De autonome teelt komt dichterbij. Vision-technieken, sensoren en AI zijn steeds beter in het monitoren en voorspellen van de gewasgroei, en robots blijken in staat om steeds meer accuraat een aardbei of tomaat te oogsten. De toekomst staat dus voor de deur, zo bleek tijdens RoboCrops, het jaarlijkse internationale robotica-event vanuit World Horti Center. Een serie bedrijven presenteerde oplossingen op het gebied van bijvoorbeeld ziektedetectie, oogstprognoses en automatic harvesting.
De voordelen van die nieuwe oplossingen zijn duidelijk. Ze maken telers minder afhankelijk van de lastigste factor op een teeltbedrijf: tijd en groene kennis. Zo vertelde Dirk Aleven, CEO van Foodventures, dat telers een heel groot deel van hun tijd bezig zijn gewassen te inspecteren. “Dit zijn zeker goede telers”, vertelde Aleven. “Maar zouden we de tijd efficiënter kunnen besteden? Robots kunnen dat werk prima ’s nachts doen. Dat kost minder tijd én levert betere resultaten op. Making measurements objectively, not subjectively”, aldus Aleven.
RoboCrops liet ook zien dat robotisering en digitalisering niet alleen een kwestie is van het kiezen van de juiste techniek. Want ook in de toekomst blijft de tuinbouw behoefte hebben aan goed opgeleide mensen. Immers, niet alle werkzaamheden zijn geschikt om over te laten aan AI en robots. Bovendien staat – als het goed is – nog steeds een mens boven in de hiërarchie. Dit leidde tijdens RoboCrops zelfs tot de vraag: ‘Hebben robots recht op secundaire arbeidsvoorwaarden?’ Ofwel: de mens en de machine moeten samenwerken, en dat vraagt wat van beide partijen.
Data, data, data
RoboCrops is een initiatief van InnovationQuarter, FME, World Horti Center (WHC), en anderen, en heeft als doel het ecosysteem op het gebied van robotisering samen te brengen. Daarvoor organiseert RoboCrops met enige regelmaat kennissessies. En nu dus een grootschalig event in het World Horti Center. De eerste dag stond in het teken van Today: wat is er nu mogelijk? Dag twee ging over Tomorrow: waar gaan we heen?
Zo liet Frans-Peter Dechering van Corvus Drones tijdens Today zien dat zijn oranje drones gewasinspecties kunnen uitvoeren: ze fotograferen het gewas, waarna de foto’s gebruikt worden voor analyses. Zulke oplossingen geven de teler en zijn/haar computer betere data. Ronald Hoek van Blue Radix gaf aan hoe een algoritme bijdraagt aan het verkrijgen van de juiste informatie uit de data, en Edwin van Laerhoven van Certhon-Denso vertelde hoe robots data kunnen gebruiken om gewassen te oogsten.
Dag 1 stond hiermee voor een groot deel in het teken van data. Peter Jens, Director Strategic Alliances bij Koppert Biological Systems, waarschuwde de bezoekers aan RoboCrops echter: data zijn niet de heilige graal. Ze vertellen namelijk iets over het verleden, niet over de toekomst. Bij het ontstaan van een nieuw virussoort kun je niet weten welk effect dit sorteert; het kan in potentie je hele gewas vernietigen. Maar ook Jens was duidelijk: data helpen de tuinbouw vooruit.
Goede afspraken maken
In de toekomst zijn huidige technieken verder ontwikkeld. Telers kunnen bij wijze van spreken bij de supermarkt de juiste oplossing kopen, en toepassen. Maar zo simpel is het niet, vertelde onder meer Danny Hetharia van Sobolt tijdens zijn presentatie over AI. Hij adviseerde ondernemers in zee te gaan met partijen die écht verstand hebben van je werk en uitdagingen én die bereid zijn zelf ook risico te lopen. Want AI toepassen is vaak complexer dan veel aanbieders beloven. “Het is cruciaal dat je aan dezelfde kant van de tafel zit.”
