Laat kunst nooit op social media lijken

Eén van de grootste kunstschatten van Nederland  is uitgeleend. Het Meisje met de Parel, van Johannes Vermeer, verblijft tijdelijk niet in het Mauritshuis maar in het Rijksmuseum vanwege de grootste Vermeer-tentoonstelling ooit. Het Mauritshuis kwam met een gedegen oplossing voor de ontstane lege plek aan de muur. Onder de noemer ‘My Girl with a Pearl’ kon iedereen zijn eigen interpretatie van het beroemde werk van Vermeer insturen. Vijf ‘meesterwerken’ werden uitgekozen om aan de muur van het Mauritshuis te prijken. Eéntje daarvan zorgde voor een ware rel: ‘A Girl with Glowing Earrings’, een beetje van Julian van Dieken én een beetje van kunstmatige intelligentie.

Over deze column:

In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Eveline van Zeeland, Derek Jan Fikkers, Eugène Franken, JP Kroeger, Katleen Gabriels, Bernd Maier-Leppla, Willemijn Brouwer en Colinda de Beer, probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.

Duim omhoog?

Plots moest iedereen iets van dít meisje zonder parel maar mét lichtjes vinden. Is dit soort AI-kunst ethisch of onethisch? Hoort dit door een computer gegenereerd werk wel of niet in een museum thuis? We vertoonden allemaal weer typisch social media-gedrag: doen we een duimpje omhoog of niet? Dat doen we steeds vaker bij kunst, we vormen een mening. Of het nou om een schilderij of een cabaretvoorstelling gaat, we doen het duimpje omhoog als we het werk okay vinden en het duimpje omlaag als we het werk niet okay vinden.

Musea dienen niet om de like-knop te activeren (of niet). Het gaat niet om het aanmeten en verkondigen van een mening. Musea dienen om je te helpen een ander perspectief aan te meten. Kunst leert je anders waarnemen. Kunst brengt je op een ander spoor. Kunst brengt je in verwarring of juist in vervoering. Kunst werpt vragen op. Kunst zorgt ervoor dat er iets met je gebeurt. Kunst laat je een nieuwe horizon zien.

Kunst brengt je op een ander spoor. Kunst brengt je in verwarring of juist in vervoering. Kunst werpt vragen op. Kunst zorgt ervoor dat er iets met je gebeurt. Kunst laat je een nieuwe horizon zien.

Eveline van Zeeland

Tijd voor een ander perspectief

Nu de wereld onderhevig is aan zoveel uitdagingen waarvoor een oplossing ontworpen moet worden, is kunst belangrijker dan ooit. Waar een mens moet eten en drinken om over voldoende energie te beschikken, heeft een mens kunst nodig om voldoende van perspectief te kunnen wisselen. Door kunst leer je anders naar een vraagstuk kijken en kom je op andere ideeën om een oplossing te ontwerpen. 

Bij innovaties hebben mensen de neiging om te denken dat de goede ideeën zomaar uit de lucht komen vallen; dat je daar niets voor hoeft te doen. Men denkt dat het hebben van creatieve ideeën een soort magisch talent is. Niets is minder waar. Om goede ideeën te triggeren moet je hard werken. Je moet zorgen dat je steeds weer geïnspireerd raakt. Waar kan dat beter dan in een museum? In een museum wordt je gedachtenspoor flink losgewroet en opnieuw bemest en besproeid. Het stelt je creatieve brein in staat andere verbindingen te maken dan dat het eerder maakte en zo creatieve ideeën te laten ontstaan. Kunst is dus geen luxe, maar een broodnodig ingrediënt voor een innovatieve cocktail. Kunst moet je niet liken of cancellen, kunst moet je met heel je innovatieve inborst omarmen.