De uitbreiding van de werkmogelijkheden voor asielzoekers in Nederland biedt substantiële economische voordelen en is een praktische oplossing voor diverse maatschappelijke en economische uitdagingen. Dat blijkt uit het rapport “Ruimere werkmogelijkheden voor asielzoekers” gepubliceerd door SEO Economisch Onderzoek. SEO deed het onderzoek in opdracht van diverse organisaties, waaronder Refugee Connect, Ben & Jerry’s, IKEA Group, Microsoft, MPeople, Refugee Talent Hub, Untapped Talents en VluchtelingenWerk Nederland.
Ruimere werkmogelijkheden zorgen voor een situatie waarbij niet alleen de asielzoekers profiteren door werkgelegenheid en verbeterde integratiekansen, maar ook de Nederlandse samenleving als geheel door de verhoogde economische bijdragen en de verlichting van de druk op sociale voorzieningen. Het rapport benadrukt het belang van beleidswijzigingen om deze kans te benutten en roept op tot verdere actie om de integratie en participatie van asielzoekers in de arbeidsmarkt te faciliteren.
Het onderzoek is gebaseerd op een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) om de impact van dergelijke verruiming op zowel korte als lange termijn te beoordelen.
2 miljard extra welvaart voor Nederland
Asielzoekers die naar Nederland komen hebben momenteel een beperkte toegang tot de arbeidsmarkt. Een asielzoeker mag pas aan het werk wanneer zijn of haar asielaanvraag minstens 6 maanden in behandeling is. Tot voor kort mocht hij of zij vanaf dat moment maximaal 24 weken werken over een periode van 52 weken (de zogenaamde ’24-weken-eis). Bovendien kunnen asielzoekers alleen werken met een tewerkstellingsvergunning (TWV) die door de werkgever dient te worden aangevraagd bij UWV. Pas wanneer een asielzoeker een verblijfsvergunning ‘asiel voor bepaalde tijd’ ontvangt van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en ‘statushouder ’ wordt, kan hij, net als Nederlanders, vrij aan het werk in loondienst of als zelfstandige. “De beperkte toegang van asielzoekers tot de Nederlandse arbeidsmarkt heeft belangrijke maatschappelijke nadelen in termen van het mislopen van arbeidspotentieel, hogere kosten voor sociale voorzieningen en een minder gemakkelijke integratie van asielzoekers”, aldus de onderzoekers. Er was daarom behoefte aan meer inzicht in de voor- en nadelen van een verruiming van werkmogelijkheden voor asielzoekers.
Het rapport: “Wanneer het cohort asielzoekers dat in 2023 voor het eerst asiel aanvroeg in Nederland, inclusief hun nareizigers, dezelfde werkmogelijkheden zouden krijgen als de huidige groep Oekraïense vluchtelingen, dus de mogelijkheid om vanaf de eerste dag in Nederland te werken zonder tewerkstellingsvergunning en zonder 24-weken-eis, dan zou dat de Nederlandse samenleving over een periode van tien jaar in totaal bijna € 2 miljard aan extra welvaart opleveren.”
SEO ziet bovendien nauwelijks nadelen. Mogelijke effecten van de ruimere werkmogelijkheden voor asielzoekers op de verdringing van andere werkenden en op een aanzuigende werking van asielzoekers zijn op basis van eerder onderzoek als nihil verondersteld. Demissionair minister Karien van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) liet in een reactie weten groot voorstander te zijn van dat asielzoekers meer mogen werken. Besluiten over het verder wegnemen van belemmeringen laat ze echter aan een nieuw kabinet over.
De voordelen op een rijtje
1. Verhoging van het nationaal inkomen: De verruiming van de werkmogelijkheden voor asielzoekers kan leiden tot een significante toename van het nationaal inkomen. Dit komt doordat asielzoekers door te werken bijdragen aan de economie, zowel direct door hun arbeid als indirect via belastingen en consumptie. Het rapport schat dat een dergelijke verruiming over een periode van tien jaar bijna €2 miljard aan extra welvaart kan opleveren voor de Nederlandse samenleving.
2. Vermindering van de druk op sociale voorzieningen: Door asielzoekers eerder en meer te laten werken, verminderen de kosten voor sociale voorzieningen. Werkende asielzoekers zijn minder afhankelijk van bijstand en dragen meer bij aan de kosten van hun opvang. Dit verlaagt de financiële lasten voor de overheid en bevordert een zelfstandiger leven voor de asielzoekers.
3. Oplossing voor arbeidsmarktkrapte: Met de huidige arbeidsmarktkrapte in Nederland vormt de toename van het arbeidsaanbod door asielzoekers een potentiële oplossing. Het rapport benadrukt dat er een duidelijke vraag is naar extra arbeidskrachten zonder dat dit tot verdringing op de arbeidsmarkt leidt.
4. Versnelde en verbeterde integratie: Werkgelegenheid bevordert de integratie van asielzoekers in de Nederlandse samenleving. Het biedt hen de mogelijkheid om de taal sneller te leren, te netwerken en sociale banden op te bouwen, wat op lange termijn bijdraagt aan een harmonieuzere samenleving.
5. Gezondheid en welzijn: Het rapport geeft aan dat werkende asielzoekers over het algemeen gezonder en gelukkiger zijn. Dit leidt tot lagere gezondheidszorgkosten en verhoogt de algemene welvaart.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
