Missie: een remedie tegen kanker

De helft van de totale Nederlandse productiewaarde in Life Sciences & Health (ongeveer tien miljard euro) komt voor rekening van de provincie Noord-Brabant, zo blijkt uit een recent rapport in opdracht van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). Vooral Biotech groeit snel: het aantal nieuwe vestigingen is sinds 2014 met 43% gegroeid en het aantal banen in deze sector is verdubbeld. Een voorbeeld van deze trend is Glycostem.

Grofweg zijn er drie manieren om kanker te bestrijden. Het meest bekend op dit moment is chemotherapie, een chemische behandeling die helaas goede en slechte cellen tegelijkertijd doodt. Het heeft zoveel ongewenste bijwerkingen dat sommige deskundigen beweren dat het tegenwoordig niet eens meer als behandeling zou worden goedgekeurd. Daarnaast zijn er biologische producten. Die vormen zeker een stap in de goede richting, maar een genezing leveren ze nog niet op. Biologische immunotherapie kan wel het einde van de behandeling voor kankerpatiënten vertragen, wat al geweldig is. De derde manier zou wel eens de meest interessante – en veelbelovende – kunnen zijn: celtherapie. Hiermee zou het uiteindelijke doel, het genezen van kanker, wel binnen de mogelijkheden kunnen komen. Dit is het terrein waarop Glycostem Therapeutics, gevestigd op Pivot Park in Oss, een rol wil spelen.

Glycostem is gericht op de ontwikkeling van Natural Killer cellen (NK cellen) als een medicinaal middel in de strijd tegen kanker. NK-cellen zijn van stamcellen afgeleid en vormen, aldus Glycostem, de nieuwe ster in het domein van de cellulaire immuuntherapie. “Door hun streng gereguleerde ‘natuurlijke doding’ van kankercellen spelen ze een belangrijke rol in de controle en zelfs genezing van zowel bloedkankers als kwaadaardige tumoren”, aldus een verklaring op de website.

CEO Troels Jordansen (56) van Glycostem heeft zelf geen medische achtergrond maar wel een carrière in een reeks van celtherapiebedrijven over de hele wereld. Als voorzitter was Jordansen al een paar jaar betrokken bij Glycostem, toen hij vier jaar geleden werd gevraagd om de rol van CEO op zich te nemen. “Hoewel ik het bedrijf vrij goed kende, kwam dit voor mij toch als een verrassing. Maar ik hoefde er niet lang over na te denken. Dat had vooral te maken met de medische vooruitzichten. Ten eerste hadden ze al bewezen dat ze de cellulaire geneeskunde naar een niveau van cellulaire immunotherapie konden brengen. En ten tweede sprak de manier waarop ze het menselijk lichaam als grondstof wisten te gebruiken me echt aan. En dat doet het nog steeds.”

Goede cellen

Het principe waarmee Glycostem werkt is de inzet van goede cellen om daarmee slechte cellen in het lichaam te bestrijden. Voorlopig ligt de focus op twee specifieke kankers: Acute Myeloid Leukemie (AML) en Multiple Myeloma (MM). In pre-klinische studies heeft het bedrijf naar eigen zeggen “opmerkelijke resultaten” laten zien. De eerste klinische studie start in oktober. Glycostem kreeg goedkeuring om de tests in vier Europese landen uit te voeren. “Dit is een enorme stap voor ons: we kunnen nu beginnen met de behandeling van patiënten. Dit is wat ons allemaal drijft: patiënten zien voortleven, die anders misschien zouden zijn overleden.”

“We kunnen ons nu nauwelijks een wereld zonder kanker voorstellen, maar ja, we willen bewijzen dat onze behandeling een realiteit kan worden.”

Troels Jordansen

Van daaruit wil Jordansen de focus verplaatsen naar andere kankers, waaronder vaste tumoren. “Kankerstatistieken zijn wreed. Als we vooruitgang boeken in AML en MM, kunnen we later ook vooruitgang boeken in andere kankers. En over vijftien tot twintig jaar zal er daadwerkelijk hoop zijn voor mensen die anders zouden zijn gestorven.”

