Waarom we over dit onderwerp schrijven:
Dat het in augustus zeer warm was, zal voor weinigen nieuws zijn. Maar hoe warm was het precies in de Nederlandse binnensteden? In deze zesde episode staan de cijfers uit Zwolle, Haarlem en Breda centraal. Net als altijd worden de gegevens van de Ecostress-satelliet op een stadskaart geprojecteerd om erachter te komen welke plekken de stedelingen het beste kunnen mijden en waar juist verkoeling te vinden is onder de zinderende zomerzon.
Voor deze meting wordt de oppervlakte-temperatuur berekend. Deze waarde gedraagt zich in de regel extremer dan de luchttemperatuur, die we kennen van de weerkaarten. Voor deze reeks zijn de gegevens van 12 en 13 augustus gebruikt.
Waarom specifiek deze dagen? Omdat Nederland datatechnisch beschouwd mazzel had. De satelliet vloog dit weekeinde toevallig in de middag over ons land, terwijl het KNMI-kwik bijna overal boven de dertig graden uitkwam, zonder wolkje aan de lucht. Bewolkte weersomstandigheden maken deze meting namelijk per definitie onbetrouwbaar.
Zwolle
Lukt het deze voormalige Hanzestad om de hitte van de 21ste eeuw net zo goed het hoofd te bieden als ongewenst bezoek in de 17e eeuw? Aan de oranje kleuren is in ieder geval al duidelijk te zien dat hier niet echt sprake is van hoge warmtepieken of zeer verfrissende gebieden. De grondtemperaturen lagen hier op 12 augustus overal tussen de 39 en de 47 graden. Dit zijn natuurlijk behoorlijke verschillen, maar niet de zestien graden die later in dit artikel bij de andere steden nog aan bod komen.
De binnenstad blijft nagenoeg overal onder de 45. Echt duidelijke hitte-eilanden zijn hier niet te spotten. Hoewel de Nieuwstraat wel ietsje warmer wordt dan de rest. Voor de hoogste waarden in Zwolle moeten we in de omliggende woonwijken zijn. Deze vooroorlogse woonwijken zitten tot een graad of twee boven de moyennes van de binnenstad. Vooral in de zijstraten van de Van Karnebeekstraat in de wijk Assendorp en rond de Schoolstraat-Berkumstraat in Diezerpoort gaan de temperaturen flink omhoog, tot bijna 47 graden.
De hittehaters kunnen hun heil het beste zoeken in Park Eekhout en in het uitgestrekte Wezenlandenpark. Maar over de gehele linie – hele gemiddelde scores voor een hele gemiddelde Nederlandse stad.
Haarlem
De tweede stad in deze episode lijkt wel het tegenovergestelde van Zwolle te zijn. In Haarlem vliegen de grondtemperaturen juist alle kanten op. Rondom het station is dit bijvoorbeeld duidelijk te zien met waarden die in de directe omgeving oplopen richting de 47, terwijl het een enkele straten verderop rond de veertig blijft. In de zuidelijke binnenstad is het beeld eenduidiger: warm, zeer warm.
Want hoewel Haarlem op een steenworp afstand van de Noordzee ligt, blijken de zijstraten van de Gedempte Oude Gracht een behoorlijke hitte-magneet te zijn. Als een soort olievlek strekt de zone van 45+ zich uit over de klinkers van het monumentale winkelhart. Aan de overzijde van de gracht in de omgeving van Molen de Adriaan uit 1779 valt het juist weer ontzettend mee met de hittestress.
Als we iets verder uitzoomen worden ook de verschillen tussen woonwijken zichtbaar. Zo zijn de Koninginnen- en de Potgieterbuurt aanzienlijk warmer dan de Spaarnwouder- en Slachthuisbuurt. De allerhoogste grondtemperaturen vinden we terug op de bedrijventerreinen van de Waarder- en Veenpolder, waar het volgens het NASA-algoritme 48,4°C aan de grond werd aan de Tappersweg. Toch stelt dit nog altijd bijster weinig voor met de hittepieken die in de laatste stad van deze episode opdoken.
Breda
In de op een na grootste stad van Brabant werd het op 13 augustus ten noorden van het station zo loeiheet dat het hele kleurenpalet van de kaart uit balans raakte. Grootste impact hierop hebben de loeihoge cijfers afkomstig van meubelboulevard annex bedrijventerrein Spinveld, waar op een plek maar liefst 54,4°C gemeten werd tussen de loodsen waar een aantal autobedrijven, bouwmarkten en sportscholen gevestigd zitten. Sporters die na hun workout trek hebben in een ontspannende sauna hoeven hier alleen maar naar buiten te lopen en een kwartiertje te wachten. Een soortgelijke situatie is verderop in het noorden, waar op het asfalt van de Krochten met 53.3°C eveneens bloedheet werd.
Dankzij deze dieprode vlakken vallen de cijfers elders in de stad enigszins weg. Want ook in de binnenstad van Breda is het op sommige plaatsen zweten geblazen, met de warmste plekken in de Van Ginnekenstraat en rond Leuvenaarstraat. Schaduw is in Breda – net als bij wel meer steden – te vinden in de stadsparken, waar de stad er flink wat van heeft in de directe nabijheid van het. Belangrijke nuance bij Breda is wel dat het hier met 33,2°C zo’n twee graden warmer werd volgens het KNMI dan in de rest van het land. Hierdoor kun je stellen dat de binnenstad van Haarlem van deze episode over de ernstigste hitte-eilanden beschikt.
Hoe doen de woonwijken van Breda het verder? De wijken ten westen van het centrum warmen iets meer op dan de rest. Toch is het opmerkelijkste feit hier dat verschil tussen het Valkenbergpark aan het water en het heetste plekje van Spinveld maar liefst zestien graden bedraagt. Zulke grote verschillen kwamen tot dusver niet voor in deze rubriek.
De Krochten (van de hel)?
Hoewel Zwolle op geen enkele plek in de buurt kwam van de top tien van deze rubriek, hebben de hittepieken van Breda ervoor gezorgd dat Haarlem nét buiten de lijst valt. Met de Krochten op plaats drie en Spinveld op de tweede stek, beschikken de Brabanders over twee uitzonderlijk hete hotspots. Alleen op het dak van de Jaarbeurs in Utrecht werd het nog ietsje warmer dan hier.
De volgende aflevering waarin weer drie nieuwe steden aan bod komen, verschijnt aanstaande vrijdag op Innovation Origins.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
