© ASML
Author profile picture

De combinatie van maatschappelijke opgaven op het gebied van veiligheid, gezondheid en duurzaamheid met technologieën als AI, fotonica en quantum die razendsnel groeien, creëert kansen voor Nederlandse hightech. Dat is de conclusie van een rapport dat TNO vandaag publiceert.

  • Verwachting: in 2040 komt helft omzet sector uit nieuwe waardeketens
  • Behoud concurrentiepositie vereist productiviteitsgroei sector van 150%
  • Sector moet transformeren naar 100% duurzame bedrijfsvoering

Om deze kansen te verzilveren, is een gezamenlijke strategie nodig van bedrijven, kennisinstellingen en overheid. Ook moet het Nationaal Groeifonds worden omgezet in een structureel financieringsinstrument voor R&D. Arnaud de Jong, managing director TNO High Tech Industry: “De Nederlandse hightech heeft het potentieel om de komende decennia een handvol nieuwe ASML’s voort te brengen. Dat vereist een gezamenlijke aanpak vanuit een krachtige innovatieagenda.”

Transformatie

Met een omzet van ruim tachtig miljard euro in 2021, levert de hightech sector een belangrijke bijdrage aan het verdienvermogen van Nederland. TNO bekeek hoe de sector deze waarde voor de samenleving ook in de toekomst kan blijven leveren. De verwachting is dat in 2040 vijftig van de omzet wordt gegenereerd uit nieuwe waardeketens, zoals laser-satelliet communicatie en equipment voor duurzame energie. Om de Nederlandse concurrentiepositie in hightech te behouden, dient de sector 150 procent productiever te worden en te transformeren naar een 100 procent duurzame bedrijfsvoering. Voor meer strategische autonomie is het volgens TNO noodzakelijk dat we deze nieuwe waardenketens opbouwen en ons innovatiebeleid daar voor langere tijd op richten.

Nationale hightech strategie

Deze transformatie stelt de sector voor een aantal nieuwe opgaven. Zo moet Nederland beter worden in het sneller naar de markt brengen van innovaties en nieuwe technologieën, bijvoorbeeld met start-up- en scale-up programma’s en gerichte internationale samenwerking. Ook is er aanvullend beleid nodig voor het aantrekken van talent en is het van belang dat er een human capital agenda komt waarbij werving plaatsvindt op basis van vaardigheden in plaats van genoten opleiding. De Jong: “Om hightech bedrijven bij deze opgaven te faciliteren is een Nationale Hightech Strategie nodig, voortbouwend op onder andere de Nationale Technologiestrategie. We nodigen hightechbedrijven, kennisinstellingen en de overheid uit deze strategie samen uit te werken.”

Financiering R&D

TNO keek ook naar het Nederlandse innovatiebeleid en de onderzoeksfinanciering. Tot circa 2030 investeert Nederland fors in de transformatie van de hightechindustrie, vooral via de Nationaal Groeifonds programma’s. Het Nationaal Groeifonds geeft de hightechsector de komende jaren een belangrijke impuls, maar volgens TNO ontbreekt een strategische visie op de sector. Zo wordt de Europese Chips Act de komende periode in Nederland geïmplementeerd, terwijl een duidelijke doorvertaling hiervan ontbreekt en nodig is om doorbraken te realiseren op sleuteltechnologieën, zoals geavanceerde materialen, quantum en nanotechnologie.