Een interdisciplinaire groep onderzoekers gebruikt fundamenteel onderzoek om harde bewijzen te verzamelen over hoe mensen hun stedelijke omgeving waarnemen en er doorheen navigeren. Een onregelmatige geometrische structuur en natuurgetrouwe vormgeving bevorderen aantoonbaar het fysieke en mentale welzijn, aldus de onderzoekers. Zij roepen op om deze kennis te verwerken in beslissingen over stedelijke planning, aldus de Max Planck Society in een persbericht.
Elk jaar geven toeristen miljoenen uit om naar Barcelona te reizen – niet in de laatste plaats om te flaneren over de ‘Ramblas’, die bekend staat als de mooiste straat ter wereld. Wat maakt deze straat zo bijzonder? Waarom is het zo aantrekkelijk om er te flaneren en het oog te laten dwalen van de gevels en de bomen naar de winkels en de cafés?
Aenne Brielmann van het Max Planck Instituut voor Biologische Cybernetica in Tübingen, Duitsland, en haar interdisciplinaire onderzoeksteam hebben nu uitgebreide antwoorden op deze vragen gevonden: “Stedenbouw en architectuur opereren gewoonlijk volledig los van wetenschappelijke resultaten. Maar we weten nu veel over hoe mensen hun omgeving waarnemen en kunnen deze kennis dienovereenkomstig gebruiken,” verklaart ze de motivatie voor hun studie.
Eye-tracking
De onderzoekers besloten af te zien van vragenlijsten. Enquêtes lopen het risico te meten wat mensen zijn geconditioneerd om als aangenaam en mooi te ervaren, aangezien factoren zoals ons begrip van kunst of het gewend zijn aan moderne steden de antwoorden kunnen beïnvloeden. Brielmann en haar collega’s zijn echter geïnteresseerd in aangeboren, biologisch bepaalde voorkeuren. Daartoe gebruiken ze methoden uit de wiskunde en de neurowetenschappen.
“Eye-tracking is bijvoorbeeld een prachtig instrument om ons te helpen beslissingen te nemen in architectuur en stedenbouw die gebaseerd zijn op tastbare informatie,” zegt Brielmann. “We gebruiken het om te meten waar mensen hun blik op richten. De blik is typisch een goede indicator van waar we aandacht aan besteden. Als we ons bijvoorbeeld afvragen hoe goed mensen kunnen navigeren op de luchthaven van Frankfurt, moeten we eerst weten of ze zelfs maar in de richting van de bewegwijzering kijken.”
Ook interessant: Stefano Boeri zet nieuwe stap in innovatieve eco-architectuur
De richting van de blik geeft ook voorkeuren en voorkeur aan. “Zelfs heel jonge kinderen richten hun blik op aangename objecten, en ze oriënteren hun lichaam er zelfs op,” legt Brielmann uit. Hierdoor voelt het gemakkelijker en natuurlijker om door een mooie straat als de Ramblas te lopen. De opeenvolging van visuele signalen moedigt de persoon aan om in beweging te blijven omdat zich steeds nieuwe, aantrekkelijke doelen aandienen.
Tegelijkertijd worden stress en angst verminderd. Het team heeft ook inzichten over wat een gebouw of een straat nu precies aantrekkelijk maakt: als dingen op de natuur lijken, ervaren mensen ze als aangenaam. Dit betekent niet alleen dat de integratie van natuurlijke elementen zoals zonlicht, water en planten een positieve invloed heeft op hoe we een stedelijke omgeving ervaren. Ook abstracte principes kunnen uit de natuur worden overgenomen.
Boom
“Neem bijvoorbeeld een boom. De structuur van een tak lijkt op die van de hele boom, en dit patroon herhaalt zich in de boom in steeds kleinere vormen. Met andere woorden, de boom is fractaal, en dus visueel stimulerend.” Mensen, zegt Brielmann, waarderen fractale ontwerpen ook in de architectuur: “Hoe meer fractale patronen een gevel biedt, hoe groter de kans dat onze ogen erop blijven hangen. In de meeste traditionele architectuurstijlen zijn fractale elementen verwerkt – maar een lege betonnen of glazen gevel heeft onze ogen niets te bieden; in zekere zin is hij onzichtbaar voor ons.”
De onderzoekers pleiten daarom voor een verstandig gebruik van modernistische ontwerpprincipes. Architectuur is niet alleen onderworpen aan artistieke normen, betoogt Brielmann: “Museumbezoekers maken zelf de keuze om naar kunst te kijken, maar als het om architectuur gaat hebben we geen keuze. Architecten moeten zich realiseren dat ze ook bouwen voor de overgrote meerderheid van de mensen die geen architect zijn. En het is het welzijn van deze meerderheid dat ons ter harte gaat.”
Geselecteerd voor jou!
Innovation Origins is het Europese platform voor innovatienieuws. Naast de vele berichten van onze eigen redactie in 15 Europese landen, selecteren wij voor jou de belangrijkste persberichten van betrouwbare bronnen. Zo blijf je op de hoogte van alles wat er gebeurt in de wereld van innovatie. Ben jij of ken jij een organisatie die niet in onze lijst met geselecteerde bronnen mag ontbreken? Meld je dan bij onze redactie.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
