Een oud collega van mij zei altijd dat het bij het regelen van klimaat in een kas om niet meer gaat dan om ‘simpele’ natuurkunde. We weten door jaren onderzoek al heel veel over de ideale klimaatomstandigheden voor onze gewassen. Vaak ken je de beste gemiddelde dagtemperatuur, minimum en maximum temperatuur, gewenste RV, lichtbehoefte en benodigde hoeveelheid CO2 voor optimale groei.
Bij die simpele natuurkunde gaat het om een proces van afschermen of toelaten van licht, verwarmen en koelen, bevochtigen en ontvochtigen. Niet dat het daarmee simpel is want dan pas komt de puzzel. Als je weet dat de optimale etmaaltemperatuur 23 graden is maar de kosten van het produceren van warmte veel hoger dan de opbrengst in extra kilo’s of kwaliteit zal zijn dan ga je soms toch niet voor de optimale temperatuur.
Energiemix
Het bepalen van de optimale mix voor energie wordt ingewikkelder als je kijkt naar de bronnen die je kunt gebruiken. Gas gebruiken in een warmte kracht koppeling (WKK) <vertaler Engels: combined heat and power; (CHP) > levert naast elektriciteit en warmte ook CO2 die wordt gewonnen uit de rookgassen. Gas verstoken via de ketel geeft warmte en meestal ook CO2. Verder maken we steeds meer gebruik van geothermie.
Naast het produceren van energie zit je ook nog met het feit dat je het te veel of te weinig aan warmte of elektriciteit op een bepaald moment van de dag zou willen opslaan. Op sommige dagen moet je overdag koelen en in de nacht verwarmen. Ook is er het verschil in zomer en winter. In de zomer heb je meestal een netto overschot van warmte, in de winter juist een tekort. Opslag moet hierbij eerder gebeuren voor meerdere maanden in plaats van uren.
Waterstof
Een energiebron die we eigenlijk nog niet echt tegenkomen in de energiemix voor de glastuinbouw is waterstof. Wel wordt er steeds meer gesproken over de plaats van waterstof in de energiemix voor de tuinbouw.
Ook bij de productie van waterstof gaat het om ‘simpele’ natuurkunde. Waterstof kan worden geproduceerd uit verschillende bronnen zoals water, biomassa maar ook aardgas. Afhankelijk van de gebruikte bron heb je het over grijze (gewonnen uit aardgas of kolen), blauwe (uit aardgas of kolen met afvang en opslag van CO2) of groene (productie op basis van duurzame bronnen als zonne- of windenergie) waterstof.
Infrastructuur
Er zijn echter ook uitdagingen verbonden aan het gebruik van waterstof als energiebron voor de glastuinbouw. Een grote uitdaging is de infrastructuur die nodig is om waterstof te produceren, te vervoeren en op te slaan. Momenteel is er een gebrek aan infrastructuur om grootschalige productie en opslag van waterstof te ondersteunen, wat het moeilijk maakt om systemen op waterstof op grote schaal te implementeren. Bovendien is waterstof een licht ontvlambaar gas en vereist het speciale voorzorgsmaatregelen voor behandeling, opslag en transport.
Aan de andere kant hebben we al zoveel mogelijkheden in de ‘mix’ van het opslaan van energie in warmtebatterijen zoals Thermeleon dat doet, koude-warmte opslag in de bodem en het omzetten van straling in licht dat de plant kan benutten voor de groei en slimme kassystemen die extra goed zijn geïsoleerd of kunnen verwarmen, koelen en ontvochtigen. Gebruik van waterstof zou hierbij een mooi extra mogelijkheid kunnen zijn.
Waterstoftuinder
Er zijn veel bedrijven bezig met onderzoek naar de ontwikkeling en toepassing van waterstof. Ik denk dat waterstof in de komende tijd steeds meer een plek zal gaan innemen in de energiemix voor de glastuinbouw. Experts geven aan dat het steeds meer zal gaan aan een slimme mix van oplossingen, aanbieders en vragers van energie. Hierbij zal de lokale verdeling en het netwerk belangrijk zijn. Bij een mix van vragers, aanbieders en goede opslag zullen we sneller de transitie kunnen maken naar een duurzaam energiesysteem. De glastuinbouw biedt hiervoor door de innovativiteit van een aantal tuinders en de al aanwezige energiemix een ideale plek om te experimenteren.
Wat als we bijvoorbeeld bij een overschot van energie waterstof kunnen produceren dat vervolgens weer wordt gebruikt als brandstof voor de vrachtwagens die de planten komen ophalen bij de tuinder. De CO2 die daarbij vrijkomt kunnen we terplekke weer inzetten in de kas. Of we zouden naast de warmte- en CO2 leidingen vanuit de Rotterdamse haven ook kunnen aansluiten op een waterstofinfrastructuur.
Ik ben ondertussen benieuwd wie de eerste waterstof tuinder gaat zijn…
Heb jij oplossingen op het gebied van waterstof die zouden passen in de energiemix voor de glastuinbouw? Neem dan vooral contact met mij op!
