Om het oudejaar feestelijk af te sluiten en 2022 op een plezante wijze af te trappen, hebben kaartjes in deze episode de voorkeur boven praatjes. Nieuwjaarsdag is toch niet echt de dag waarop veel mensen zin hebben om zich door lappen tekst heen te worstelen. Plaatjes en kaartjes kijken. Dat moet wel lukken toch? Fijn. Want deze periode is er eentje van het vooruitkijken, maar ook van terugblikken.
Nu 2021 bijna geschiedenis is, wordt teruggeblikt. Alweer het tweede jaar dat volledig in het teken stond van corona. Vorig jaar rond deze tijd ook Alpha voor het eerst op. Deze mutant werd na ‘Dansen met Janssen’ binnen een mum van tijd afgelost door Delta in luttele weken tijd zijn meerdere moet erkennen in Omikron, dat we – los van dat het superbesmettelijk is – nog altijd niet goed genoeg kennen. Deze week werd bekend dat deze nieuwe ‘mildere’ variant in Nederland dominant is geworden.
Wat dit gaat betekenen voor de cijfers? Die zullen toenemen. Overal. Hoe erg dat precies is? Niet, als je genoeg ziekenhuisbedden beschikbaar hebt. Spanje, Frankrijk, Ierland, Italië, Portugal, Denemarken, Griekenland en Groot-Brittannië lopen hooguit enkele weken op de rest van het continent voor. Delta doet het nog! In Centraal-Europa is nog een laatste restje zichtbaar van de kolossale haard van begin vorige maand waardoor Slowakije en Oostenrijk in lockdown gingen.
Boosters versus virusvloedgolf
Het leek voor de meeste landen tot zelfs nog deze maand redelijk kat in het bakkie. Op een enkele uitzondering na was begin deze maand zowat overal sprake van een soort equilibrium waarbij maatregelen en vaccins de virusverspreiding enigszins onder controle weten te houden. Dat is nu compleet anders, net als de landen die het het zwaarst voor de kiezen krijgen.
Op de schuifkaart zijn de cijfers van deze week naast de situatie van begin december gelegd. En ook de kleuren op de heatmap gaan in de landen de overname van Omikron voltooid is maar een kant op. In slechts zeven dagen tijd meldden Frankrijk en Verenigd Koninkrijk respectievelijk 850.000 en 978.000 nieuwe gevallen. Dat virus moet wel uitzonderlijk mild zijn, wil dit geen nare gevolgen krijgen…
Oranje inhaalslag?
Boostertje dan maar? Nederland lijkt in de slotweek van het jaar na een hoop polderen, voorbereiden en optimaliseren, het lek gevonden te hebben. Hoewel er nog altijd een forse achterstand moet goedgemaakt worden, is binnen zeven dagen de achterstand met maar liefst zes EU-lidstaten ingelopen.
Echt de absolute hoogvliegers zijn dit natuurlijk niet, maar de redacteur van dienst werd in ieder geval erg vrolijk van de climax op de animatie van het EK Boosters Zetten.
Valt hier (nog) mee
In de Lage Landen zijn voor alsnog geen dagrecords gesneuveld als gevolg van de Omikron-opmars. Toch betekent dat niet dat hij zich niet in Nederland en België verspreidt. Toch lijken de cijfers landelijk nog niet echt te escaleren, iets dat zeker in Nederland ook deels zal worden veroorzaakt door de restricties die inmiddels alweer 14 dagen van kracht zijn. Wel is de daling bij onze Zuiderburen nog veel forser. En zij hebben er niet eens een lockdown voor nodig om dit te bereiken.
De kleuren op de schuifkaart zijn in de afgelopen weken zelfs weer gedaald richting waarden die in de meeste gemeenten goed zijn voor paars of blauw. Dat dit deels wordt veroorzaakt door de soepele legenda die de kaartenkleier van dienst noodgedwongen moest doorvoeren, moet dit stukje optimisme niet direct de das om doen.
Waar zit Omikron?
