Minister Micky Adriaansens. Beeld: Rijksoverheid
Author profile picture

Een stemming in de Tweede Kamer heeft gister geleid tot een nog onzekerdere toekomst van het Nationaal Groeifonds. Innovatieve projecten en grote bedrijven staan in de wacht nu het fonds van 20 miljard euro, waarvan 7,4 miljard nog verdeeld moet worden, op pauze is gezet. Twee moties van D66 voor continuering en tegen bezuinigingen zijn verworpen. Werkgeversorganisaties waarschuwen voor achterblijvende technologische ontwikkeling in Nederland en Europa. Bedrijven verlangen naar duidelijkheid over de beschikbaarheid van de cruciale miljarden voor innovatie.

Waarom dit belangrijk is

Gister verwierp de Tweede Kamer twee moties die de toekomst van het Nationaal Groeifonds moesten garanderen. Dit maakt de toekomst van het fonds onzeker; deze ligt nu vooral in handen van de formerende partijen.

Stemming in de Tweede Kamer

Het debat rondom het Nationaal Groeifonds heeft geleid tot een cruciale stemming in de Tweede Kamer. Twee moties, ingediend door D66 met steun van GroenLinks-PvdA, pleitten voor het voortzetten van het fonds. De moties waren gericht op het tegengaan van bezuinigingen op innovatie en het vermijden van afstel van nieuwe subsidieaanvragen.

Een meerderheid van de Kamer (waaronder de formerende partijen) stemden tegen. “De vierde ronde van het Nationaal Groeifonds gaat voor nu helaas wel op pauze”, aldus demissionair minister Micky Adriaansens. “Voor alle bedrijven die veel tijd en moeite hebben gestoken in de ontwikkeling van een voorstel is dit een teleurstelling.”

De afwijzing van deze moties door een meerderheid van de Kamer heeft tot gevolg dat het fonds, waarmee nog 7,4 miljard euro te vergeven is, niet opengesteld wordt voor nieuwe aanvragen. Dit besluit heeft directe gevolgen voor bedrijven en projecten die afhankelijk zijn van deze financiering.

De impact op innovatieve projecten

De afwijzing van de moties heeft een directe impact op lopende en toekomstige projecten. Grote bedrijven zoals KPN, chipfabrikant NXP en Airbus, die samen met andere organisaties in een brief de noodzaak van het fonds benadrukten, verkeren in onzekerheid. De grote vraag is, of het uitstel van de mogelijkheid om subsidieaanvragen in te dienen geen afstel betekent.

De zorg is dat het stilzetten van het Nationaal Groeifonds, zelfs tijdelijk, de innovatiekracht van Nederland in gevaar brengt. Een voorbeeld hiervan is de Einstein-telescoop, een project dat met steun van het fonds ontwikkeld wordt en nu mogelijk vertraging oploopt.

Politieke prioriteiten en het formatieproces

Een belangrijke reden voor de huidige impasse is de lopende formatie. Femke Zeedijk van NSC benadrukte het belang van investeren in de toekomst van Nederland, maar gaf aan dat het formatieproces de prioriteiten en tijdlijnen moet bepalen. Volgens haar past het niet om “in deze fase toezeggingen te doen aan alleen het Groeifonds.”

Deze visie weerspiegelt de wens van de politiek om een alomvattend plan te hebben voor economische groei en innovatie, waarbij men niet vooruit wil lopen op het formatieproces door nu al beslissingen te nemen over het Groeifonds. Hierdoor ligt de beslissing over het voortbestaan van het fonds in handen van de toekomstige coalitie.

Reacties uit het bedrijfsleven

De stemming en de onzekerheid over het Groeifonds hebben geleid tot teleurgestelde reacties uit het bedrijfsleven. Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland spreken van een ‘hard gelag’ en wijzen op de noodzaak van investeringen in technologie om competitief te blijven.

Deze organisaties benadrukken dat Nederland en Europa reeds achterlopen op het gebied van technologische ontwikkeling en dat de miljarden van het Groeifonds cruciaal zijn om deze achterstand in te halen. De huidige politieke beslissing wordt dus gezien als een stap terug voor de Nederlandse innovatiekracht.

Wat is het Nationaal Groeifonds?

Het Nationaal Groeifonds, opgericht met een beginkapitaal van 20 miljard euro, is bedoeld om innovaties te ondersteunen in diverse sectoren, zoals de ontwikkeling van kwantumcomputers en circulaire zonnepanelen. Het fonds heeft echter ook financiering verleend aan minder voor de hand liggende projecten, zoals het tolvrij maken van een autotunnel in Zeeland.
De flexibele inzet van het fonds heeft tot discussie geleid over de ware doelstellingen en de effectiviteit ervan. Het vraagstuk hoe de resterende middelen te besteden, zal een belangrijk aandachtspunt zijn in de komende debatten, zowel binnen als buiten de politiek.

Toekomstperspectief

Met het huidige besluit van de Tweede Kamer om het Nationaal Groeifonds op pauze te zetten, hangt de toekomst van vele innovatieve projecten in de lucht. Bedrijven en organisaties blijven aandringen op duidelijkheid terwijl de politiek de balans zoekt tussen investeren in innovatie en het bewaken van de financiële discipline tijdens het formatieproces.

De uiteindelijke beslissing over het Groeifonds zal verstrekkende gevolgen hebben voor de Nederlandse economie en haar positie op het gebied van innovatie. Het is nu aan de formerende partijen om te bepalen welke rol het fonds zal spelen in de toekomst van Nederland.