De weerslag van de coronapandemie op de mentale gezondheid van jongeren. De uitzending van BOOS over seksueel wangedrag. De onzekerheid die de oorlog in Oekraïne met zich meebrengt voor (internationale) studenten. Het werk dat Lara Hofstra voor doet – zorgen dat studenten zich veilig voelen – lijkt belangrijker dan ooit. Toch is de TU/e nog steeds de enige universiteit in Nederland met een Student Diversity Officer. Chief Officers zijn er wel, maar daar kunnen alleen medewerkers terecht.
“Ik sprak met een student die zei: we lopen achter de feiten aan, waar blijft de extra steun voor vrouwelijke studenten, mentale gezondheid, internationals, LGBT+ community, studenten met beperkingen? Daar is naar geluisterd; inmiddels zit ik twee jaar op deze functie.” Haar functie – die ze mede te danken heeft aan de twee studenten op bovenstaande foto die in mei 2019 soortgelijke vragen stelden in de universiteitsraadvergadering – ziet Hofstra vooral als overwinning voor studenten.
Ongemak
Wat grensoverschrijdend gedrag betreft: al ruim voor de uitzending van BOOS, waren Hofstra en haar team bezig met sociale veiligheid op de universiteit, maar het programma heeft er wel voor gezorgd dat het gesprek erover een flinke slinger kreeg. “Overal gaat het erover: bij het koffiezetapparaat, tijdens meetings, aan de bar. Ik zie dat sommige mannen het een moeilijk onderwerp vinden en zich daarom ongemakkelijk gedragen”, vertelt de Student Diversity Officer.
Ervaring leert dat het vaak de oudere generatie mannen is die zich omtrent het onderwerp lastig een houding weten te geven. Hofstra’s advies luidt steevast: ga erover in gesprek, vraag aan vrouwen om je heen of ze de werk- of studiesfeer fijn vinden, of er dingen beter zouden kunnen. Hoe ongemakkelijk dat misschien ook is.
“Ik sprak met een student die zei: we lopen achter de feiten aan, waar blijft de extra steun voor vrouwelijke studenten, internationals, LGBT+ community, studenten met beperkingen?”
Lara Hofstra
‘Managers moeten inclusiviteit serieus nemen’
In de overwegend witte, mannelijke techsector – veertien procent is er vrouw – moet in Nederland nog veel gebeuren op het gebied van inclusiviteit en diversiteit. Hoe lastig en onwennig het misschien ook is – in het bedrijfsleven zullen gesprekken over een veilige werkomgeving gevoerd moeten worden en zal men zich kwetsbaar moeten opstellen, aldus Hofstra. “Managers in alle bedrijven zullen open kaart moeten spelen en werknemers moeten inspireren om in gesprek te gaan met elkaar. Als managers het onderwerp niet serieus nemen, kun je fluiten naar een inclusieve sfeer op de werkvloer.”
Op de TU/e was in 2021 28 procent van het totaal aantal ingeschreven studenten vrouw, maar die ongelijke man-vrouw verhouding zorgt allesbehalve voor een gesloten of exclusieve sfeer. Hofstra: “Integendeel juist. Ik ben nog elke dag onder de indruk van de open manier waarop de jongere generatie moeilijke gesprekken aangaat. Daar kunnen het bedrijfsleven en generaties boven hen veel van leren.”
Inclusiviteit en diversiteit gaat over veel meer dan alleen gender. Zo moet er ook rekening gehouden worden met werknemers en studenten van een andere culturele achtergrond, legt Hofstra uit. “In Nederland gaan we veel informeler met onze manager of professor om, dan in China of India. Daar is het bijvoorbeeld not done om je professor bij haar of zijn voornaam te noemen. Een student uit India vertelde me dat hij het zo spannend vond om zijn professor bij de voornaam te noemen, dat hij thuis een halfuur heeft geoefend voor de spiegel. Om iedereen zich veilig te laten voelen, moet de hightech sector – zowel universiteiten als het bedrijfsleven – openstaan voor die culturele verschillen.”
Lees ook: Waarom Constantijn zich druk maakt om foto’s met identieke witte mannen
Studenten verdienen inspiratie
Wie tegenover de eerste Student Diversity Officer van Nederland zit, ziet een bevlogen, enthousiaste vrouw. Tijdens de afgelopen veertien jaar sprak ze met veel studenten en merkte ze dat er nog veel te winnen viel op sociale thema’s als mentale gezondheid, sociale veiligheid en inclusiviteit en diversiteit. Haar signalen werden niet altijd serieus genomen, maar in haar huidige functie heeft ze meer invloed om – samen met studenten en het team Education and Student Affairs (ESA) – gericht aan deze thema’s te werken. “Terwijl ik soms te horen krijg dat ik het beter niet meer kan doen, blijf ik ook in deze functie ludieke dingen doen met studenten. In mijn lunchpauze een ijsduik nemen in de Karpendonkse plas [tegenover de TU/e, red.], bijvoorbeeld”, vertelt Hofstra.
