Een vergrijzende bevolking, een tekort aan arbeidskrachten en, in sommige gevallen, bezuinigingen, zijn allemaal uitdagingen waar de gezondheidszorg mee te maken heeft. Vooral het gebrek aan personeel is de meest voor de hand liggende. “Volgens prognoses hebben we 135.000 gezondheidswerkers nodig, maar door innovaties te implementeren, kunnen we dit aantal terugdringen”, zegt Diederik Gommers, hoogleraar Intensive Care geneeskunde aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam (EMC).
- De gezondheidszorg wordt geconfronteerd met verschillende uitdagingen die met behulp van technologie kunnen worden aangepakt.
- AI, big data en nieuwe wearables kunnen allemaal de kwaliteit van de zorg verbeteren en de werkdruk van professionals verlichten.
- Morele en ethische grenzen over het gebruik van technologie moeten gedefinieerd worden.
Een geïntegreerde aanpak voor een toekomstbestendige gezondheidszorg: dat was het onderwerp van de Medtech Day 2023 van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Het evenement werd georganiseerd door het Center for Care & Cure Technology (C3Te) en Eindhoven MedTech Innovation Center (e/MTIC), die binnen de universiteit opereren.
Tijdens de conferentie kwamen verschillende aspecten aan bod die een rol spelen bij het ontwerpen van de gezondheidszorgsystemen van morgen, van veelbelovende innovaties tot de daadwerkelijke toepassing van nieuwe technologieën. Welke technologieën moeten prioriteit krijgen? Hoe moeten deze worden geïntroduceerd bij de patiënten? Deze, en nog veel meer punten, werden aan de orde gesteld door verschillende experts die elkaar afwisselden op het podium van de Blauwe Zaal van de TU/e.
Leren van het verleden
In het recente verleden was de COVID-19 pandemie de grootste uitdaging die ziekenhuizen en zorgcentra moesten doorstaan. Volgens Gommers kunnen er veel lessen worden geleerd. Toen hij terugdacht aan zijn ervaring in de eerste dagen na de uitbraak van de pandemie – met een gebrek aan overzicht en coördinatie tussen ziekenhuizen – benadrukte hij hoe dit alle problemen blootlegde waarmee het gezondheidszorgsysteem dagelijks te maken heeft.
Vervolgens lichtte hij een voorbeeld uit: het gebrek aan personeel en de daaruit voortvloeiende afname van de kwaliteit van de gezondheidszorg. “Op een dag [tijdens de uitbraak van COVID-19] zag ik in het ziekenhuis, toen ik door een van de gangen liep, een van de verpleegsters op de grond zitten, huilend om een van de patiënten die net overleden was. Ik kon haar niet helpen, zei ze tegen me, wat onderstreept hoe verpleegkundigen vaak niet genoeg tijd hebben om iedereen te controleren”, herinnert hij zich.
Technologie kan op verschillende manieren bijspringen om de toenemende last voor zorgprofessionals te verlichten. Automatisering van processen, waarbij verschillende apparaten met elkaar communiceren, en het aanpakken van het capaciteitsprobleem als een logistiek probleem, geïnspireerd door de commandocentra die sommige ziekenhuizen in de Verenigde Staten implementeren, zijn haalbare oplossingen. Maar het belangrijkste is dat empathie nooit mag ontbreken. “Menselijke nabijheid blijft heel belangrijk en empathische zorg moet de hoeksteen van de gezondheidszorg blijven. Er moeten meer innovaties komen zodat verpleegkundigen de tijd hebben om een kopje thee te drinken met hun patiënten,” benadrukte hij.
Het C3Te en het e/MTIC
Het Eindhoven MedTech Innovation Center (e/MTIC) is een grootschalige samenwerking tussen het Catharina Ziekenhuis, Máxima MC, Kempenhaeghe, TU/e en Philips op het gebied van cardiovasculaire geneeskunde, perinatale geneeskunde en slaapgeneeskunde. e/MTIC omvat momenteel ongeveer 100 promovendi, die worden begeleid door een vergelijkbaar aantal experts van verschillende partners.
