Verwarrende tijden zijn het. De wereld remt af en komt abrupt tot stilstand. Groot en klein leed vraagt om aandacht. De wereldwijde crisis is compleet. Onze succesvolle Brainport is in de jaren 90 door een crisis bij Phillips, DAF en hun toeleveranciers ontstaan. Hebben we de veerkracht en het oplossend vermogen van toen nog steeds? Waar blijven de innovatieve oplossingen voor deze wereldwijde crisis vanuit de Brainport? Juist in tijden van crisis moeten we de naam Brainport waarmaken!
Crisis
Het effect van corona is groot. Mensen worden ziek en overlijden. Over de hele wereld. Er dreigt een tekort aan IC-bedden en medisch personeel. Ook hier in Nederland. Maar ook buiten de gezondheidszorg eist corona zijn tol. Hele landen gaan volledig op slot. Vliegverkeer wordt wereldwijd beperkt. Evenementen en bijeenkomsten gaan niet door. Door “sociale onthouding” zien ondernemers in de horeca, cultuursector en kleding-business hun klandizie van de ene op de andere dag opdrogen. Geen inkomsten meer en wel kosten die doorlopen. Faillissementen dreigen. Medewerkers zonder vaste contracten staan als eerste op straat. De onzekerheid bij de vele ZZP-ers in Nederland is groot. De aandelenmarkten over de hele wereld krijgen flinke klappen. Veel marktwaarde is verdampt. Een flinke klap voor grote en kleine beleggers. Kortom de negatieve gevolgen zijn enorm.
Grote en kleine verwarring
De coronacrisis brengt grote verwarring. Soms zelfs paniek. Verwarring op wereldschaal, maar ook voor iedereen persoonlijk. Allereerst de aanpak van het coronavirus. We zagen verschillende reacties van nationale overheden. Terwijl in China een stad van 10 miljoen inwoners compleet werd afgesloten van de omgeving werd het gevaar van dit “buitenlands virus” voor de Amerikaanse samenleving nog ontkend door Donald Trump.
Ook binnen Europa zagen we verschillende maatregelen. Onze buurlanden besloten om de scholen te sluiten. Nederland toen nog niet. Dat gaf onduidelijkheid en verwarring bij mensen en leidde tot een pleidooi voor een gezamenlijke eenduidige aanpak in Europa van een pandemie. Een roep om meer Europa, dat hebben we lang niet gehoord.
Ik moet bekennen dat ik de afgelopen weken zelf ook erg moest wennen aan de coronamaatregelen. De maatregelen grepen fors in op het normale leven en lieten nogal wat ruimte voor interpretatie. Dus waren er veel vragen. Thuis en op het werk. “Thuiswerken als het kan”. Tsja. Voor welke afspraken kom je naar kantoor? Welke afspraken laten we doorgaan en welke niet? Sollicitatiegesprekken door laten gaan? En hoe werk je een nieuwe medewerker in als iedereen thuiswerkt? Sociale onthouding wat betekent dat? Niet op bezoek gaan bij mijn ouders? Niet naar een crematie gaan?
Door de continue stroom van informatie neemt de onzekerheid en bezorgdheid over de situatie met de minuut toe. Duidelijk is dat veel mensen niet goed met onzekerheid kunnen omgaan. We blijken geen rationeel denkende wezens. Ergens las ik “het grootste gevaar van het coronavirus is de angst”. Zonder het virus te bagatelliseren lijkt me dat inderdaad waar. Zijn we in staat om het hoofd koel te houden en logisch te blijven denken en handelen? Het massaal hamsteren van wc-papier in Nederland doet vermoeden van niet.
Corona brengt ook saamhorigheid
Corona maakt ook mooie dingen los. Het saamhorigheidsgevoel blijkt groot. Saamhorigheid in enerzijds het ervaren van het probleem en saamhorigheid bij de oplossingen. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Het coronavirus kan iedereen raken. Arm, rijk, moslim, christen of atheïst, blank, zwart. We voelen aan den lijve dat we gelijk zijn en door het virus gelijk behandeld worden.
We ervaren ook de kracht van samen bij het aanpakken van deze crisis. Iedereen kan een steentje bijdragen en dat gebeurt op grote schaal. Mensen die voorheen in de zorg hebben gewerkt bieden aan om te komen helpen. Er worden speciale websites en LinkedIn-groepen voor aangemaakt. Mensen doen boodschappen voor familieleden en buren, die niet buiten mogen of willen komen. Op sociale media wordt via #Coronahulp aangebonden om boodschappen of andere klusjes te doen. Vaste klanten van winkels steunen deze veelal kleine ondernemers door tegoedbonnen te kopen, zodat de ondernemers deze onzekere periode kunnen overleven. Dus geen klanten in de winkel, maar wel omzet. Hoe mooi is dat? Samen de schouders eronder.
Persoonlijke inzicht
Deze verwarrende tijd geeft mij persoonlijk een onwerkelijk gevoel. Het voelt als een soort “tussentijd”. Door alle afspraken die niet doorgaan is er ineens heel veel tijd en ruimte voor reflectie. Verplicht ontstressen en misschien zelfs wel vervelen. Jezelf de vraag stellen wat echt belangrijk is en het antwoord ook tot jezelf laten doordringen. Gezondheid en liefde uiteraard, maar ik leef er in de waan van de dag niet altijd naar. Jij wel?
Het roept de vraag op of ik, na de verplichte virus-aanpak, een paar dingen anders wil blijven doen. Vaker thuiswerken? Vaker via skype overleggen? Minder afspraken in de agenda? Meer rustmomenten? Meer tijd besteden aan mensen die me dierbaar zijn? Om er maar een paar te noemen. Het motto “never waste a good crisis” geldt overigens niet alleen voor mij persoonlijk, maar wat mij betreft zeker ook voor onze regio.
Waar blijft de Brainport?
De basis voor onze Brainportregio is destijds gelegd n.a.v. de crisis bij Phillips, DAF en hun toeleveranciers. Toen bleek de veerkracht en het oplossend vermogen in onze regio enorm. We sloegen de handen ineen en kwamen met vereende kracht sterker uit die diepe crisis. De grote vraag is of we daar als regio nog steeds toe in staat zijn. Hoe veerkrachtig en innovatief zijn we nu het, 30 jaar na dato, er opnieuw op aan komt? Zijn we alleen technologisch innovatief of zijn we ook in staat om sociaal-innovatieve oplossingen te realiseren?
De afgelopen weken stemmen me niet positief. De regio lijkt vooral volgend te zijn. De maatregelen en oplossingen zijn niet anders dan elders. Dus is de grote vraag: waar blijven de gezamenlijke oplossingen van onderwijs, bedrijfsleven en overheid om sterker uit deze crisis te komen? Waar blijven de vernieuwende ideeën? Waar blijven de oplossingen om de Brainport en de rest van de wereld in de toekomst weerbaarder te maken?
Nu alle onderwijsinstelling massaal hun lessen digitaal gaan geven is het misschien een goed idee om gelijk werk te maken van een gezamenlijke digitale kennisinfrastructuur. En die vervolgens publiekelijk te ontsluiten. Zo worden we nu en straks samen slimmer en kunnen we deze tijd (van minder afspraken en werk) per direct gebruiken om nieuwe dingen te leren. Samen de basis leggen voor een leven lang leren. Om maar een mogelijke typische Brainport-actie te noemen.
Never wast a good crisis. Juist in tijden van crisis moeten we de naam Brainport waarmaken. Dus waar blijft de Brainport?
Mary Fiers is directeur van het Groen Ontwikkel Fonds Brabant en columniste bij Innovation Origins
