Green Minerals heeft vanavond de Jan Terlouw Ambition Award gewonnen. De prijs is een initiatief van de Stichting kiEMT en ondersteunt innovaties in duurzaamheid. Als winnaar van de ambitieprijs ontvangt Green Minerals 5000 euro aan prijzengeld, vijf dagen advies en ondersteuning door kiEMT en gratis bedrijfsruimte voor de startup. Green Minerals werkt op het CHILL lab op de Brightlands Campus in Geleen.
Kooldioxide, of CO2, is in grote mate verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Met de ongelooflijk hete zomermaanden nog vers in het geheugen is het terugdringen van de CO2-uitstoot urgenter dan ooit. Met zijn Green Minerals concept biedt Pol Knops een extra oplossing: het integreren van kooldioxide in bouwmaterialen, papier en plastic. “We nemen een probleem en maken er een grondstof van”.
Het lijkt bijna te mooi om waar te zijn: het verzamelen van overtollige CO2 en het binden aan een veelvoorkomend mineraal dat olivijn wordt genoemd. Het fijne poeder dat het resultaat is van dit proces kan als vulstof worden toegevoegd aan polymeren, papier of beton. Hoewel het bewijs dat dit mogelijk is al op laboratoriumschaal is geleverd, hebben de industrie en overheidspartijen tot nu toe niet veel belangstelling getoond.
Lees ook: IJzerpoeder als CO2-neutrale brandstof
“Ik weet het,” zucht Pol Knops, natuurkundige en oprichter van Green Minerals. “Bijna alle aandacht gaat uit naar het verminderen van de CO2-uitstoot. Dat kan door de overstap te maken van fossiele brandstoffen naar wind- en zonne-energie die geen kooldioxide uitstoten, of door CO2 te verzamelen en op te slaan onder het aardoppervlak. Dit zijn allemaal grote ontwikkelingen, maar het gas kan ook heel goed gebruikt worden als grondstof die CO2 permanent vasthoudt. Dit is een ideale oplossing; niet alleen voorkomt dit emissies, maar het zet ook een afvalproduct om in een waardevol bouwmateriaal. Helaas zijn er maar weinig bedrijven of onderzoekers op de hoogte van deze mogelijkheid en deze vrij technische situatie vraagt veel uitleg. Het werken met ontwerpster Klaske Postma van Regeneration Design heeft mij geholpen dit complexe verhaal beter te communiceren.”
Klaske Postma visualiseert het verhaal van Green Minerals
“Als natuurkundige heb ik iemand nodig die een innovatie kan vertalen in een verhaal en beelden, website en dergelijke, zodat iedereen het kan begrijpen. Anders blijft het ‘vastzitten’ aan de universiteit en wordt het nooit opgepikt door de markt.”
“De industrie kan de overstap niet zomaar meteen maken.”
Dat is op zijn zachtst gezegd. Voor zover Pol Knops weet, is er naast Green Minerals nog één ander bedrijf in de wereld dat werkt aan concrete oplossingen voor het mineraliseren van CO2 met behulp van olivijn tot een grondstof, en dat is gevestigd in Australië. Dit zal de geboren en getogen Limburger echter niet tegenhouden. “Integendeel,” zegt hij op de CHILL labs op de Brightlands campus in Geleen waar hij regelmatig samenwerkt met materiaalexperts en studenten om verschillende combinaties te testen. “De sociale druk neemt gestaag toe. We beginnen langzaam maar zeker te beseffen dat de opwarming van de aarde echt een enorme impact heeft. Afgelopen zomer bereikte de temperatuur in Lapland 30 graden Celsius. Bosbranden teisteren de poolcirkel en ijsbergen smelten snel. En het weer in Nederland is zoals we meestal alleen in Spanje zien. Het gaat snel en we weten dat kooldioxide een van de grootste oorzaken hiervan is. CO2 vangt warmte op en drijft de temperatuur in de atmosfeer hoger op, met alle verwachte gevolgen van dien. Natuurlijk moeten we ophouden afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen en moet de industrie de uitstoot verminderen. Dit kan echter niet van de ene op de andere dag worden bereikt. De industrie kan niet zomaar direct de overstap maken. Het verzamelen en hergebruiken van CO2 is een extra alternatief en levert evenveel winst op. We moeten verschillende wegen bewandelen om de opwarming van de aarde een halt toe te roepen.”
