Grote festivals met optredens van rockbands, singer-songwriters en DJ’s; we moeten ze al een tijdje missen. De gezelligheid, de muziek, de mensen. Zo’n driedaags festival heeft wel een grote CO2-voetafdruk. Alle optredens en eet- en drinkvoorzieningen hebben stroom nodig. Die stroom komt vooral van dieselgeneratoren. Het alternatief is de kleurrijke GEM-Tower waarmee werd aangetoond dat die energie ook kan komen van wind en licht.
Omdat tijdens een festival continue stroom nodig is en er op sommige momenten een piekverbruik is, moet de festivalorganisatie echt op de toevoer van stroom kunnen vertrouwen, zegt Faas Moonen, associate professor Innovative Structural Design aan de TU Eindhoven. Hij startte in 2017 samen met 9 bedrijven een Europees gefinancierd project. Daarin wilden zij een duurzaam alternatief ontwikkelen voor dieselgeneratoren die tot op heden de festivals van stroom voorzien.
In 2019 verrijkte de GEM-Tower voor het eerst een festival: Pukkelpop. Duidelijk zichtbaar met zijn kleurrijke en 21 meter hoge verschijning. De GEM-Tower is een uitklapbare toren met zonnecollectoren en een windturbine. Normaal gesproken staan de dieselmotoren verscholen achter zwarte doeken, zegt Moonen. “Wij willen niet alleen de techniek ontwikkelen, maar mensen ook bewust maken van de voetafdruk die een festival nu achterlaat. Dat mensen zien dat het anders kan.”
Lees hier meer over GEM-Tower: Muziekfestivals voorzien van duurzame energie.
Piekbelasting
Moonen: “Festivals hebben vooral bij de piekbelasting veel vermogen nodig. Veel festivalorganisatoren zijn sceptisch of je überhaupt wel een festival kunt draaien zonder daar een dieselaggregaat op de achtergrond te hebben.”
Omdat alleen zonne- en windenergie onvoldoende betrouwbaar is om aan die piekbelasting te voldoen, ging Moonen met zijn team op zoek naar meer continuïteit. Moonen sprak met DENS, een jong bedrijf dat waterstof producten maakt met hydrozine; mierenzuur. “Hydrozine heeft een hele bijzonder vorm waardoor het niet gevaarlijk is, niet explosief, niet brandbaar en kan dus midden op een festival getoond worden terwijl er veel mensen omheen staan.”
In de kern van de grote toren zit een grote batterij van ongeveer 1.20 met bij 1.20 meter. Het weegt ruim drie duizend kilogram. De daarin opgeslagen stroom wordt steeds aangevuld door duurzame bronnen. Moonen: “Op momenten dat de batterij wat leger lijkt te raken dan hebben we de waterstoftoevoeging die de batterij in no time bijvult.”
“De opslag van waterstof als gas is vrij lastig”, zegt Max Aerts, mede-oprichter van DENS. Samen met Tijn Swinkels startte Aerts zes jaar geleden het bedrijf DENS vanuit het studententeam Fast van de TU Eindhoven. Aerts is verantwoordelijk voor de commerciële en financiële activiteiten. Swinckels is “de man achter de techniek”.
Mierenzuur
Voor die opslag van waterstof ontwikkelt DENS aggregaten die een waterstofmolecuul opslaan in een vloeistof, mierenzuur, waardoor je het “net zo gemakkelijk kunt tanken, zoals we nu gewend zijn met benzine en diesel”. Het aggregaat zet die vloeistof weer om naar waterstof, waardoor er elektriciteit ontstaat. “Zo kun je emissieloos, gebruiksvriendelijk en op een veilige manier stroom opwekken.”
Moonen: “Er zijn wel al waterstoftoepassingen op festivals geweest. Veiligheidsmensen zijn echter bang dat er toch een explosie of brand kan komen. Dat betekent dat je dan per definitie ver achter de zwarte doeken in een veilige zone moet zitten. Wij hebben het geluk dat we dat met de DENS-waterstof helemaal niet hebben.”
Tijdens afgelopen Koningsdag was de GEM-Stage voor het eerst te zien op de High Tech Campus Eindhoven. Onder perfecte weersomstandigheden draaide de windturbine volop en verzamelden de zonnecellen ook energie. Een witte container naast het geheel verzorgde de toevoer van waterstof. Aerts: “Daar gaan we nog wel een mooi design aan toevoegen, om het iets sexyer te maken. Nu lijkt het alleen een witte doos. Er zitten veel technieken aan de binnenkant die het mogelijk maken om je festival een paar weken door te laten gaan op groene stroom.”
De voorkant van het terrein
Dat uiterlijk en die zichtbaarheid zijn belangrijk. Het is nodig om het verhaal te vertellen, zegt Moonen. “Wat we met de toren hebben bereikt, is dat we het probleem van de verontreinigde diesel naar de voorkant van het terrein gehaald hebben. Die toren valt gigantisch op. Met de waterstoftoevoeging was een toren niet nodig. Toen hebben iets bedacht om toch een plek aan de voorkant van het terrein te veroveren.”
De GEM-Tower is omgedoopt naar GEM-Stage. Een podium voor alle soorten optredens, als onderdeel van het festival tussen het publiek. Te koppelen aan de toren, maar ook los te gebruiken. Moonen: “We komen niet op het podium staan om te zeggen hoe het moet. We laten gewoon zien dat het kan. Dat de mogelijkheden mooi zijn, leuk en gezellig. Voor ons is het grootste doel met de GEM-Stage laten zien dat duurzaamheid een feestje is. “Een noodzakelijk feestje, maar zeker een feestje.”
Europese toer
Afgelopen zomer bleek die zichtbaarheid goed te werken. “We gingen in maart nog van een volle agenda naar een compleet lege. Om toch te kunnen testen zijn we gaan zoeken naar een veilige manier. Via Defensie kwamen we bij een militair terrein in de buurt van Ede, vlakbij de Hoge Veluwe. Vanaf de weg zagen mensen die toren op het terrein staan. We kregen een vraag of we naar de Hoge Veluwe wilden komen om daar stroom voor fietsen en de wekelijkse markt te verzorgen.” Diezelfde week kwam er een bericht om ook op Paleis Soestdijk te staan. Verder was de toren te zien op een klein festival in Praag. De zomer werd afgesloten met een optreden op het circuit van Zandvoort tijdens een evenement met elektrische voertuigen. “Achteraf gezien hebben we een mooi jaar gehad.”
Omdat de festivals waarschijnlijk nog even op zich laten wachten is Moonen nu in gesprek met radiostations om een Europese toer te organiseren. “We zijn er 100 procent klaar voor om een band, een singer-songwriter of DJ op ons podium op te laten treden.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
