De Randstad vraagt 35 miljard voor, jawel, De Randstad. Wat op het eerste oog een directe aanval lijkt op de lobby die Brainport momenteel in Den Haag voert, zou wel eens kunnen uitpakken als het laatste duwtje dat burgemeester John Jorritsma nodig heeft voor zijn herindelingsplannen. Plus een extra argument voor de opstellers van de Brainport ActieAgenda om vooral niet te bescheiden te zijn.
Eerst maar eens die Randstadplannen. Want waar de Brainportlobby nog volop aan het puzzelen en peilen is over de aard en de omvang van de ActieAgenda, blijken de vier Grote Steden – Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag – hun plannen al lang en breed klaar te hebben. Sterker nog, het is allemaal zelfs al met de zittende premier besproken. Natuurlijk zal die daar in deze kabinetsperiode geen besluit meer over kunnen nemen, maar de toon is gezet en bij een – niet denkbeeldig – vervolg aan diens premierschap zelfs meer dan dat.
“Concreet is het de bedoeling dat overheden (het Rijk, de grote steden en Brussel) de miljarden steken in innovatieve projecten zoals het (ver)bouwen van nieuwe duurzame huizen in de Randstad, rekening houdend met het enorme ruimtegebrek.
Een oplossing ligt in hoogbouw en de vervanging van industriële complexen – zoals de Stadshavens Rotterdam – door projecten met woon- of onderwijsbestemming. Maar ook energieprojecten, zoals de aanleg van duurzame warmtebronnen in het Westland, zijn belangrijk.
Daarnaast moeten het bedrijfsleven, banken en woningcorporaties aanhaken. Bijvoorbeeld door de aanleg van het razendsnelle 5G-internet mogelijk te maken, geld te steken in nieuwe en groenere vormen van vervoer en mee te werken aan het verduurzamen van huizen.”
Met 35 miljard kun je inderdaad een hoop voor elkaar krijgen. En eerlijk is eerlijk, met name de zuidelijke Randstad kan ook wel een facelift gebruiken, alleen al vanwege de grote afhankelijkheid van de oude, op diesel opererende industrie. Bovendien draait nog steeds 40% van de Nederlandse economie op dit deel van het land, dus er mag wat energie gestoken worden in het veiligstellen van de toekomst daarvan, in het belang van het geheel.
Maar het risico is groot dat huidige status en potentiële neergang daarvan (= Randstad) het in de politieke Haagse afwegingen gaan winnen van huidige behoefte en potentiële extra groei (= Brainport). Tel daarbij op de branie aan de ene kant en de bescheidenheid aan de andere kant en het is niet moeilijk de mogelijke vervolgstappen uit te tekenen.
Tegelijkertijd zou deze Randstad-agenda wel eens een geluk bij een ongeluk kunnen zijn voor Eindhoven en Brainport. Ten eerste omdat het – net op tijd – een wake-up call is om alle bescheidenheid te laten varen. En ten tweede, meer concreet, is het een goed bruikbaar argument voor een krachtigere positie van Brainport Eindhoven zelf – van Jorritsma’s herindelingsplannen dus.
De wake-up call komt op het moment dat de Brainportlobby niet alleen argumenten en middelen verzamelt om de roep om financiële invulling van de pas verkregen Mainport-status kracht bij te zetten, maar dat ook doet vanuit de overtuiging dat dit niet ten koste mag gaan van de overige twee mainports: Rotterdam haven en Amsterdam Schiphol. De overtuiging is immers dat het beter is om Brainport als economische kernregio niet in plaats van maar samen met de kernregio’s in de Randstad te laten schitteren. Vandaar dat er alles aan gedaan wordt om de Randstad inhoudelijk aangesloten te houden op de ActieAgenda uit Eindhoven. Dat is hartstikke netjes en collegiaal, maar de vraag is of die strategie wederzijds is uitgevoerd; met andere woorden, of Brainport was ingeseind over de plannen van de vier grote steden. Daar zijn vooralsnog geen signalen voor, maar zelfs áls het al zo zou zijn, is de inhoud in elk geval vooral gericht op versterking van de G4 en niet van de G5. Als Brainport één conclusie mag trekken uit dRandstad-actie, dan is het wel dat het elk laatste restje van bescheidenheid moet laten varen. De ActieAgenda moet Groots, Meeslepend en Visionair zijn. En ja, dat mag wat kosten.
Dan de herindeling. Simpel gezegd: als de regio al was ingedeeld zoals John Jorritsma onlangs voorstelde, was Eindhoven onderdeel geweest van de G4 (die dan waarschijnlijk wel een G5 was geweest, maar dat terzijde) en dus deelgenoot van de beraadslagingen. Dat klinkt als een flauw argument en ja, het Plan-van-35-miljard had dan nog buiten Eindhoven om kunnen ontstaan, maar er is meer aan de hand. Alléén al het feit dat Eindhoven onderdeel kan zijn van het invloedrijke G4-overleg maakt de positie van de de regio in parlementair Den Haag sterker. Wie aan tafel zit, is zichtbaar. En voor de goede orde: dat streven heeft niks te maken met een Calimero-gevoel (“het kleintje wil ook meepraten”), maar juist met een erkenning van de positie van de stad als economische kernregio. Dat daarvoor ook een bepaald inwoneraantal nodig is, is eigenlijk vreemd, maar blijkbaar werkt het zo nu eenmaal.
Jorritsma en Brainport hebben zomaar 35 miljard argumenten voor een herindeling in de schoot geworpen gekregen. En voor een onbescheiden Brainport ActieAgenda.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
