In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Maarten Steinbuch, Carlo van de Weijer, Lucien Engelen en Tessie Hartjes, probeert E52 uit te vinden hoe de toekomst eruit zal zien. De vier columnisten, aangevuld met gastbloggers, zijn allemaal op hun eigen manier bezig met technologieën die oplossingen voor de problemen van onze tijd kunnen leveren. Deze zondag is Carlo van de Weijer aan de beurt.
Hier alle afleveringen van [MORGEN BETER]
Ik ben er van jongs af aan al door geobsedeerd: het fenomeen olifantenpaadje. Volgens Wikipedia “een niet-officieel fiets- of wandelpad dat onbedoeld door gebruikers van de reguliere fiets- en wandelpaden in de loop van de tijd wordt gecreëerd”. Ze tarten de prachtige ideeën van planologen en landschapsarchitecten die te vaak voorbijgaan aan de menselijke neiging om de kortste en makkelijkste weg te kiezen. Onze aangeboren neiging tot licht anarchisme verbeeld in een uitgesleten looppad op het gazon.
“Snijd vooral het pad af. Het maakt u mens.”Carlo van de Weijer, TU/e
Foto: het Limbopad-nieuwe-stijl
We bezitten op de TU in Eindhoven één van de beroemdste voorbeelden van een olifantenpaadje: Het Limbopad. Vernoemd naar de vele Limburgse studenten die schijnbaar meer dan gemiddeld prefereren om in hun thuisprovincie te blijven wonen in plaats van op kamers te gaan, en daarom relatief veel van deze route gebruik zouden maken. Jarenlang werd geprobeerd om de groene weide tussen TU/e en het station ongeschonden te houden. Zelfs prikkeldraad kon de studenten er niet van weerhouden om via het gras in plaats van over de stoep van het station naar de TU-gebouwen te lopen. Daarom is besloten om het pad maar te verharden en de officieuze naam officieel te maken. En dat zouden meer landschapsarchitecten moeten doen: een groot grasveld aanleggen en na verloop van tijd kijken waar de groepen voetgangers een pad uitslijten dat de ideale verbinding tussen twee of meer punten oplevert. En pas daarna plaveien.
Ik blijk bij lange na niet de enige fan. Een tijd terug is er een boek en korte documentaire over verschenen, met dank aan Jan-Dirk van den Burg, onder andere ondersteund door Maarten ’t Hart. De website olifantenpaadjes.nl is het bezoek meer dan waard.
In de navigatie-industrie heb ik veel soortgelijke discussies mogen voeren met overheden. Waar verkeersplanners voorheen met een wegwijzer, of via een voorgeschreven kleurenpallet op papieren kaarten mensen konden verleiden de door hen gewenste route te nemen, viel dat wegwijzer- en wegenkaartenhuis ras in elkaar toen navigatiesystemen grootschalig werden ingevoerd. Volgens de wetenschap zou het consequente zelforganiserende gedistribueerde systeem per definitie vastlopen in een chaos. Het is niet zo gebleken. Sterker nog, inmiddels blijkt dat de invoering van navigatie tot een veel beter en ook veiliger verkeerssysteem heeft geleid. Maar de illusie van de wegbeheerder dat mensen de van bovenhand geplande paden volgen is verleden tijd. Als u door Luik, Lille of Lyon rijdt ziet u een voorbeeld daarvan: alle drie steden hebben de laatste decennia snelwegen ruim om de stad heen. Maar er was niet gerekend op de navigatiesystemen die het nog steeds snellere olifantenpad dwars door de stad blijft aangeven. Tenzij er een behoorlijke vertraging optreedt maar zelfs dan wordt vaak nog niet de gewenste langere route geadviseerd omdat die nog steeds een langere reistijd vergt dan de route dwars door de stad.
Ik heb het als eens eerder aangehaald: omdat de maatschappij nou eenmaal niet volledig in regels te vatten is het bijna een randvoorwaarde dat we de olifantenpaadjes in de wetten en regels opzoeken om de maatschappij werkbaar te houden. Voor het standaardwerk hebben we straks robots en computers; wij mogen ons concentreren op onze unieke capaciteit om buiten de lijntjes te kleuren. Dat is iets wat we robots maar beter niet kunnen toestaan wetende dat ze ooit nog een paar duizend keer slimmer en sterker zullen zijn dan wij.
Dus ziet u binnenkort een olifantenpaadje: snij vooral ook het pad af. Het maakt u mens.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
