Vorige week werden de elektrische mobiliteitsbubbel en de Duitse auto-industrie opgeschrikt door breaking news: Herbert Diess, de “Elon Musk van VW” werd uiteindelijk “ontslagen” door de raad van commissarissen.
Het leedvermaak van de commentatoren
De commentaren op het einde van het Diess-tijdperk waren controversieel, maar over het algemeen zeer negatief ten aanzien van Diess. De hoofdredacteur van Automobilwoche merkte bijvoorbeeld op: “Hij werkte veel mensen op de zenuwen met zijn slapstickretoriek en zijn nauwe banden met Elon Musk. Hij stootte mensen tegen het hoofd. Zijn aanhangers daarentegen zien hem als een visionair.”
Terwijl ‘visionair’ juist in Duitsland een nogal negatieve connotatie heeft. Wij herinneren ons de bon mot van de voormalige Duitse Bondskanselier Helmut Schmidt: “Als je visioenen hebt, moet je naar een dokter gaan”.
De Duitse manier
In Duitsland doet zich een fenomeen voor dat uniek is in de wereld. Mensen vallen graag massaal persoonlijkheden af die als niet-succesvol worden beschouwd, of die de ‘mainstream’ durven te doorbreken en dan falen. Dit gebeurde ook met Herbert Diess.
Diess was en is geen diplomaat (net als Ferdinand Piëch in zijn tijd, trouwens). Maar dat is precies wat hem uiteindelijk de nek kostte. Uiteindelijk waren zijn norse manier van doen en zijn gebrek aan sociale intelligentie niet bevorderlijk voor de relatie met de families Pïech en Porsche, de vakbonden en de politici.
Elon Musk
De vergelijking met Elon Musk is ook misleidend, omdat de Duitse CEO niet op dezelfde manier kan opereren als zijn Amerikaanse tegenhanger. Musk kan door niemand kan worden tegengehouden, juist vanwege de raad van commissarissen. Zoals bekend is een niet onaanzienlijk deel van VW in handen van de families Pïech en Porsche.
Maar politieke valkuilen zijn ook in Duitsland een dagelijkse realiteit. Je hebt te maken met mensen als de grotendeels technisch onwetende minister-president van Nedersaksen, Stephan Weil (de deelstaat Niedersachen is mede-aandeelhouder in het VW-concern; red.). En met vakbondsmensen die graag aan hun eigen stoelpoot zagen, om maar gelijk te hebben en “de goede oude tijd” in stand te houden.
Snelle omschakeling lijkt hopeloos in Duitsland
Alleen de tijd zal leren of de omschakeling naar elektromobiliteit werkelijk “zonder alternatief” is, ook al wijzen alle tekenen daar momenteel op. Met zijn beslissing om alles op de kaarten te zetten van de elektrische auto, heeft Diess ‘s werelds op één na grootste OEM-tanker in ieder geval in de goede richting gestuurd. Maar de andere houding van zijn opvolger en Porsche CEO, Oliver Blume, zal er waarschijnlijk niet voor zorgen dat het bedrijf snel het digitale tijdperk instapt. De tekorten bij VW zijn daar te groot voor.
Digitalisering blijkt moeilijk
CARIAD, de digitale task force waarop een beroep is gedaan, is tot dusver een tandeloze tijger gebleken. De herschikkingen (en herbenoemingen) sinds 2019 tonen vooral één ding aan: autofabrikanten begrijpen niet hoe software wordt ontwikkeld. Er zijn veel te weinig digitale grootheden in de Duitse auto-industrie. En als die er zijn, migreren ze naar plaatsen waar hun ideeën op meer vruchtbare grond vallen. De Duitse “blikslagers” hebben hun innerlijke afscheid van het verbrandingsmotor-denken nog niet voltooid.
Chinese business en infotainment
Direct hiermee verbonden is de slechte gang van zaken in China. De Chinezen zijn digitaal zo veel verder dat het infotainmentsysteem van de ID Stromer een reminiscentie uit het vorige decennium moet lijken. Degenen die de systemen van NIO, XPENG en BYD kennen, accepteren niet graag een stap terug.
Zal de Porsche-CEO het oplossen? Het is moeilijk te zeggen. Zijn kwaliteiten liggen niet op digitaal gebied, maar bijvoorbeeld op het gebied van eFuels.
Zij zullen nauwelijks in staat zijn de naald in Europa in beweging te brengen – dit is eenvoudig te wijten aan de ‘markt’ – en zullen falen als gevolg van de plaatselijke energiekosten en energietekorten. En ook in China zullen ze voorlopig geen enkele rol spelen. Dit is verrassend, vooral omdat Blume in 2001 promoveerde aan de gerenommeerde Tongji Universiteit in Shanghai.
Slechte dienst
Diess zelf is er amper slechter van geworden. Overeind krabbelen, je kroon weer recht op je hoofd zetten en nog nog eens dertig miljoen euro incasseren dankzij de ‘gouden handdruk’, ofwel het consultancy contract tot 2025.
VW heeft zichzelf een slechte dienst bewezen met het ontslag van Diess. In China, Korea en bij Stellantis moeten de champagnekurken vorige week geknald hebben, want de transformatieproblemen zijn voor VW alleen maar groter geworden.
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Derek Jan Fikkers, Eugène Franken, Katleen Gabriels, PG Kroeger, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla, Willemijn Brouwer en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
