Innoveren in de glastuinbouw, van Willie Wortels naar samenwerking met HighTech

In een eerdere column schreef ik over de weg naar handsfree productie van glastuinbouwgewassen en de noodzaak van samenwerking tussen techontwikkelaars en kwekers. Als Nederland lopen we voorop in de teelt in kassen en het ontwikkelen van technologie om die teelt met zo min mogelijk gebruik van grondstoffen zoals water, bemesting en energie uit te voeren. Een kilo tomaten, geteeld in de volle grond, kost 60 liter water terwijl dat in onze moderne kassen door onder andere het hergebruik van water rond 6 liter ligt. Het grootste deel van de bloemen- en groentekwekers in Nederland zijn vooruitstrevende bedrijven die altijd voorop willen blijven lopen en moeten blijven innoveren om die voorsprong te behouden.
Van oudsher werden er veel technologische oplossingen bedacht en samen met bijvoorbeeld de lokale machinebouwer in elkaar gezet. Dat zorgde voor steeds meer efficiëntie in de glastuinbouw. De technologische mogelijkheden zijn echter steeds groter, vragen specialistische kennis en volgen elkaar steeds sneller op. Waar de “Willie Wortels” onder de kwekers nog prima een (prototype van) een nieuwe transportoplossing in elkaar kon lassen, is het nu veel moeilijker om de grote hoeveelheid, veelal digitale en specialistische technologie toe te passen.

Techvertaler

De partijen met die kennis, zoals universiteiten en ontwikkelaars van digitale technologie, komen vaak niet zomaar in aanraking met de kwekers en hebben onvoldoende inzicht in hun uitdagingen. Het gaat hierbij verder dan samen met de kweker een bakkie koffie drinken waarbij precies wordt uitgelegd welke uitdaging er moet worden opgelost. Het ontwikkelen van technologie is tenslotte niet de core business van de kweker. Zelfs ondernemers die weten dat ze aan de slag moeten met nieuwe technologie, weten vaak niet waar te beginnen. Precies op dat snijvlak van tuinbouw en (digitale) technologie mag ik mijn werk als ‘techvertaler’ uitoefenen. Samen met ondernemers op zoek naar wat hun echte achterliggende vraag is en of technologie ze daarbij zou kunnen helpen. Daarna volgt de koppeling met de bedrijven die de kennis hebben om met de ondernemer te werken aan die oplossingen.

Deze zomer gaan we bijvoorbeeld aan de slag met vijf vooruitstrevende ondernemingen in de tuinbouw om te onderzoeken of en zo ja waar ze kunstmatige intelligentie zouden kunnen toepassen. Belangrijk hierbij is vooral eerst de vraag boven water te halen en dan pas te kijken of AI hier wat zou kunnen toevoegen.

Samenwerken

Maar waarom zou een kweker moeten investeren in dit soort technologische oplossingen en kan een techspecialist dat niet zelf doen? Een belangrijke reden hierbij is dat veel van de partijen met de technologische kennis de tuinbouw onvoldoende kennen. Als je als robotbouwer bedenkt dat je een oogstrobot wilt gaan ontwikkelen voor bijvoorbeeld tomaten dan is de eerste vraag voor wat voor soort tomaten? Het plukken van snacktomaten, losse tomaten of trostomaten vraagt een hele andere werkwijze! En waarom zou je dan voor een van deze typen kiezen? Wat zijn de uitdagingen op het gebied van arbeid en hoe groot is de (wereld)markt voor zo’n oplossing?

Als die keuze is gemaakt dan begint de uitdaging pas want als je kijkt naar een tomatengewas in een kas dan zie je dat er best veel uitdagingen zijn in het vinden van een rijpe tomaat. Laat staan dat je hem makkelijk kunt oogsten. Een andere belangrijke reden is een financiële. Bedrijven met de technische kennis en toegang tot de tuinbouw hebben te maken met flinke ontwikkelkosten. Ontwikkeling tot een werkend prototype kost minimaal 10 miljoen euro, hoorde ik een ontwikkelaar pas zeggen. Niet een bedrag dat de gemiddelde techontwikkelaar zomaar zelf even kan dragen. Samenwerken is dus essentieel om te werken aan het juiste vraagstuk en samen het financiële risico te dragen.

GearRover – AI in de kas

Zowel productontwikkelaars als ondernemers in de glastuinbouw zijn nog op zoek naar hoe ze dit moeten aanpakken. Werkt dit nu dan nog nergens? Jazeker. Gelukkig zijn er al wel voorbeelden waar tech en teler heel nauw en iteratief samenwerken en samen ontdekken wat er nodig en mogelijk is. Een aantal ondernemers in de sierteelt hebben samen met een techbedrijf een oogstassistent ontwikkeld. Vooraf zou een logische vraag zijn geweest: “Maak een robot die net zo goed rozen kan knippen als mensen dat kunnen”. Door de teeltwijze en de opbouw van een rozengewas zou dit een hele ingewikkelde opgave zijn geweest die veel tijd en geld zou hebben gekost. Door het hele proces te bekijken kwam men er samen achter dat er al heel veel te winnen zou zijn als de oogster geholpen zou worden om het juiste rijpheidsstadium te herkennen. De ontwikkelde robot (of eigenlijk cobot in dit geval) wijst de roos aan die moet worden geoogst waarna de medewerker hem daadwerkelijk afknipt en op de kar legt. Hiervoor maakt het systeem gebruik van visiontechnologie en machine learning.

Je zou kunnen denken dat het product nog niet af is, want hij oogst geen rozen… Het wordt echter anders als je weet dat het perfect herkennen van het juiste stadium om te oogsten voor een medewerker tot wel drie maanden duurt. Dat juiste stadium heeft heel veel invloed op de houdbaarheid en dus kwaliteit van een roos. Met die kennis zie je dat het heel logisch is om eerst de focus te leggen op een product dat de rozen alleen nog maar aanwijst. Het product levert al veel waarde op en kan dus al worden verkocht! Ondertussen wordt er gewerkt aan het toevoegen van meer functionaliteit zoals het maken van een oogstprognose en herkennen van ziekten op basis van beelden die toch al worden verzameld tijdens het werkproces van de robot.

De toekomst – handsfree produceren

Technologie gaat dus de komende jaren in de glastuinbouw een nog grotere rol spelen. Daarbij moeten we in de gaten houden dat de focus hierbij niet op de tech maar juist op de mensen zal moeten liggen. De kennis van de tuinbouwondernemer en de techontwikkelaar kan alleen leiden tot nieuwe oplossingen als ze samenwerken. Ook zullen we moeten zorgen dat de mensen met de ontwikkelde producten willen en kunnen werken. Er zullen minder oogsters nodig zijn de komende jaren maar er is steeds meer behoefte aan ‘robottrainers met groene vingers’. Dit vraagt om het ontwikkelen van een nieuw ecosysteem voor versnelling van toepassing van robotica in de glastuinbouw. Hieraan wordt onder andere gewerkt in het consortium RoboCrops. Via deze pagina is ook een video te vinden met beelden van de GearRover waarin AI specialist Jim Stolze in gesprek gaat met een van de ondernemers die samen met de technologiepartij Gearbox de GearRover ontwikkelt.

Over deze column

In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugène Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.