Space data: een schatkist voor bedrijven op aarde

By Elcke Vels

Van energiemaatschappijen tot aan bollenkwekers, space data wordt door bedrijven steeds vaker ingezet om tot oplossingen te komen voor maatschappelijke vraagstukken. Maar hoe kunnen zij optimaal gebruik maken van die enorme datastromen afkomstig uit de ruimte? NL Space Campus creëert het ecosysteem waarbinnen de organisaties elkaar en de faciliteiten vinden om tot de nieuwste innovaties te komen.

Niet iedereen is zich bewust van het feit dat de wereld van vandaag sterk afhankelijk is van data uit de ruimte. Toch speelt het een belangrijke sleutelrol in het oplossen van een grote verscheidenheid aan maatschappelijke vraagstukken, variërend van veiligheid tot aan innovatie in de landbouwsector. Ook voor de aanpak van de klimaatcrisis is space data onmisbaar, denk bijvoorbeeld aan de monitoring van klimaatontwikkelingen zoals bosbranden of aan het doen van erosievoorspellingen. De tijd dat alleen raketwetenschappers met de ruimte bezig waren, is dus allang voorbij.

In diezelfde lijn is ook de ruimtevaarteconomie in een stroomversnelling terecht gekomen, en wie geregeld een bezoek brengt aan de NL Space Campus in Noordwijk kan dat ook steeds meer zien. Wat eerder toch vooral een business park was rondom ESTEC, het grootste research centrum van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, ontwikkelt zich steeds meer tot wat uiteindelijk het bruisende epicentrum van de Nederlandse space industrie gaat worden. Mensen, kennis en ideeën uit allerlei sectoren worden er samengebracht om zo de kansen voor space data volop te kunnen benutten.

Van Noordwijks bedrijventerrein naar internationale hotspot voor de ruimtevaart: NL Space Campus

Veel Nederlanders zullen wel bekend zijn met Space Expo, in normale jaren goed voor ruim 100.000 bezoekers.

Navigeren

Het Centre of Excellence EGNSS (CoE) is een van de partijen gevestigd op de NL Space Campus. Het is een samenwerking tussen verscheidene gevestigde namen waaronder IT-dienstverlener CGI, Space, Science & Technology Corporation (S[&]T) uit Delft en het Nederlands Lucht en Ruimtevaartinstituut (NLR). Dit CoE is erop ingericht bedrijven en instanties te helpen met het bewust toepassen van data gegenereerd door Global Navigation Satellite Systems (GNSS), oftewel satellietnavigatiedata. De data van het Amerikaanse GPS (Global Positioning System) vallen hier bijvoorbeeld onder maar ook ons eigen Europese Galileo data. 

“Navigatiedata is van belang voor iedereen. We maken er dagelijks gebruik van op onze smartphone. Ook zijn heel veel toepassingen in het verkeersmanagement, de scheepvaart, autonome voertuigen, of bijvoorbeeld tijdsynchronisatie afhankelijk van de netwerken”, weet Bas van der Hoeven, Vice President Space CGI Nederland en tevens bestuurslid van SpaceNed, de brancheorganisatie voor de Nederlandse Ruimtevaart industrie. “Of neem de openbare orde en veiligheid. Enkelbanden van criminelen werken op basis van GNSS. Er kan zo nauwkeurig in kaart worden gebracht waar een persoon zich precies bevindt.”

Sinds het bestaan van het CoE klopten er al tientallen partijen aan voor advies, van grote energiemaatschappijen tot aan individuele onderzoekers of start-ups. Zo werd het CoE onlangs benaderd door de ambulances over de inzet van navigatiesystemen in hun voertuigen. “Wij hebben geadviseerd over de huidige beschikbare technologie. En hebben hen vooral gewezen op bewust gebruik van satellietnavigatie inclusief potentiële kwetsbaarheden, zoals het hacken van systemen of onbetrouwbare data.”

The Space Week

NL Space Campus organiseerde in 2022 samen met ESA ESTEC, Leiden2022 en vele partners de eerste The Space Week waarin de space sector samenkwam met evenementen voor bedrijven, professionals, wetenschappers en publiek. Ook tijdens deze week kwamen veel non-space partijen in contact met het CoE tijdens het Navigate to the Future event. “We hebben toen ideeën opgehaald bij het publiek en twee vouchers uitgereikt aan de winnende partijen die via deze weg eens kunnen ‘snuffelen’ aan space data als oplossing voor maatschappelijke uitdagingen.”

In dat kader gaf de CoE een masterclass over de toepasbaarheid van GNSS-data aan één van de winnaars. Hier ging het vooral om kennisdeling op het gebied van satellietnavigatie, de kwetsbaarheden en toekomstige ontwikkelingen. De tweede voucher ging naar een space-design studio met het winnende idee van het toepassen van GNSS voor het monitoren van bijvoorbeeld hitte in steden, een groeiend maatschappelijk probleem.

