Je kunt inchecken, een kamer huren, douchen en slapen. Maar Hotel Insomnia is allesbehalve een gewoon hotel. Normaal gesproken werkt kunstenaarscollectief De Fabriek in het pand uit de jaren zestig aan nieuw werk of bieden ze ruimte aan andere ontwerpers. Ook organiseren ze projecten met verschillende academies. Tijdens DDW verandert de oude boekbinderij in een hotel. Van een bakfiets die gasten als tinyhouse kunnen huren tot een luxer onderkomen ‘met toegang tot vintage sanitair’. Hotel Insomnia heeft voor ieder wat wils. Overdag zijn er verschillende optredens en exposities te bezoeken. Maar wanneer de klok 18:00 slaat, gaan de deuren voor het grote publiek op slot. De rest van de avond en nacht dompelen gasten zich onder in de wereld van verschillende kunstenaars.
Eén van die werelden is het werk van Florian de Visser, ontwerper in de publieke ruimte. “Als Public Space ontwerper maak ik verhalende scenes over plekken. Ik ben gefascineerd door massatoerisme.” Gewapend met karton, stiften, lijm en een schaar zet De Visser scenes in elkaar. Verhalen waarmee hij mensen op een andere manier naar zaken wil laten kijken. In dit geval: toerisme. “Ik wil mensen als een toerist naar toerisme laten kijken. In Venetië en Barcelona neemt het extreme vormen aan. Daar rijst de vraag: is het nog wel een stad?”
“Zelf ergerde ik me aan toeristen, terwijl ik er zelf ook een ben. Je wilt opgaan in de massa, maar dat kan helemaal niet. De cultuur verandert en ook toerisme wordt onderdeel van de cultuur”, legt hij uit. Vergelijkbaar hoe Barcelona voor het massatoerisme markten had waar locals hun boodschappen deden, nu zijn veranderd in toeristenmarkten. “Toeristen zoeken altijd naar nog niet ontdekte plekjes, plekken waar andere toeristen niet komen. Ironisch genoeg put iedereen uit dezelfde lijstjes en komt op dezelfde plekken terecht. In Tokio zag ik foodbloggers in dezelfde restaurants foto’s maken van hun eten. Dat is een interessant verschijnsel, plekken krijgen zo een nieuwe identiteit. Maar wat betekent dit voor de lokale cultuur en identiteit?”
Toerisme wordt onderdeel van cultuur
Volgens De Visser is die verandering van cultuur en identiteit niet per se slecht, het hoort bij deze tijd. “Cultuur is geen vaststaand begrip, dat verandert sowieso. Nu kun je overal informatie vandaan halen voor je volgende reis en dit weer delen met anderen. Het leidt ertoe dat ‘hidden gems’ niet langer verborgen blijven. Tegelijkertijd zorgt dit voor veel ergernis onder lokale bevolking.”
Die anti-toerisme beweging is goed zichtbaar bij de Bunkers del Carmel in Barcelona. “Het ligt afgelegen van de stad, veel jongeren komen hier samen om gezellig een biertje te drinken. Maar het is ook een toeristische hotspot door het geweldige uitzicht over de stad. Op de muren van de oude bunkers staan leuzen als ‘tourists go home!’. Er hangt een anarchistische sfeer, waar mensen aangeven dat ze het toerisme beu zijn. Ik vind het heel interessant om die dynamiek te onderzoeken en vervolgens in beeld te brengen.”
In ‘zijn’ hotelkamer in Hotel Insomnia gaat De Visser verder waar hij met zijn vorige werk gebleven is. Tourist sightseeing. De Visser verbaasde zich over de vele kunstverkopers op het San Marco-plein in Venetië, die allemaal ongeveer dezelfde werken verkopen – “typisch Venetiaans. Gondeliers in hun gondel, dat soort dingen.” Vastbesloten om de afkomst van het werk te achterhalen, stapte hij op hen af. “Bijna beledigd trok hij een netjes geplastificeerd diploma tevoorschijn van een kunstacademie. Hij gaf er tegenwoordig zelfs les. Ook liet hij verfvlekken op de achterkant van het schilderij zien. Dit moest me overtuigen dat hij de maker van dit werk was.”
Is de matroesjka Russisch?
Het had het tegenovergestelde effect, het verhaal klonk voorbereid en De Visser trok het hierdoor nog meer in twijfel. Hij wachtte tot vijf uur op het plein tot de ‘kunstenaars’ hun handel opruimden. “Heel veel van onze souvenirs komen uit China, terwijl we met z’n allen doen alsof het iets lokaals is. Ik besloot ze te volgen. Ze gingen één voor één weg, alsof het verdacht zou zijn als ze allemaal tegelijk zouden vertrekken”, vertelt hij. De marktkooplui verdwenen in de straatjes van Venetië met De Visser in hun kielzog. “Het grappige was dat ze allemaal bij hetzelfde gebouw naar binnen gingen. Toen de deur dicht ging, zag ik in een flits nog wat schappen. Net alsof het een groothandel was. Ik stelde me voor dat ze allemaal voor hetzelfde bedrijf werkten en alleen de schilderijtjes verkochten.”
Of deze zogenaamde kunstenaars slechts verkopers zijn of daadwerkelijk kunstschilders, maakt voor het werk van De Visser niet uit. “Met de scenes die ik maak, wil ik een verhaal vertellen en mensen aan het denken zetten. Toen in Praag het toerisme opkwam, was er nog geen typisch souvenir. Dat werd de matroesjka. Maar wat heeft dat met Praag te maken, die pop was toch Russisch? Maar de Russische matroesjka is weer gebaseerd op het Japanse gelukspoppetje daruma. Dat zijn interessante waarnemingen.”
Locatie: De Fabriek, Baarstraat 38.
De Dutch Design Week is het grootste designfestival van Noord-Europa. Uit het enorme aanbod pikken we elk jaar tien ontwerpers die in onze ogen de Hidden Gems van dit jaar zijn. Hun verhalen lees je alvast hier.
Deze serie is tot stand gekomen in samenwerking met Dutch Design Daily en curator Katja Lucas van DDW. Wil je de DDW Parels zelf bezoeken? Elke dag organiseert Brandstore Eindhoven/VVV een fietstocht langs de geselecteerde ontwerpers. Meer info vind je hier.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
