De Nederlandse Eurocommissaris Frans Timmermans die verantwoordelijk wordt voor klimaatzaken wil een CO2-taks aan de buitengrens van de Europese Unie invoeren om producten te weren die niet klimaatneutraal geproduceerd zijn. Deze maatregel heeft hij aangekondigd tijdens de goedkeuringszitting in het Europees Parlement dat de nieuwe Europese Commissie benoemt en die vanaf volgende maand in functie zal treden. Dat is volgens Timmermans de enige manier om de Europese klimaatwet, die hij dit voorjaar zal presenteren, er doorheen te krijgen. Wanneer deze grensbelasting precies in moet gaan, moet blijken uit deze klimaatwet die voor alle lidstaten zal gaan gelden.
55 procent lager in 2030
In die klimaatwet moet komen te staan op welke manier de lidstaten hun economieën klimaatneutraal maken. In 2030 moet de CO2-uitstoot met 55 procent gedaald zijn, zo kondigde Timmermans aan. Dat is 10 procent meer dan oorspronkelijk afgesproken was. In 2050 moet de CO2 uitstoot per saldo nul zijn. Met die inzet begint hij over twee weken zijn mandaat als Eurocommissaris voor klimaat. Daarbij wordt het zijn belangrijkste taak om een zogeheten ‘Green Deal’ op te leveren. De nieuwe klimaatwet is daar een belangrijk onderdeel van. Daarbij wil hij de wetgeving voor de emissie van broeikasgassen en energie herzien.
Het probleem is niet dat CO2-neutraal produceren technologisch niet mogelijk is, zegt directeur Erik Klooster van de VNPI, waarin de grote petrochemische bedrijven (samen met de chemische en metaalindustrie de belangrijkste producenten van CO2) zoals Shell en Esso verenigd zijn. „Dat is het wel.” Het probleem is dat CO2-neutraal maken van de industrie de productie veel duurder maakt. Dat maakt de industrie minder concurrerend ten opzichte van de industrie in landen die de klimaatmaatregelen niet invoeren. Als zo’n grensbelasting er niet komt, wordt de Europese industrie weg geconcurreerd. „Esso bepleit zo’n carbon adjustment of carbon border tax daarom al jaren”, zegt Klooster. „Dat is de enige manier waarop je Europa klimaatneutraal kunt maken.”
Voortrekkersrol
Dat zei ook eurocommissaris Timmermans tegen het Europees Parlement dat komend jaar met zijn nieuwe klimaatwetgeving akkoord zal moeten gaan. „We willen hier geen producten binnen halen die goedkoper zijn doordat ze geen rekening gehouden hebben met het milieu. Ik denk dat zo’n CO2-heffing aan de grens wel door de beoordeling van de WTO zal komen. Als een land als China of India bijvoorbeeld ook CO2-neutraal gaat produceren, laten we die heffing op hun producten vallen.”
Lees ook: Oud-staatssecretaris VS Steven Chu bepleit verviervoudiging van de CO2-prijs
Lege gasvelden
Dat is ook het nut van zo’n heffing, zegt Klooster. „Het aandeel van de EU in de wereldwijde uitstoot van CO2 is relatief klein. Dus voor dat effect hoeven we het niet te doen.” De EU en met name Nederland kan wel een belangrijke voortrekkersrol spelen door andere landen in de wereld zoals India en China mee te trekken in productie met schone energie. „In Nederland zit de industrie geografisch dicht bij elkaar. Er zijn genoeg lege gasvelden beschikbaar voor de komende decennia om uitgestoten, afgevangen CO2 in op te slaan. Het is hier daardoor goedkoper om een pijplijn aan te leggen voor CO2-transport naar een leeg gasveld dan in bijvoorbeeld Engeland. Daar zit de industrie verspreid over het hele land.
CO2 uit de lucht halen
Een andere methode om CO2-neutraal te produceren is het broeikasgas af te vangen en door een chemisch proces aan waterstof te binden. Daardoor ontstaat een synthetische brandstof die opnieuw gebruikt kan worden. Dat is ook een manier om vliegtuigen die niet elektrisch vliegen en dus CO2 blijven uitstoten toch klimaatneutraal te laten functioneren, aldus Klooster. „Je kan de hoeveelheid CO2 die een vliegtuig produceert uit de lucht halen, en vervolgens opslaan of verwerken.”
Lees ook: Europese vliegtuigindustrie wil Europees geld voor emissieloze vliegtuigen
Nationale Parlementen
De vraag is of de nationale parlementen bereid zijn om hun handtekening te zetten onder de klimaatwetgeving die Timmermans zal voorstellen. De Poolse Europarlementariër Anna Zalewska (fractie van Conservatieven en Hervormers) zei bijvoorbeeld tijdens de hoorzitting van Timmermans, voorafgaand aan zijn benoeming als eurocommissaris voor klimaat afgelopen maand, te vrezen voor de vernietiging van de Poolse industrie. Die draait voor een groot deel op kolen. „Er zijn honderden miljarden euro’s nodig om de transitie daarvan mogelijk te maken. Die hebben we niet.”
Geld naar Polen en Griekenland
Daarop antwoordde Timmermans dat er geld naar landen als Polen en Griekenland moet omdat zij de energietransitie zelf niet kunnen betalen. „Mijn grootouders waren mijnwerkers in Heerlen. Toen de mijnen er nog open waren, was Heerlen de op twee na rijkste stad van Nederland. Na de sluiting van de mijnen veranderde Heerlen in een van de armste gemeentes van Nederland. We moeten ervoor zorgen dat we dit voorkomen in Europese regio’s die nu afhankelijk zijn van kolen.”
Lees ook: Directeur BMW wil geld van de EU voor laadpalen voor elektrische auto’s
Timmermans benadrukte dat er geen enkele toekomst voor de kolenindustrie is en dat hij voor de transitie daarvan wil samenwerken met nationale en lokale overheden, de Europese Investeringsbank en gebruik wil maken van bestaande EU-fondsen door de bestemming ervan te richten op het klimaatneutraal maken van de EU.
Kosten: 200 miljard euro per jaar
Een belangrijk deel van het benodigde geld om arme, van kolen afhankelijke regio’s klimaatneutraal te maken moet van rijkere EU-landen zoals Nederland en Duitsland komen. Hun nationale parlementen moeten de nieuwe klimaatwet inclusief de herverdeling van financiële middelen goedkeuren. In totaal voorspelde eurocommissaris Timmermans dat er komende vijf jaar 200 miljard euro per jaar nodig is om de EU klimaatneutraal te maken. „Maar de lidstaten zijn bijna net zo krenterig als de Hollanders”, zo zei hij. „Ze moeten de buidel trekken.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
