Al voordat 2023 ten einde liep, lieten wetenschappers ons weten dat dit het warmste jaar ooit was. We hebben te maken met warme herfstdagen, recordhoge zomertemperaturen, een stijgende zeespiegel en extreme weersomstandigheden. Naast het slechte nieuws is er echter ruimte voor hoop.
Waarom je dit moet weten
Extreme weersomstandigheden, stijgende waterspiegels en hogere temperaturen dat allemaal zien dat het klimaat verandert. Naast het vele slechte nieuws is het ook belangrijk om de positieve punten te benadrukken.
Volgens een recente studie van het Duitse non-profit instituut NewClimate hebben zich sinds de ondertekening van het Akkoord van Parijs in 2015 vijf grote verschuivingen voorgedaan. De studie onderstreept dat de implementatie van het ambitiemechanisme langzamer gaat dan nodig is, maar kijkt ook naar wat er al is bereikt. Op deze manier kunnen inzichten worden verkregen om op voort te bouwen voor het komende decennium.
Wat zijn de vijf verschuivingen die door het onderzoek worden onderstreept?
- Het discours over klimaatverandering is mainstream geworden;
- De meeste landen streven naar nul emissies;
- Bedrijven en investeerders voelen de urgentie om iets te doen aan het klimaat;
- Hernieuwbare energiebronnen zijn qua kosten gelijk aan fossiele brandstoffen;
- De elektrificatie is gevorderd en de industrie werkt aan koolstofvrije strategieën.
Groter bewustzijn van klimaatverandering
Sinds 2015 is er in de media meer aandacht voor klimaatverandering. Er verschijnen nu regelmatig verhalen over klimaatverandering in de media, die het publiek bereiken via de reguliere kanalen en sociale media.
In het zesde evaluatierapport van het International Panel on Climate Change (IPCC), wat gaat over de berichtgeving over klimaatverandering in 59 landen, werd een toename van nieuwsberichten geconstateerd. In de periode van 2020 tot 2021 werden 87.000 artikelen geschreven, vergeleken met 47.000 van 2016 tot 2017.
Daarnaast laat het onderzoek van het NewClimate Institute ook zien hoe mensen klimaatverandering steeds meer als een serieus probleem zien. Het rapport gaat over de resultaten van een BBC-enquête in 2021 in 17 landen. Terwijl in 2014 slechts veertig procent van de respondenten aangaf zich zorgen te maken over klimaatverandering, is dat aandeel in 2021 gestegen tot meer dan zestig procent.
Netto nul-ambities
Veel landen in de wereld erkennen nu dat de uitstoot tot nul moet worden gereduceerd. Vóór de Overeenkomst van Parijs was een emissieloze wereld onbespreekbaar. In 2015 was Bhutan het enige land dat een netto-nuldoelstelling had.
Op dit moment hebben meer dan 90 landen – goed voor vier vijfde van de wereldwijde uitstoot – deze ambitie. Terwijl het beleidsdebat zich in het verleden richtte op compromissen tussen sectoren en landen, is een volledig koolstofarme economie een mainstream visie geworden.
Investeerders voelen de druk om te handelen
Ook voelen bedrijven en investeerders nu de druk om iets te doen aan het klimaat. Onder maatschappelijke druk erkennen bedrijven klimaatverandering nu als een bedreiging. Particuliere beleggers vragen om duurzame opties en vermogensbeheerders bieden steeds meer duurzame beleggingsopties aan.
Bovendien moeten veel bedrijven nu hun impact op het klimaat rapporteren en openbaar maken. De nieuwe EU-vereisten voor duurzaamheidsrapportage gelden bijvoorbeeld voor alle grote bedrijven met meer dan 250 werknemers en een omzet van 40 miljoen euro. Daarom zijn bedrijven nu bereid om voor duurzamere opties te kiezen.
Volgens adviesbureau PwC gaf in 2021 84 procent van de vermogensbezitters wereldwijd aan duurzame beleggingsstrategieën te implementeren of te evalueren, vergeleken met ongeveer 53 procent drie jaar eerder.
Hernieuwbare energie is concurrerend
Duurzame energiebronnen zijn qua kosten gelijk aan fossiele energiebronnen – zonne-energie is nu de goedkoopste vorm van energie – en elektriciteitssystemen verschuiven naar flexibele en gedecentraliseerde modellen. In de afgelopen tien jaar zijn de kosten van zonne-energie, onshore en offshore windenergie met 60-90 procent gedaald.
Hernieuwbare energiebronnen zijn nu goedkoper dan fossiele energiebronnen in negentig procent van de wereld, en nieuw gebouwde onshore zonne- en windenergieprojecten zijn veertig procent goedkoper dan nieuwe kolen- en gascentrales. Dit heeft geleid tot aanzienlijke investeringen in hernieuwbare energie, die de fossiele brandstoffen met een factor vijf overtreffen. Nieuwe duurzame energie is ook goedkoper dan bestaande kolen- of gascentrales in de helft van de wereld, meldt het onderzoek.
Elektrificatie vordert
De elektrificatie van de samenleving vordert, aangedreven door technologieën die mainstream worden, zoals elektrische voertuigen en warmtepompen. Dankzij innovaties en investeringen zijn de scheepvaart en de zware industrie zichzelf aan het elektrificeren.
Terwijl veel landen werken aan het uitfaseren van auto’s met verbrandingsmotoren, komen er meer elektrische voertuigen op de weg en ontwikkelt de oplaadinfrastructuur zich verder. Ondertussen is de technologie voor batterijopslag ook goedkoper geworden. Met name de kosten van lithium-ionbatterijen, de dominante batterijtechnologie, zijn tussen 2012 en 2022 met tachtig procent gedaald.
Het meeste werk om de overgang te realiseren ligt nog voor ons, maar de eerste verschuivingen vinden al plaats. Na het voornemen van COP28 om af te stappen van fossiele brandstoffen, is de missie nieuw leven ingeblazen. En gezien de trends die door het NewClimate Institute naar voren zijn gebracht, is er ruimte voor hoop.
