Een innovatiemanager zegt tegen zijn team: ‘ik wil graag geïnspireerd worden met nieuwe, originele, creatieve en outside-the-box-ideeën. Kom maar op mensen, ik vind alles goed.’
Het blijft stil.
Maar waarom? De manager vindt alles toch goed?
Nou, dat zit zo.
Wanneer iemand je vraagt om creatieve ideeën, denk je wel twee keer voor je iets zegt: ‘Is mijn idee wel creatief?’ Misschien vind je het zelf wel creatief maar vindt de ander dat ook? Omdat je niet wilt dat diegene zegt: ‘ja, maar dat is geen creatief idee’, keur je elk idee dat in je opkomt direct af. Het zinnetje ‘ik vind alles goed’, dat in principe ruimbaan voor alle ideeën moet geven, wordt vermorzeld door het criterium dat het idee nieuw, origineel, creatief en outside-the-box moet zijn.
Funest
Ten eerste is het gebruik van criteria op het moment dat je ideeën gaat bedenken uiterts onhandig. Gezien een criterium ervoor zorgt dat mensen hun ideeën gaan beoordelen terwijl ze ideeën aan het verzinnen zijn. Zoals ik schreef in mijn column over brainstormen, is oordelen tijdens ideegeneratie funest voor creativiteit.
Ten tweede zijn eerste ideeën sowieso vaak niet creatief. Misschien wel goed, niet origineel en daarmee niet creatief. Echter, die ideeën moeten er wel uit, wil je wél bij je originele ideeën komen. Je top-of-mind ideeën nemen denkruimte in beslag. De denkruimte heb je nodig voor het verzinnen originele ideeën. Dus door direct te vragen naar creativiteit werp je onmiddelijk een blokkade op.
Waar kan je dan wel om vragen?
Je kan vragen om meer ideeën. Ideeën komen in drie golven: de standaard ideeën, de gekke ideeën en de combinatie van de twee: de originele en bruikbare ideeën. In veel idee-generatiesessies komen de deelnemers niet verder dan golf 1, ze geven te snel op. Er moet een nieuwe golf opgang komen, dat kost soms wat tijd. Dit is een uitgelezen kans voor een facilitator om een techniek in te brengen die tot meer ideeën leidt.
Associaties
Je kan ook vragen om ander soort ideeën. Daarmee breng je een andere trein van associaties op gang. Als je bijvoorbeeld wilt innoveren in duurzame bouwconstructies, en je zit met je ideeën in de box van ‘gebruik hout in plaats van beton voor huizenbouw’, is het soms lastig om ideeën te bedenken die niet over hout gaan. Dat is ook weer een uitgelezen kans voor een facilitator om een interventie te plegen.
Het Internet staat vol goede technieken die doelbewust creativiteit stimuleren. Er zit ook veel prut bij. Zoek voor technieken die méér ideeën stimuleren of naar technieken die ander soort ideeën stimuleren. Indien in de techniek om creativiteit wordt gevraagd kan je de techniek afschieten.
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Derek Jan Fikkers, Eugène Franken, Katleen Gabriels, PG Kroeger, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla, Willemijn Brouwer en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
