Wat de uitkomst van de huidige problematiek tussen agrarisch Nederland en Den Haag ook moge zijn, dat de boer moet verduurzamen is een ding dat zeker is. In onze serie ´Nederland, waterstofland´ schreven we onder andere over de rol die waterstof binnen de transitie van agrarische- en veebedrijven kan innemen.
Jacob-Jan Dogterom vertelde in een van de afleveringen over de verduurzaming van zijn bedrijf met de inzet van waterstof. Onderzoek wees uit dat, om zijn agrarische onderneming energieneutraal te maken, mobiele panelen noodzakelijk zijn. In april nam hij daadwerkelijk zulke panelen in gebruik, lokaal geproduceerd op basis van het H2arvester-concept. Marcel Vroom, medeoprichter van H2arvester en industrieel ontwerper bij npk design, vertelt er meer over.
Oplossing voor problematiek landbouwsector
Vijf jaar geleden kwam de industrieel ontwerper op een brainstormsessie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland klimaat- en energiespecialisten Rob Jacobs (L’orèl Consultancy) en Auke-Jan Veenstra (LTO Nederland) tegen. De opdracht? Een oplossing vinden voor het ‘zon op landbouwgrond’-dilemma. Het duurde een half uur voordat de heren met het idee van mobiele zonnepanelen en de productie van waterstof op de proppen kwamen.
Vroom: “Het is heel simpel: we willen meer duurzame energie opwekken in Nederland. Maar als we alle daken volleggen met zonnepanelen en de zee volzetten met windturbines hebben we nog steeds niet genoeg energie. Daarnaast is het elektriciteitsnetwerk te krap. We zullen dus met zonopwektechnologie het land op moeten; en dan met name het agrarische land, maar ook rustgronden, braakliggende gronden en sloten Daarnaast moeten we de energie opslaan, zodat de boer het kan gebruiken als het nodig is en de opgewekte stroom niet het – veel te krappe – electriciteitsnetwerk in hoeft.”
Dubbeloogst
Zo werd H2arvester geboren: een autonoom, mobiel systeem waarop zonnepanelen bevestigd zijn. De zonnewagens rijden over de akkers zonder de gewassen te beschadigen. Op de boerderij wordt de zonne-energie via een elektrolyser omgezet in groene waterstof en warmte. Hier kan de boer zelf gebruik van maken. Wat hij niet nodig heeft, kan hij leveren aan collega-boeren, nabijgelegen huizen en bedrijven of opslaan voor later gebruik. (NB: het doorleveren van zelf opgewekte energie aan buren is op dit moment wettelijk nog niet toegestaan)
“Er is dan dus sprake van een dubbeloogst. Uit onderzoek blijkt dat boeren zo in ieder geval zelfvoorzienend kunnen worden en wellicht zelfs energieproducent”, blikt Vroom vooruit. Dit voorjaar werden de eerste twee prototypes in gebruik genomen om onderzoek te doen.
Twee proeftuinen
Op de Boerderij van de Toekomst van Wageningen University & Research (WUR) in Lelystad kruipt een H2arvester van 12 bij 6 meter, uitgerust met 48 zonnepanelen boven een viertal gewassen. Hier staat het onderzoek naar de invloed van het systeem op de gewassen centraal.
Bij Dogterom rijden drie mobiele zonnewagens met de snelheid van tien meter per uur over een suikerbietenakker. De systemen zijn aangesloten op de netaansluiting die het bedrijf al heeft. Over de resultaten kan Vroom nog niks zeggen, de prototypes moeten eerst een volledig seizoen gedraaid hebben.
Betere biodiversiteit
Naast het feit dat de boer met H2arvester ook waterstof kan oogsten, komen de zonnewagens ook de biodiversiteit ten goede. Waar de mobiele zonnewagens een gewas afdekken, vindt er minder verdamping plaats vanuit zowel het gewas als de ondergrond. Zo houden planten dus meer vocht vast. Bovendien kunnen de systemen ook over sloten heen rijden, oppervlaktes waar boeren tot dusver alleen geld kosten aan onderhoud.
Vroom hoopt dat er volgend jaar op twee agrarische bedrijven H2arvesters rondrijden. Een van die bedrijven ligt in Noord-Groningen. “Daar is al een elektrolyser aanwezig. Een deel van de keten staat er dus al. Daar kunnen we onze zonnewagens aan koppelen. Dat maakt de investering – en het risico – voor de ondernemer ook minder groot.”
Geen rocket science
Financiering is direct ook de grootste uitdaging. Technisch gezien is het geen ‘rocket science’ wat H2arvester doet. Alles is er al: zonnepanelen, accu’s waarin elektriciteit op wordt geslagen, elektrolysers. “Aan ons de taak om een sluitende keten te bouwen van al die losse onderdelen, gericht op de agrarische sector.”
Maar, het aanschaffen van een H2arvester gaat samen met het aanschaffen van een elektrolyser en opslagmogelijkheden.Het aanschaffen van die complete keten, kan niet zonder subsidies van de overheid. “Boeren die een rol opeisen in verduurzaming moeten gesteund worden. De productie van waterstof is voor agrarische ondernemingen nog niet kostendekkend. We wachten op erkenning van Den-Haag. Dat straalt ook vertrouwen uit naar andere investeerders.”
“Boeren die een rol opeisen in verduurzaming moeten gesteund worden. De productie van waterstof is voor agrarische ondernemingen nog niet kostendekkend.”
Marcel Vroom
In juli heeft de stichting De Waterstofboeren (mede namens H2arvester) een brief voor steun aan kleinschalige waterstofproductie op de boerderij aangeboden aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Henk Staghouwer. Vroom: “Hij was zeer positief, nu is het juiste moment. Staghouwer gaat met Rob Jetten overleggen om een aantal proefprojecten op te zetten.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