Aan de Europese kaarten van de voorbije weken is goed te zien op wat voor plekken Omikron zich snel verspreidt. Het is precies hetzelfde verhaal als bij Alpha en Delta. Hoofdsteden met veel bezoek van over de grens zijn doorgaans snel aan de beurt, hotspots in toeristische gebieden tijdens het hoogseizoen zijn eerder regel dan uitzondering en ook nu lijkt hetzelfde weer aan de hand te zijn. Niet alleen in Kopenhagen, Parijs en London, maar ook gewoon in Amsterdam en Brussel.
Met de Vorige Week versus Deze Week-kaarten was het vrij simpel te spotten. Deze episode helaas geen Europese maar een gemeentekaart met de ‘voorspellende gave’. Toenames zijn duidelijk te merken in de regio Amsterdam, maar rondom Brussel is nog veel meer viraal vuurwerk aan de gang. Iedere dag tienduizenden nieuwe besmettingen landelijk lijkt een kwestie van tijd te zijn…
Twee jaar pandemie….
Covid-19 is aan zijn naam gekomen omdat Chinese onderzoekers het SARS-nCoV2-virus op 31 december 2019 als mogelijk gevaar bij de WHO meldden. Hoewel we de bittere gevolgen pas enkele maanden later geheel zouden beseffen, zijn de jaren 2020 en 2021 min of meer kopieën van elkaar geworden. Helaas. Omdat de ontwikkelingen zo snel gaan en cumulatieve cijfers na al die tijd niet meer zo veel veranderen, betekent dit niet dat ze ons geen interessant inkijkje in onze achteruitkijkspiegel kunnen bieden.
Om twee jaar Corona in Europa te ‘vieren’ ga ik daarom terug naar waar het allemaal begon. De allereerste gemeentekaart van Nederland maakte de redacteur van dienst op 27 februari 2020. Die zag er zo uit. Op 30 december 2021 drukken we zulke cijfers doorgaans uit in besmettingen per 100.000 inwoners. Toch is ook dit voor cumulatieve cijfers na al die tijd niet meer nodig.
De GGD heeft in sommige gemeenten al meer dan een kwart van de inwoners slecht nieuws moeten melden over de uitslag van hun coronatest.
Vaccinaties en opnames
Helaas hebben de in recordtijd ontwikkelde vaccins ons niet de coronaverlossing kunnen bieden waar velen op hoopten, afgelopen zomer. Met Omikron in aantocht is het nog maar de graag hoe lang de boosters het houden. Toch betekent het allesbehalve dat het prikken zinloos was. Sterker nog: de cumulatieve hoeveelheden ziekenhuisopnames per hoofd van de bevolking, liggen aanmerkelijk lager in gemeenten met een hoge vaccinatiegraad, zo is te zien op de slotkaarten van deze week in een vernieuwde stijl.
Toeval bestaat niet
Waarom komen relatief veel coronapatiënten uit gemeenten met een lage vaccinatiegraad zoals Nunspeet, Urk of Reimerswaal?
Toch is het wat makkelijk om meteen de gelovige gemeenschappen te beschuldigen van hun losbandige gedrag. De werkelijke achilleshiel van het achterblijven van de Nederlandse aantallen ten op zichtte van Vlaanderen, is goed te spotten in Brussel. Veel ‘vaccinweigeraars’ blijken in praktijk helemaal geen wappie of strenggelovige te zijn. In achterstandswijken wonen duizenden ongevaccineerden die de taal niet machtig zijn en helemaal niet op de hoogste zijn dat het überhaupt kan.
Hen bereiken is best een forse uitdaging. Neem Jaap van Dissels verhaal bij de laatste persconferentie. Als de gemiddelde Nederlander al niets begrijpt van zijn meanderende hardopdenken, hoe moet een Syrische nieuwkomer uit de Schilderswijk dit dan weten? Het zou geen nieuws meer mogen heten, maar dankzij de vaccins is een hele hoop gezondheidsleed en nog meer kommer en kwel door lockdowns voorkomen. Ze werken niet perfect. Dat doet geen enkele maatregel tegen een pandemie.
Is de oversterfte en gebrekkige testcapaciteit eigenlijk al opgelost? Hopelijk staan deze items op de lijstjes met goede voornemens van de nieuwe regeringsploeg. Beste wensen! Dat 2022 zich net zo hoopvol mag manifesteren, zoals we hoopten dat 2021 zou worden.
Eerdere afleveringen van Corona in Europa lees je hier.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