Ondernemers doen er volgens cyberexpert Peter Zinn ook verstandig aan goede afspraken te maken met leveranciers over digitale veiligheid. Die is namelijk steeds meer in het gedrang. Niet alleen doordat hackers zeer goed zijn in omdenken: ze verzinnen telkens nieuwe manieren om systemen binnen te dringen en data afhandig te maken. Maar ook omdat eigendom en beschikbaarheid van data steeds complexer wordt. Zo is tractorbouwer John Deere eigenaar van de data die tractoren verwerven tijdens hun werk. Is dat wat een ondernemer wil? Digitale veiligheid moet dus bij AI een van de eerste ontwikkelstappen zijn, aldus Zinn.
Heeft een robot rechten?
Speciale aandacht was er tijdens dag 2 voor arbeid en ethiek. Zo vertelde onderzoeker Gerben Splinter van WUR over zijn onderzoek naar de relatie tussen mens en machine in een tuinbouwbedrijf. Medewerkers moeten namelijk leren omgaan met robots, ze moeten bijvoorbeeld nieuwe skills leren, of zelfs een nieuwe functie krijgen. Daar zou de tuinbouw nu al aandacht voor moeten hebben, aldus Splinter.
Maar er zijn meer transities nodig. Zo ligt er een vraagstuk op het gebied van sociale interactie tussen medewerkers onderling. Zo lopen oogstmedewerkers nu nog in de kas, samen met collega’s. Hun werk verandert flink als ze dadelijk nog maar op één plek mogen staan, met een robot. En vragen robots dezelfde werkomgeving als een mens?
Simone van der Burg van ELSA Labs had nóg meer vragen, en dan vooral op het gebied van ethiek. Opvallend genoeg is er wereldwijd veel discussie over wat robots betekenen voor onze toekomst: ‘zijn mensen dadelijk slaafjes van machines?’ Zulke vragen worden opvallend genoeg niet gesteld over robotisering in de tuinbouw. Terwijl robots in de toekomst wel meewerken aan de internationale voedselvoorziening.
Daarom zouden ontwikkelaars zelf aandacht moeten hebben voor ethische aspecten van het werken met een robot. Zoals: is een robot verantwoordelijk voor gemaakte fouten, heeft een robot rechten en kun je een robot aanspreken op duurzaamheidskwesties?
Slimme mensen
Robotisering is dus voor een groot deel mensenwerk. Dat concludeerde dagvoorzitter Jim Stolze – geboren in de tuinbouw, nu tech-entrepeneur – aan het eind van RoboCrops. Daarvoor heeft de tuinbouw slimme mensen nodig. En die waren er tijdens het tweedaags event volop, onder meer dankzij de samenwerking met talentenprograma HortiHeroes.
Het is het doel van RoboCrops die mensen samen te brengen, vertelde ik als organisator namens InnovationQuarter. Het was dankzij corona twee jaar wachten tot het event kon doorgaan. “Maar in de tussentijd hebben we niet stil gezeten: er waren onder meer veel digitale sessies. Je merkt echter dat dit samenzijn belangrijk is voor een ecosysteem.”
Het ecosysteem
Het RoboCrops platform faciliteert een wereldwijde gemeenschap van geavanceerde glastuinbouwers en high-tech bedrijven, die samenwerken aan oplossingen om de tuinbouwindustrie naar een nieuw tijdperk te leiden. Op deze pagina lees je meer over de achtergrond van de community waar RoboCrops aan bouwt. Netwerkactiviteit RoboCrops wordt mede gefinancierd uit de MIT-subsidieregeling voor TKI MKB-versterking via het Topconsortium voor Kennis en Innovatie HTSM.
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Derek Jan Fikkers, Eugène Franken, JP Kroeger, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla, Willemijn Brouwer en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