Het Center for Care & Cure Technology (C3Te) is een centrum binnen het Flux Building op de TU/e-campus. Het doel van C3Te is het uitbreiden van synergetische samenwerkingsverbanden tussen de afdelingen Elektrotechniek en Toegepaste Natuurkunde, medische centra en de industrie die cruciaal zijn voor het creëren van nieuwe technologieën voor de gezondheidszorg, waardoor de kosten worden verlaagd en de kwaliteit van de zorg wordt verbeterd.
Wearables, slimme camera’s en gegevens
Welke technologieën kunnen de gezondheidszorg verbeteren? Volgens Rik Vos, universitair hoofddocent aan het EMC, kan draagbare echotechnologie een verschil maken. Om bijvoorbeeld de longen van een intensive care patiënt te monitoren, of om de mogelijkheid tot hartmonitoring onderweg te hebben, kun je een draagbaar echografieapparaat gebruiken. Op deze manier kan het leven van een patiënt sterk worden verbeterd.
Het FORSEE-project gebruikt slimme camera’s om patiënten te controleren. Videobewaking voor vroegtijdige signalering van ongewenste voorvallen is het doel van het initiatief, een samenwerking tussen de TU/e en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Iris Cramer, promovenda aan de TU/e, presenteerde het potentieel van deze camera’s, niet alleen om vitale functies te meten, maar ook om, in combinatie met deep learning algoritmen, tekenen van achteruitgang bij patiënten te herkennen – blauwe lippen of blekere gezichten.
Volgens Gommers zou de gezondheidszorg ook datagestuurd moeten zijn. De manier waarop gegevens worden gebruikt en begrepen is relevant. Alle sensoren in een bed van een intensive care afdeling, bijvoorbeeld, krijgen veel gegevens, maar “ze zeggen niets over de context”, legt Ashley de Bie uit. Hij is intensivist in het Catharina Ziekenhuis en werkt aan een platform voor gegevensintegratie.
Tom Bakkes, promovendus in het lab voor biomedische diagnostiek van de TU/e, besprak het potentieel van algoritmen voor machine learning om artsen te helpen met prognoses en diagnoses van patiënten. Met een enorme hoeveelheid informatie tot je beschikking is het makkelijk om de weg kwijt te raken. Toch kunnen deze tools artsen informeren en hun workflow verbeteren.
Technologie accepteren
Toch blijft de acceptatie van technologie een uitdaging. Dit onderwerp werd gekozen voor de laatste sessie van de Medtech dag. Het onderwerp is niet eenvoudig, er zijn verschillende problemen die overwonnen moeten worden.
Bert Mik, anesthesioloog bij het EMC, ging meer in op de feitelijke evaluatie en acceptatie van technologie. Bart Wernaart, hoogleraar Moral Design Strategy aan de Fontys Hogeschool, ging daarentegen in op de ethiek van technologie en benadrukte de inherente strijd tussen mensen en technologie.
Daarnaast reflecteerde Corrette Ploem – een rechtsgeleerde aan de Universiteit van Amsterdam – op de juridische uitdagingen van de adoptie van technologie. Patiënten informeren over procedures en op een transparante manier communiceren – nog meer wanneer AI in het spel komt.
Technologie kan helpen
Er zijn grenzen en er moeten keuzes worden gemaakt over welke innovaties het eerst worden omarmd, maar gezien de dringende problemen waarmee de gezondheidszorg wordt geconfronteerd, vormt technologie een belangrijk deel van de antwoorden op alle genoemde problemen. Bovendien kan technologie, zoals dat al eeuwenlang het geval is, de zorg en de workflow van artsen verbeteren, geleid door het onvervangbare menselijke contact.
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