Hofstra voert veel gesprekken met studenten, vraagt of ze zich veilig voelen in de collegezaal en of ze genoeg geïnspireerd worden. “Helaas hoor ik soms van studenten dat een docent tijdens een eerste college zegt: de helft van jullie gaat dit vak niet halen. Dat werkt demotiverend. Je zou ook kunnen zeggen: dit vak is moeilijk, maar we gaan ons best doen en ik geloof in jullie. We zijn immers een universiteit, hier komen elk jaar veertienduizend jonge mensen naartoe die het verdienen om geïnspireerd te worden. Je kunt best én eerlijk zijn én studenten motiveren. Dat zou de boodschap moeten zijn voor alle studenten en daar werken we hard aan.”
Om iedereen zich veilig te laten voelen, moet de hightech sector – zowel universiteiten als het bedrijfsleven – openstaan voor culturele verschillen
Lara Hofstra
Active bystander-effect
Ook faciliteert de TU/e active bystander-trainingen. “Je zit met collega’s en vrienden, en er worden racistische grappen gemaakt. Je wordt er ongemakkelijk van, maar doet er niets aan”, schetst Hofstra als voorbeeldsituatie. Deelnemers leren in de training om zich juist in dat soort situaties zelfverzekerd te voelen en assertief te handelen, bijvoorbeeld door iemand apart te nemen en een-op-een aan te spreken op het gedrag. Van mensen actieve omstanders maken blijkt een uiterst effectieve maatregel, aldus de New York Times. Individuen kunnen op deze manier ‘een nieuwe realiteit creëren waarin schadelijk en discriminerend gedrag wordt aangepakt door interventies.’
De training is nu alleen nog beschikbaar voor werknemers, maar op verzoek van studenten kijken we of de cursus ook aan hen kan worden aangeboden”, vult Hofstra aan.
Rolmodellen
Naast het faciliteren van gesprekken en trainingen, vindt Hofstra het belangrijk dat studenten een rolmodel hebben om naar op te kijken. Zo hoort ze van eerstejaarsstudenten dat ze best geïnteresseerd zijn in techniek, maar dat ze op de middelbare school niet altijd gestimuleerd worden om ook iets met die interesse te doen en een technische opleiding te gaan volgen. “Onze jeugd wordt niet genoeg gestimuleerd om technische vakken te volgen. Daar ligt in ons land echt een probleem. Dat geldt niet alleen voor meiden, maar ook voor jongens.”
“Heel jammer”, vindt Hofstra het, dat studenten nog steeds met dit soort verhalen bij haar komen. Zelf werd ze door haar vader, een elektrotechnisch ingenieur, steevast gestimuleerd om voor een technische studie te kiezen. Maar, het ontbrak haar aan rolmodellen. “Pas sinds ik hier rondloop en vrouwelijke studenten en hoogleraren met veel passie over hun vakgebied hoor praten, denk ik: ik had het dus wel kunnen doen!”
Lees ook: Voorkeursbeleid vrouwelijke hoogleraren TU/e: het doel heiligt (niet) de middelen.
‘Finding your path’ conference
De studenten op de TU/e hoeven niet meer overgehaald te worden om voor een technische studie te kiezen. Maar: inspiratie om ook echt een carrière in de techniek na te streven, is wel belangrijk. Daarom organiseren Hofstra en Masha Nejatinamin (oprichter van Beyond) samen met Female Tech Heroes, op 16 maart de ‘Finding Your Path’ conferentie. Hier krijgen studenten de kans om inspirerende verhalen aan te horen van vrouwen die hen voorgingen. Er is bewust niet gekozen voor onbereikbare, female at the top-sprekers, maar voor vrouwen waar studenten zich mee kunnen identificeren. “De vrouwen laten zien hoe ze zijn gekomen waar ze nu zijn. In al die verhalen zie je: dat gaat bijna nooit langs de route die je voor jezelf uitgestippeld hebt. Een belangrijke les is, dat je je niet moet laten ontmoedigen als dingen niet volgens plan verlopen”, aldus Hofstra.
“Te vaak hoor ik dat vrouwen zich harder, mannelijker moeten gedragen om er te komen. Wat een onzin! Je moet juist dichtbij jezelf blijven. Nagaan wat je competenties zijn en die versterken. En bij dingen die je lastig vindt, hulp durven vragen. Het bedrijfsleven snakt naar mensen die zich kwetsbaar durven op te stellen.”
Foto boven: Lara Hofstra (midden) met studenten Naomie Amsing en Arthur Nijdam. © Bart van Overbeeke
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
