Een start-up onderscheidt zich op een aantal aspecten van een gevestigd bedrijf. Om er een paar te noemen: er is meestal gebrek aan geld, de afhankelijkheid van derden is relatief groot en er wordt continu gespeurd naar dat schaalbare businessmodel. Maar dat rechtvaardigt nog niet de zweem van mystiek die rond start-ups vaak hangt, zegt Camilla van den Boom, eigenaar van Sturrm, docent strategisch management aan TIAS en steun en toeverlaat voor bedrijven met groeiambities. “Als het gaat om het pad naar succes, dan gelden voor elke onderneming dezelfde bedrijfskundige wetmatigheden. Het draait om een vlijmscherpe focus, de nodige capabilities en een continue drive om de ambitie waar te maken.”
Van den Boom, die opgroeide in een Zweeds ondernemersgezin, is op 25 september een van de drie keynote speakers op het Level Up event in Eindhoven. Ze wil in haar verhaal laten zien wat er nodig is om als bedrijf de noodzakelijke stappen te zetten die leiden tot groei van de onderneming. We spraken haar alvast om een eerste indruk te krijgen van haar kernboodschap.
Voor die boodschap put ze niet alleen uit haar rijke persoonlijke ervaring als bedrijfskundige en ondernemer, maar ook uit het onderzoek dat ze momenteel uitvoert voor haar promotie aan de TU Eindhoven. Net als in haar masterscriptie draait het in haar PhD om belemmeringen voor bedrijfsgroei en ‘de kosten van het niets doen’. Zo wil ze begrijpen waarom bedrijven er vaak niet in slagen hun doelen te bereiken. “Het gaat erom hoe mensen in organisaties elke dag werken om de ambitie waar te maken. Waar staat de organisatie? Waar gaat die naartoe? Wat doen we elke dag om daar te komen? Bij veel van de bedrijven waar ik heb kunnen binnenkijken heb ik gezien dat het noodzakelijke gesprek over de toekomst niet plaatsvindt. Men denkt dan wel een strategie te hebben, maar niemand snapt in detail waar het om gaat. En als je die vlijmscherpe focus niet hebt, dan val je gegarandeerd. Dan ontstaan er subjectieve werkelijkheden, en kun je niet praten over een gemeenschappelijk ambitie of gezamenlijke doelen.”
Dikke stiften
Bedrijven helpen daar doorheen te breken, daar heeft Van den Boom haar missie van gemaakt. Altijd gewapend met dikke gekleurde stiften en grote vellen papier neemt ze haar gesprekspartners op sleeptouw door het strategisch proces. “De vraag hoe je komt waar je wilt zijn, ongeacht waar en wat dat doel precies is, die vind ik waanzinnig interessant – en dan vooral in de bedrijfskundige context. Of je nu een start-up met een paar mensen hebt, of een bedrijf met tienduizend medewerkers, het gaat altijd om op dagelijks niveau de voorwaarden te creëren om succesvol te opereren.”
Een begeleidingstraject van Sturrm heeft meestal drie fases. “We kijken eerst naar binnen om te onderzoeken wie deze mensen zijn en wat ze willen bereiken. Wat voor ideeën hebben ze? Wat voor product of dienst willen ze maken? Hoe zit het team in elkaar? En dan kijken we naar buiten. Hoe gaat de markt hiermee om? Wat betekent het voor de maatschappij? Wie zit erop te wachten? Wat doen andere bedrijven op dit gebied? Tenslotte kijken we naar voren. Als je weet wat er binnen en buiten gebeurt, wat zou dan je ambitie moeten zijn? En dan bedoel ik niet zozeer de visie en de missie, want dat is heel erg de oude wereld. Echt belangrijk is om te weten wat je rol is, en ook voor wie. Dus weten wanneer je relevant bent en wat je daarvoor moet doen.”
Complicerende factor daarbij is dat alles zich anno 2023 in real-time voltrekt. “Toen ik na mijn afstuderen bij Accenture begon te werken, was het normaal om bedrijfsplannen voor vijftien of twintig jaar vooruit te maken. Die wereld bestaat niet meer. Nu is er een veel kortere opstijg- en landingstijd, een veel kortere afstand tot de horizon. En dat heeft ook gevolgen voor de succesfactoren van een bedrijf.”
Die verandering in snelheid was een logisch gevolg van de digitalisering van de samenleving. “De oude, lineaire manier van zakendoen werkte niet meer zoals voorheen. Start-ups sprongen daar sneller en makkelijker op in. Misschien heeft dat er ook wel voor gezorgd dat we founders zijn gaan zien als de ‘übermenschen’ van het ondernemerschap, met hun nieuwe concepten of nieuwe businessmodellen. We zijn in mijn optiek start-ups te veel als iets aparts gaan behandelen. Terwijl het gewoon een beginnend bedrijf is. Hoe vernieuwend je product ook is, hoe relevant je cause en hoe sterk je drive, je moet ook gewoon een bedrijf bouwen. In die zin is een start-up niet meer dan elke andere beginnende onderneming. Laten we de mystiek er vooral van af halen, de wetten van de bedrijfskunde zijn er voor iedereen, oud of jong, gevestigd of start-up.”
Vechten voor een groter doel, een tomeloze inzet en een mentaliteit om tot het gaatje te gaan, het zijn volgens Van den Boom normale, noodzakelijke basiskenmerken van iedere ondernemer. “Heel belangrijke aspecten, maar niet uitzonderlijk voor start-ups. En voor de goede orde: er is veel meer nodig om uiteindelijk succesvol te kunnen zijn.”
Vlijmscherpe focus
Een “vlijmscherpe focus” staat daarbij bovenaan voor Van den Boom. Tijdens Level Up wil ze aantonen hoe doorslaggevend zo’n focus kan zijn voor het al dan niet bereiken van succes als ondernemer. “Het klinkt misschien als een open deur, maar zeker bij de start-ups die ik heb mogen begeleiden zie ik zo vaak dat het aan focus ontbreekt. Daarnaast moet je beschikken over het juiste team, met de juiste capabilities, bijvoorbeeld om de markt goed te kunnen beoordelen, een gezonde organisatie te bouwen of om regie te kunnen voeren. En al die aspecten zijn essentieel. Het is net als in een computergame: je kunt niet zomaar ongestraft een level overslaan.”
Wat een start-up natuurlijk wel onderscheidt van andere bedrijven is het gebrek aan kapitaal. “Dat maakt een start-up afhankelijker dan andere bedrijven en het zorgt er ook vaak voor dat er naar verschillende raadgevers geluisterd wordt, met alle negatieve gevolgen van dien voor de focus. Iets dat extra gevaarlijk is omdat de afstand naar de horizon korter is geworden. Je hebt gewoon minder tijd om je zaken op orde te krijgen – je wordt constant op de proef gesteld, in real-time.”
Maar het kan wel degelijk ook goed gaan. In Van den Booms keynote speech op 25 september laat ze de voorbeelden zien van start-ups die de cruciale principes voor groei effectief hebben toegepast. “Daaruit zal ook blijken hoe alert je als ondernemer moet zijn omdat de omstandigheden constant veranderen.”
Bezoekers van Level Up – veelal zelf actief in een start-up – kunnen zich dus voorbereiden op een flinke knuppel in het hoenderhok: een demystificatie van de start-up cultuur. “Het is geen rock’n’roll, echt niet. Het geheim van een succesvol bedrijf ligt in het dag na dag volharden in die ene heldere focus en deze – eveneens dag na dag – met je team waarmaken en dan ook doen wat je belooft. Punt.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
