© RWE
Author profile picture

Door sensoren, camera’s en een radarsysteem in en rond te windturbines te plaatsen wil TNO meer inzicht toevoegen aan het lopende onderzoek naar de effectiviteit van één zwarte wiek. TNO onderzoekt hiermee onder welke omstandigheden vogels tegen een windturbine aanvliegen en of het zwart schilderen van een van de drie wieken van een turbine effect heeft op het gedrag van de vogels.

Het idee is dat het zwart verven van één van de drie turbinebladen van een windturbine kan mogelijk de zichtbaarheid van de wieken voor vogels verbeteren, waardoor ze deze beter ontwijken. Het onderzoek met de extra sensoren zal iets meer dan een jaar lopen om de verschillende seizoenen te kunnen monitoren en sluit aan op het eerste jaar waarin al op andere manieren is gekeken naar de mogelijke effecten van een zwart turbineblad.

Sensoren in wieken

Gedurende ongeveer een jaar worden in de Eemshaven in twee turbines, waarbij er één is uitgerust met een zwarte wiek en één niet, sensoren en (thermische) camera’s geïnstalleerd met het zogenaamde WT-Bird® systeem van TNO. De sensoren zitten binnen in elke wiek en registreren aan de hand van trillingen elke aanvaring. De camera’s dienen ter verificatie en soortherkenning. De beelden brengen ook het gedrag van de vogels in de buurt van de turbine in kaart. Met de gebruikte systemen wil TNO meer inzicht krijgen in het moment dat de vogel met een wiek in aanraking komt. Ook verwachten de onderzoekers een nauwkeuriger beeld van het aantal aanvaringen te krijgen omdat het gebied rond de turbines niet overal toegankelijk is voor handmatige zoektochten.

In het systeem op de ongeverfde turbine worden als aanvulling microfoons toegevoegd om ook akoestisch vogels te kunnen detecteren. Om het vlieggedrag in de omgeving van de turbines in kaart te brengen wordt verder nog een speciale 3D vogelradar geïnstalleerd. Alle resultaten worden vergeleken met de metingen vanuit het onderzoek Zwarte Wiek, dat sinds eind 2021 loopt en waarvan de tussentijdse resultaten voorjaar 2024 worden gepubliceerd.

Belang voor windturbines op zee

De provincie Groningen en energiebedrijf RWE laten sinds eind 2021 onderzoeken of het zwart verven van één wiek van een windturbine helpt om vogels veilig tussen de windturbines door te laten vliegen. Eerder onderzoek op het Noorse eiland Smøla toonde aan dat het zwart verven van één wiek van een windturbine 70 procent minder vogelslachtoffers onder bepaalde soorten vogels oplevert. Onderzocht wordt of dit ook voor de situatie in Nederland, met andere vogelsoorten en een ander landschap, geldt. Inmiddels is van zeven bestaande turbines van RWE in windpark Eemshaven, met een tiphoogte van 140 meter, één wiek zwart geverfd. In dit onderzoek wordt er met de hand geteld hoeveel vogels er mogelijk tegen een turbine zijn aangevlogen. Daarmee wordt beperkt inzicht verkregen in wanneer en hoe dit is gebeurd. Ook is er geen inzicht in eventuele verschillen in het gedrag van de vogels rond een turbine mét een zwarte wiek en een turbine zonder zo’n zwarte wiek.

Het nieuwe onderzoek van TNO is er juist op gericht hier wel gegevens over te verzamelen en zo beter inzicht te krijgen in de effectiviteit van de zwarte wiek. De resultaten van de onderzoeken zijn ook belangrijk voor toekomstige windparken op zee waar handmatig meten/tellen niet mogelijk is.