De coronacrisis wordt meer en meer een mentale crisis. Het waren de meest depressieve maanden van het jaar en daarom kwamen beperkende maatregelen extra hard binnen. De veerkracht was eruit en we voelden ons somber. Sommigen explodeerden door die somberheid en werden opstandig of agressief, anderen implodeerden en zagen het leven niet meer zitten. Vooral jongeren werden geveld door een allesoverheersend gevoel van somberheid: 82 procent van de Nederlandse jongeren staat op instorten, blijkt uit onderzoek van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-Out. Dat raakt mij.
Het ontwerpen van een glimlach
We denken dat een gevoel iets is wat van binnenuit komt, maar dat is slechts de halve waarheid. Door de manier waarop we onze omgeving vormgeven, kunnen we ons gemoed beïnvloeden. Zo is het bijna onmogelijk om naar het werk van Gaudí te kijken zonder een glimlach op je gezicht en grote ogen vol verwondering. Een ander krachtig voorbeeld van hoe design je belevingswereld – letterlijk – op z’n kop kan zetten is de loftwoning van de Reversible Destiny Foundation. Maar bij de wisselwerking tussen design en emotie hoeven we niet altijd grotesk als Gaudí te kijken. Design kan ook op een fijnmazige manier een positieve impact hebben op je gevoel. Mijn favoriete boeken gaan precies over dat thema. Zo leerde ik uit het boek Vrolijkheid van designer Ingrid Fetell Lee over de ontluikende positieve kracht van zonnegeel, ronde vormen, kleine verrassinkjes op ongewone plekken en frisse planten. Met kleine dingen kun je veel bereiken. Daarom heb ik mijn werkkamer de afgelopen maanden getransformeerd in een groene oase waar altijd verse bloemen staan en inspirerende kaartjes verstopt zijn op plekken waar je die niet zou verwachten. Alles voor een dagelijkse glimlach.
Mijn favoriete voorbeeld van een design dat leidt tot een glimlach, is wel de glitter-arm van Jordan Reeves. Reeves werd geboren met een arm die niet verder groeide dan de elleboog. Je zou dat als een handicap kunnen zien, maar ook als een kans om groter te denken. Dat laatste is wat Reeves deed. Ze ontwierp een 3D geprinte prothetische arm dat glitter kon ‘afvuren’ en verwierf daarmee internationale bekendheid. Wanneer de jonge Reeves gevraagd wordt wat ze mooi vindt aan haar glitter-arm, antwoordt ze: “The joy it brings to everyone”.
Laat design ons redden van de somberheid
Design zit niet alleen in tastbare zaken, het zit ook in niet-tastbare zaken als muziek of gesproken woord. De geluiden die je binnen krijgt beïnvloeden je gemoedstoestand, zowel in positieve als in negatieve zin. Een minister die op het dieptepunt van de mentale crisis bij jongeren roept dat jongeren er rekening mee moeten houden dat ze dit jaar blijven zitten, heeft daar dus niets, maar dan ook niets, van begrepen. Ook een boodschap is iets dat je ontwerpt, en laat de ondertoon van die boodschap in deze fase van crisis alsjeblieft opbeurend zijn! Dat wil niet zeggen dat je niet realistisch moet zijn; echter ook aan realisme zit een positieve en een negatieve kant van de medaille.
Alles wat je doet, zegt of maakt heeft een ontwerpend karakter. En het resultaat van dat ontwerp beïnvloedt de gemoedstoestand van de ander. De stroming waarbij ontworpen wordt vanuit een onderliggend gevoel of waarbij het design direct een bepaald gevoel aansnijdt, wordt ook wel emo-design genoemd. Tijdens de afgelopen Dutch Design Week werd emo-design reeds als één van de trends van dit moment benoemd. Hopelijk zet die trend snel door want er is werk aan de winkel. We moeten onze jongeren redden van de somberheid. Laat een ontwerpende mindset ons daarbij helpen!
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Wendy van Ierschot, Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Jan Wouters, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Mary Fiers en Hans Helsloot probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