Marketingtechnisch gezien is dit ook een belangrijke stap voor het bedrijf. “De vaste tumoren vertegenwoordigen een markt die tien keer zo groot is als die van de bloedkanker. Om je een idee te geven: Amerikaanse verzekeringsmaatschappijen betalen nu tot $450.000 per behandeling.”

In pre-klinische celtesten heeft Glycostem al heeft aangetoond dat NK-cellen ook een effect zullen hebben op vaste tumoren, zegt Jordansen. “Begin 2021 starten we met klinische studies in het UMC Amsterdam. We gaan dan genetisch gemanipuleerde NK-cellen genereren die elk een eigen doelwit meekrijgen. Dus als je borstkanker hebt, zal die NK-cel direct naar de tumor gaan, daar blijven en stap voor stap deze kanker wegvreten. Kun je je voorstellen wat dat betekent?”

Jordansen is voorzichtig met de bewering dat dit uiteindelijk de kanker zal genezen. “Toch hebben we een kans om een deukje in het universum te slaan, om Steve Jobs te parafraseren. We kunnen ons nu nauwelijks een wereld zonder kanker voorstellen, maar ja, we willen bewijzen dat onze behandeling een realiteit kan worden. Dat is onze missie.”

Verwezenlijking van de droom

In de afgelopen jaren heeft Glycostem 35 miljoen euro aan equity, subsidies en andere fondsen weten op te halen. Het bedrijf heeft nu 45 mensen in dienst, het bezit een State-of-the-Art cleanroom en andere fit-for-purpose faciliteiten op de Pivot Park campus. Toch is de verwezenlijking van de ultieme droom nog geen uitgemaakte zaak. “We moeten realistisch zijn, ons succes hangt nog steeds af van factoren die we niet volledig kunnen controleren. Om er een paar te noemen, Glycostem zou sterke concurrenten kunnen krijgen, uit Azië of de VS bijvoorbeeld. Op dit moment zien we ze nog niet, maar daar zullen we ons bewust van moeten zijn. Ook kan er op een dag nieuwe technologie worden ontwikkeld; een technologie die wellicht goedkoper, sneller of gewoon efficiënter is. Dit zal echter niet van de ene op de andere dag gebeuren, dus daar zijn we niet erg zenuwachtig over. En tot slot kunnen we misschien voortijdig zonder geld komen te zitten. Als bijvoorbeeld investeerders op een bepaald moment besluiten om hun geld in vaccins te stoppen in plaats van in celtherapie, kan dit ons direct beïnvloeden. Nogmaals, we hebben geen signalen dat dit gebeurt, maar het is iets waar we ons bewust van moeten zijn.”

“Als je borstkanker hebt, zal die NK-cel direct naar de tumor gaan, daar blijven en stap voor stap deze kanker wegvreten. Kun je je voorstellen wat dat betekent?”

Troels Jordansen

In de tussentijd werkt Glycostem aan het begin van de klinische proef en hopelijk daarmee ergens in de komende twee jaar het eerste echte bewijs van een werkende therapie. “Onze faciliteiten op Pivot park helpen ons die doelen te bereiken. We maken deel uit van een traditie en een gemeenschap die begrijpt wat we doen. Onze medewerkers leren van andere bedrijven, dingen komen hier samen. Vanwege onze groeiplannen moeten we misschien op een dag naar een plek net buiten de campus verhuizen, maar voor nu is dit de perfecte locatie voor ons.” Het belet Jordansen niet om ook elders te zoeken naar samenwerking: er zijn sterke banden met het Amsterdamse UMC en Glycostem maakt ook deel uit van enkele Europese netwerken. “Samenwerken betekent samen sterker worden.”

Troels Jordansen is ervan overtuigd dat elke stap die Glycostem zet de wereld dichter bij het uiteindelijke doel brengt, een remedie tegen kanker. De volgende mijlpaal wordt gevormd door de eerste resultaten van de patiënten in de klinische tests die later dit jaar van start gaan. “Ga er maar van uit dat we hier allemaal een gat in de lucht springen op het moment dat we bewijs krijgen dat patiënten overleven dankzij onze therapie.”

Glycostem is een van de portefeuillebedrijven van de BOM. Dit artikel maakt deel uit van een serie over het Brabantse Life Sciences & Health ecosysteem. Meer daarover hier.

Lees ook: een nieuwe kankertherapie