Nederland worstelt met een ernstige crisis op het elektriciteitsnet omdat de ambitieuze doelstellingen van het land op het gebied van duurzame energie botsen met verouderde infrastructuur en wanbeheer. De Grid Transition Index van denktank GLOBSEC laat zien dat ondanks plannen voor 85% duurzame elektriciteitsproductie in 2030, het elektriciteitsnet slecht is voorbereid op de toename van de vraag.
Het GLOBSEC rapport vergelijkt cijfers van 35 Europese landen en classificeert het Nederlandse elektriciteitsnet als ‘niet voorbereid’. Analisten zien grote uitdagingen in het verschiet, namelijk congestie van het netwerk en het onvermogen om belastingen in verschillende gebieden aan te sluiten.
Op dit moment is 40% van de elektriciteit die in Nederland wordt geproduceerd afkomstig van aardgas. Tegen 2035 wil Nederland deze capaciteit met een kwart verminderen en vervangen door hernieuwbare energiebronnen. Gezien de bestaande omstandigheden is de Nederlandse netwerktransitie volgens het rapport zeer ambitieus.
Investeringsplannen en uitdagingen
Als reactie op deze uitdagingen hebben de Nederlandse netbeheerders plannen aangekondigd om vanaf 2025 jaarlijks € 8 miljard te investeren in de uitbreiding en versterking van de elektriciteitsinfrastructuur. Dit maakt deel uit van een bredere strategie om in 2035 een bijna CO2-neutrale elektriciteitsproductie te realiseren en in 2030 ongeveer 85% van de elektriciteit uit duurzame energie te halen. Ondanks deze ambitieuze doelen vormt de huidige staat van het elektriciteitsnet een belangrijke hindernis.
Veel buurten zijn niet ontworpen voor grootschalige initiatieven op het gebied van hernieuwbare energie, zoals het wijdverbreide gebruik van warmtepompen en oplaadpunten voor elektrische auto’s, wat de overgang verder bemoeilijkt.
Uitdagingen in 2030
Het rapport onderstreept dat het vermogen van de EU om belasting te voorspellen het slechtst is – aanzienlijk slechter dan in het op één na slechtste EU-land. Nederland is van plan om tegen 2030 94 GW aan intermitterende hernieuwbare energie te implementeren. Om deze te integreren, wil het land bovengemiddeld veel batterijopslag (4,9 GW) en vraagrespons (1,7 GW) installeren. Volgens GLOBSEC-analisten kan de integratie van intermitterende hernieuwbare bronnen een uitdaging vormen met de afnemende capaciteit van flexibele eenheden.
Gevolgen voor bewoners en kosten
Voor Nederlandse bewoners vertalen de tekortkomingen van het elektriciteitsnet zich in directe financiële gevolgen. Op dit moment betalen huishoudens gemiddeld 364 euro per jaar voor de diensten van het elektriciteitsnet. Dit bedrag zal in 2025 echter stijgen met € 1.741 om de noodzakelijke netverbeteringen te financieren. De stijgende kosten weerspiegelen de toegenomen investeringen die nodig zijn om het elektriciteitsnet te moderniseren en aan de stijgende vraag te voldoen. Daarnaast heeft de verouderde netwerkinfrastructuur geleid tot hoge aansluitkosten voor zonnepaneelinstallaties, hoewel de overheid van plan is om deze boetes onder bepaalde voorwaarden te verlichten.
Kansen
De GLOBSEC analyse wijst ook op enkele kansen die kunnen ontstaan in de Nederlandse groene transitie. De integratie van hernieuwbare energie is bijvoorbeeld al relatief hoog en er is een hoog aandeel slimme meters. Bovendien wordt de lage standaarddeviatie van de belasting beschouwd als een van de sterke punten van de netwerktransitie.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