The Space Week bewijst het grote belang van ruimtevaart voor maatschappij en ondernemers

Wie het programma van The Space Week tot zich neemt, ontkomt bijna niet aan een gevoel van overweldiging.

Observeren

Ook Space4Good helpt partijen om met behulp van space data een maatschappelijke of ecologische impact te maken. Dit is een technische partner van het Business Incubation programma van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA dat SBIC op de campus in Noordwijk uitvoert. Het bedrijf richt zich onder meer richt op onderwerpen als regeneratieve landbouw en natuurbehoud. “We voorzien bijvoorbeeld overheden, NGO’s en bedrijven die hout importeren van gegevens over waar illegale houtkap plaatsvindt”, legt Alexander Gunkel, CEO en oprichter van de sociale onderneming, uit. We werken ook samen met Amnesty International om de illegale houtkap in Zuidoost-Azië in de gaten te houden. De volgende stap is het voorspellen van ontbossing op basis van gebeurtenissen uit het verleden en geavanceerde modellen, waarvoor we samenwerken met ESA.”  

Het bedrijf richt zich ook op zogenaamde koolstofkredieten, een opkomende dienstensector gericht op ondernemerschap waarbij het klimaat in acht wordt genomen. “Wij kunnen deze sector voorzien van transparante, betrouwbare en betaalbare gegevens, door te onderzoeken hoeveel koolstof er wordt vastgelegd als er bomen worden geplant.” Juist die kwantificeerbaarheid maakt satellietgegevens zo nuttig voor het oplossen van maatschappelijke en milieuvraagstukken, benadrukt Gunkel. “Dankzij de beelden hebben we een enorm historisch archief, toegankelijk voor iedereen via Sentinel Hub. Dat is uniek. Daar moeten we zoveel mogelijk gebruik van maken.”

Een brug tussen overheid en markt

Het Netherlands Space Office (NSO), het ruimtevaartagentschap van de Nederlandse overheid die het Nederlandse ruimtevaartprogramma ontwikkelt en uitvoert, is daarnaast ook een onmisbaar puzzelstuk in het toepassen van space data op aarde. Coco Antonissen, adviseur satelliettoepassingen binnen de organisatie: “We slaan de brug tussen de overheid en de markt. Het NSO zet vanuit de overheid vragen uit in de markt waar bedrijven en organisaties vervolgens mee aan de slag gaan.” 

Zo kijkt NSO samen met Rijkswaterstaat en de waterschappen naar hoe satellietdata gebruikt kunnen worden om waterwegen geautomatiseerd in kaart te brengen. “Dat is om allerlei verschillende redenen belangrijk. Denk maar aan onze veiligheid in verband met overstromingen of aan het tegengaan van het droogvallen van sloten. Van Nederland zijn haarscherpe satellietbeelden beschikbaar via het satellietdataportaal, die naast het monitoren van waterwegen nog vele andere doelen kunnen dienen. We zijn continu in gesprek met partijen om toepassingen te vinden”, aldus Antonissen.

Een hoge vlucht

Komende jaren zal space data een (nog) hoge(re) vlucht nemen. “Op technisch gebied wordt momenteel veel vooruitgang geboekt. Er komen nieuwe satellieten bij en er worden betere instrumenten ontwikkeld om satellietgegevens te verwerken en te visualiseren”, zegt Gunkel. Daarnaast gaat het samenspel tussen satellietgegevens en andere monitoringsinstrumenten, zoals drones, een steeds grotere rol spelen, vervolgt hij. “Neem Space4Good. We kunnen drones en satellietgegevens aanvullend gebruiken om illegale houtkap nog effectiever te bestrijden. Satellieten geven aan waar grote afwijkingen te vinden zijn. Drones zoomen vervolgens in op een bepaald gebied en laten precies zien wat er aan de hand is. Een zeer effectieve manier van werken.”

Onze deur, te vinden op de NL Space Campus, staat in ieder geval open voor bedrijven die  besluiten om de potentie van space data aan den lijve te willen ondervinden, besluit Van der Hoeven. “Samen zetten we als ecosysteem een vliegwiel in gang. Steeds meer bedrijven en instellingen zullen de kansen zien die ruimtedata hen biedt. Het is een ware schatkist. We zitten in een fascinerende ontwikkeling en gaan een mooie toekomst tegemoet.”

Zoek je een ingang naar het ruimtevaart ecosysteem, of wil je onderzoeken wat deze sector voor jouw bedrijf of instelling kan betekenen? Neem contact op met NL Space Campus via [email protected], bezoek de website, of bezoek de maandelijkse NL Space Campus Network & Drinks op elke laatste donderdag van de maand in het Space Business Innovation Centre op de campus.