Het komt er eigenlijk op neer dat academisch onderzoek wordt vertaald naar een bedrijf
Pol Knops studeerde natuurkunde aan de TU Twente en werkte vervolgens een aantal jaren in de verwerkende industrie. Een paar jaar geleden startte hij zijn eigen bedrijf Green Minerals, nadat hij ontdekte dat het mineraal olivijn vrij gemakkelijk bindt met kooldioxide. “Dit is een natuurlijk proces dat wordt versneld als het aan hoge druk en een bepaalde temperatuur wordt blootgesteld; het is de ultieme oplossing om CO2 om te zetten in een bouwmateriaal. We hebben verschillende labtesten uitgevoerd met de universiteit in Leuven en de resultaten waren veelbelovend. Vervolgens heb ik contact opgenomen met de Brightlands Innovation Factory om concrete business cases uit te werken.”
Waar het eigenlijk op neerkomt is het vertalen van academisch onderzoek naar een bedrijf, iets waar hij samen met ontwerpster Klaske Postma aan werkt. Het is niet eenvoudig. Traditionele spelers uit de industrie zijn niet echt op zoek naar wat Pol Knops te bieden heeft, en subsidieverleners en overheden richten zich meer op de meer bekende energietransitiemethoden en CO2-opslag.
“Concrete toepassingen zijn er zeker, daar ben ik zeker van. De overstap van proefproductie in een testomgeving naar een volwaardige fabriek is echter een enorme uitdaging.”
De ondernemer heeft meer geluk gehad in Duitsland, waar hij Heidelberg Cement wist te overtuigen van het potentieel van CO2 en olivijn als mogelijke vuller. Ook de RWTH Aken raakte hierbij betrokken en met een budget van 2,8 miljoen euro is een driejarig onderzoeksproject gestart. Samen met de Technische Universiteit van Darmstadt wordt nu ook een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om de kalk in papier, ongeveer de helft van de grondstof, te vervangen door de kooldioxidemix. Het derde project van Green Minerals is het verwerken van de mix in plastic. De Brightlands campus in Geleen is een vaste partner voor deze projecten. “Ze hebben hier alles wat ik nodig heb; materiaalkennis, pilot plants en natuurlijk veel CO2.”
Studies die tijd kosten, maar uiteindelijk de deur openzetten voor concrete toepassingen. “Die toepassingen zijn er absoluut, daar ben ik zeker van. Maar de overstap van pilotproductie in een testomgeving naar een volwaardige fabriek is een enorme uitdaging. We hebben een kleine reactor gebouwd met hulp van RWTH en Heidelberg, waarmee we een kilo poeder kunnen produceren. Dit zal ons helpen om Heidelberg te overtuigen van de levensvatbaarheid en later ook andere bedrijven. Je moet ze iets laten zien”.
“We krijgen de kans om de opwarming van de aarde af te remmen”
Banken en investeerders eisen garanties, en bedrijven willen ook dat overheden op een of andere manier meedoen. “Koolstofdioxide als bouwmateriaal is geen concept dat echt in de breinen van de verschillende partijen is gegrift. Hopelijk komt daar verandering in, want het betekent dat we naast het vinden van een commerciële toepassing ook de mogelijkheid hebben om de opwarming van de aarde af te remmen. De industriële activiteiten hier op Chemelot stoten jaarlijks 5,7 miljoen ton CO2 uit. Een deel van deze emissies kunnen we verzamelen en verwerken en omzetten in nuttige producten. Dat is misschien maar een fractie, op wereldschaal, maar we moeten ergens beginnen.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
