Jaarlijks overlijden er in Nederland zo’n 50.000 vogels doordat ze tegen een windturbine aanvliegen. Dat moet en kan anders. Onderzoek in de Eemshaven gaat uitwijzen of het zwart schilderen van windturbinebladen van RWE Renewables helpt om vogels veilig tussen windturbines te laten vliegen. “Meeuwen, spreeuwen, ganzen: We gaan ons best doen om slachtoffers te voorkomen”, zegt projectleider vanuit RWE Arjen Schultinga.
Het gaat om in totaal zeven bestaande windmolens in de Eemshaven waarvan een enkele wiek zwart geverfd wordt. De andere twee wieken blijven wit gekleurd. De studie is gebaseerd op het idee dat een turbine met één zwarte wiek beter zichtbaar is voor vogels, waardoor ze de bladen beter kunnen ontwijken. Het Nederlandse onderzoek is een vervolg op een eerdere Noorse studie en richt zich op lokale vogelsoorten.
Voorbijrazend landschap
“Je kunt het vergelijken met het landschap wat op de voorgrond voorbij raast als je in de trein zit en naar buiten kijkt”, licht Schultinga toe. “Je ziet een soort waas. Uit het Noorse onderzoek blijkt dat ook het geval bij roofvogels. Wanneer er een onderbreking zit in het patroon van de drie wieken, wordt de windturbine beter door ze opgemerkt.”
Dat kan overigens ook bereikt worden met andere kleuren en patronen. “Met streepjes bijvoorbeeld. Maar uit het Noorse onderzoek weten we dat de zwarte kleur in ieder geval goed werkt bij de lokale roofvogels die daar rondvliegen. We gaan nu testen of het ook zo goed werkt voor de meeuwen, spreeuwen en ganzen en in de Eemshaven.”
Stilstand voorkomen
Dat er minder vogelslachtoffers, vallen levert nog meer voordelen op. “In de provincie Groningen is het plan om windturbines op bepaalde momenten stil te zetten omdat er op een bepaald tijdstip veel vogels rondvliegen. Zo voorkom je slachtoffers, maar het grote nadeel is natuurlijk dat je dan geen duurzame energie meer opwekt. Terwijl we die energie juist hard nodig hebben. Door de wieken zwart te verven voorkomen we dit probleem.”
Impact op het materiaal
Hoewel de impact op vogels en vleermuizen in het onderzoek centraal staat, wordt er ook gekeken naar andere gevolgen van de zwartgeverfde wieken. “We willen graag weten wat de impact is op het materiaal, bijvoorbeeld. Windmolens draaien onder zware omstandigheden. Wat gebeurt er onder die omstandigheden als een wiek meer warmte aantrekt omdat deze zwart geverfd is? En zijn scheurtjes in de wieken nog wel goed te detecteren als ze een zwarte kleur hebben? Daar moeten we een antwoord op zien te krijgen.”
En meer onderzoeksvragen
Daarnaast wordt de mening van de lokale bevolking meegenomen. Want niet alleen vogels merken de windmolens beter op, mensen wellicht ook. “Dit is een van de zorgpunten. De Rijksuniversiteit Groningen gaat onderzoeken of de mensen het zien zitten.” Schultinga zelf vindt de zwarte wieken in ieder geval niet storend. “Tot die conclusie kwam ik toen ik er laatst zelf langsreed in de Eemshaven. Ik denk dat veel mensen het niet eens zo snel in de gaten hebben dat de wieken een andere kleur hebben, als ik uitga van mijn eigen ervaring.”
Ook moet het onderzoek nog uitwijzen of piloten die regelmatig over het gebied vliegen positief gestemd zijn over de zwarte wieken in het kader van luchtveiligheid.
Vervolgstappen
Onlangs werd het laatste windmolenblad van de in totaal zeven bladen zwart geverfd. Over twee jaren kunnen de eerste conclusies uit het onderzoek worden getrokken en worden er eventuele vervolgstappen gezet. Schultinga: “Stel de resultaten zijn positief, dan zouden we bijvoorbeeld zwarte verf kunnen gebruiken op wieken van de nieuwe windmolens die we aanschaffen. Daarnaast kunnen we kijken of we windmolens van offshore windparken ook aan kunnen pakken. Daar heb je natuurlijk ook te maken met vogelslachtoffers. Bijkomend voordeel is dat de windmolens er uit het zicht staan, mochten buurtbewoners de zwarte wieken toch niet zien zitten.”
