Ooit een hamer in je handen gehad? Ben je vrouw, of ben je een man van bijvoorbeeld Aziatische afkomst, en heb je verfijnde handen, dan is die hamer vaak te zwaar. Je ooit afgevraagd waarom de temperatuur in gebouwen zodanig is dat jij altijd een vestje aan moet, maar mannelijke collega’s gewoon een T-shirt dragen? Waarom in Trouw een artikel staat dat een van de COVID-19 vaccins misschien niet voldoende op vrouwen getest is?
Tja, ‘Male Default’. Het zou zomaar kunnen. Onderzoek wijst schijnbaar uit dat het testen van apparaten, gebruiksvoorwerpen en medicijnen vaak gebeurt op groepen waarbij vooral mannen betrokken zijn. En dan ook nog van een bepaald postuur en bepaald gewicht, en veelal blank. De personen met een problematische reactie op de hierboven genoemde vaccinatie waren allen vrouw. Kan toeval zijn. Dus of dit een typische ‘male default’ situatie is, weet ik niet. Maar wel dit: data worden vaak niet uitgesplitst op gender. Alhoewel vrouwen de helft van de wereldbevolking uitmaken, worden ze vaak buiten beschouwing gelaten bij onderzoek dat aan de basis ligt van besluiten, en bij het vergaren van data. Van het meten van economische groei tot en met de aanpak van rampen, of belangrijke planningen van het openbaar vervoer in steden, schrijft Caroline Criado-Perez in haar boek ‘Invisible Women: Data Bias in a World designed for Men’
Genderperspectief
Wat is het effect op micro- en persoonsniveau? Airbags in auto’s die niet goed genoeg getest zijn op vrouwenborsten, technische instrumenten die zo lastig hanteerbaar zijn dat ze ongelukken veroorzaken, medicijnen die verkeerd uitwerken, en hartfalen dat bij vrouwen niet tijdig opgemerkt wordt.
Het genderperspectief is een essentiële stap in het ontwikkelen en het ontwerpen van technologie. Gabriella Obispa richt zich op gender gerelateerde innovaties en op verantwoordelijke en inclusieve technologie, waardoor het leven van mensen wordt verbeterd. Zij wil een schakel vormen in het technologisch ecosysteem om inclusieve technologie te stimuleren, en te waarborgen.
Techniek dat goed in de hand ligt bij mannen en vrouwen, zou dat haalbaar zijn? Mannen die hun zachte eigenschappen inzetten, en vrouwen die hun kracht laten zien… zou het veranderen van ons verwachtingspatroon ook haalbaar zijn?
Schakelgeneratie
Dit gaat over het mesoniveau. Jij en ik zijn onderdeel van deze schakelgeneratie, en kunnen het systeem helpen veranderen: van ons opvoedingsinstrumentarium tot en met onze verwachtingen op de werkvloer van mannen en vrouwen. Tot haar achtste levensjaar is een meisje zich niet bewust van het verschil in sekse. Zij denkt alles te kunnen worden. En dat is ook zo. Ware het niet dat de wereld in allerlei opzichten nog steeds uitgaat van het mannelijk gezichtspunt. Al het andere, en dus ook de vrouw, is ‘de afwijking’. Zodra je je daarvan bewust bent, en het bespreekbaar maakt, draag je bij aan verandering.
En hoe zit het met gendergelijkheid op macroniveau, in het bedrijfsleven? De samenleving verandert, onder andere door technologie en digitalisering, en door het belang van data en algoritmes. Iedereen wil mensen aan de organisatie binden die digitaal-vaardig zijn en data-wijs zijn. De millennials, die deze vaardigheden en competenties bezitten, bepalen in grote mate mee welke veranderingen organisaties door moeten maken om straks zakelijk mee te kunnen blijven doen in de economie. Daar heb je zowel mannen en vrouwen voor nodig. Maar nog lang niet alle vrouwelijk potentieel is benut in organisaties. Bewezen is dat diversiteit in een organisatie voor betere besluitvorming zorgt, zowel in de boardroom als op de werkvloer. De pipeline van de organisatie moet dus 50-50 vol mannen en vrouwen zitten met potentie, energie en lef.
‘Male default’
Waarom is dat nog niet zo? Dat zou wel eens aan die ‘male default’ kunnen liggen, aan onze cultuur, onze opvoeding, rolpatronen, en taal. Ooit van een mama-dag gehoord? En van een gezinsvrouw? Wel van een papa-dag, en een gezinsman. Nederland staat buitengewoon laag op de internationale rankings van gendergelijkheid, zeker voor een modern land dat we denken te zijn. Het recht op een aantal weken vaderschapsverlof is gelukkig eindelijk ingevoerd. Hoe heerlijk voor de man. Je wordt immers allebei ouders. En na COVID-19 zal de discussie over deeltijdwerken m/v totaal anders zijn. Toch is er blijkbaar een Vrouwenquotum nodig als paardenmiddel om bedrijven te stimuleren streefcijfers te bepalen voor voldoende vrouwen op sleutelposities in de organisatie. Niet alleen in de instroom, maar juist ook in de doorstroom naar verantwoordelijke of expert functies.
Wat levert investeren in gendergelijkheid een organisaties daadwerkelijk op? Gemengde teams en Boards leiden tot 87% betere beslissingen, 45% meer inkomsten uit innovatie, en 15-21% meer omzet. Een investering in vrouwelijke toppers draagt dus bij aan kosten efficiency, aan een grotere kans op meer winst, aan betere besluitvorming, aan grotere en andere saleskansen, aan een imago voordeel, en aan een betere positie in de arbeidsmarkt.
Interne verankering
Om gendergelijkheid een duw in de goede richting te geven wil FAMKE organisaties ondersteunen om hun veranderproces op gang te brengen. Gendergelijkheid in de praktijk, dus. FAMKE biedt de aanpak voor een (cultuur)veranderingstraject in organisaties, met focus op meer vrouwen in besluitvormende en expert posities. Met een integrale aanpak, over de vier pijlers ‘kernwaarden, governance, cultuur, employee journey’. Dit levert een dashboard en handvatten voor de raad van commissarissen, de board, middle management, en werknemers van een organisatie. De insteek op een meerjarig programma, in modules, met maatwerk per organisatie. Met interne verankering als doel, want de focus op gendergelijkheid moet wel beklijven, en geen excuustruus zijn.
‘De toekomstige engineer is een vrouw’, wordt wel eens gezegd. Misschien omdat vrouwen goed in cross-overs in technologieën lijken te kunnen denken, verbindend vermogen hebben, en omdat ze zich kunnen inleven in de maatschappelijke context van technologie. Technologie is geen doel, maar een middel om onze maatschappij te dienen.
Hoe prettig zou het zijn als die nieuwste mobiele telefoon straks ook getest blijkt op een kleinere hand. 50 procent van de wereldbevolking is vrouw. Dus 50 procent van de markt.
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
