Ontwerpers denken véél te weinig na over de bescherming van hun design. Zo, ik gooi maar gelijk een digitale knuppel in het virtuele hoenderhok. Waar ik dat op baseer? Neem maar eens een online kijkje op de Dutch Design Week. Veel van de prachtige designs die je daar ziet, zijn niet of nauwelijks beschermd. Met als gevolg dat ontwerpers te weinig profiteren van hun werk. Een gemiste kans. Want er valt wel degelijk wat te beschermen als het om ontwerpen gaat.
Dit jaar zou in Eindhoven tijdens de Dutch Design Week (DDW) de Design Europe Award worden uitgereikt. Door de coronacrisis is de uitreiking een jaar uitgesteld. De DDW is dit jaar volledig digitaal. Een blik op de online expositie laat zien dat veel inzendingen niet of nauwelijks beschermd zijn. Áls ontwerpers hun design al registreren via het modelrecht – ook wel bekend als community design in de EU of design patent in de VS – leveren ze vaak gewoon een paar foto’s van het model in. Maar er zijn slimmere opties. Lees maar mee.
Design in een platte doos
Niet al te lang geleden kwam een designer bij me langs die leuke kindermeubels had ontworpen. Prachtig design en nog praktisch ook. Hij had zelf een design-registratie gedaan bij EUIPO, het Europese agentschap voor merken en modellen. Alles erop en eraan, inclusief mooie foto’s van de meubels, waar zijn kinderen ook op stonden, om duidelijk te maken hoe handig de meubels zijn. Niet al te lang na die registratie werd de designer geconfronteerd met een online winkel die een variant van zijn meubels verkocht. Een variant waarbij de onderdelen makkelijk in een doos verstuurd konden worden. De inbussleutel voor het in elkaar zetten van de meubels werd gratis bijgeleverd. Zijn idee van de meubels was volledig overgenomen, maar dan in een – letterlijk – platte meubelplaatvariant, zonder de oorspronkelijke, verfijnde details.
Boze brieven over flagrante namaak
De designer pikte het niet. Hij stuurde boze brieven en stapte zelfs naar de rechter om de flagrante namaak te laten verbieden. Hij kreeg geen gelijk. De rechter vond namelijk dat de basisgedachte achter de meubels wel overeenkwam, maar wees ook op de grote verschillen in uiterlijk tussen het geregistreerde uiterlijk en dat van de meubelplaatvariant. De designer kon dat niet ontkennen: bij de kopie-kindermeubelen was inderdaad geen sprake van fijne detaillering, zoals mooi hout, afgeronde hoeken, weggewerkte bevestigingspunten, enzovoort. De meubelplaatvariant was net zo handig, maar het uiterlijk was een slap aftreksel van zijn mooie ontwerp. En met zijn design-registratie kon hij daar niets tegen doen.
Koffie-accessoire
Een andere designer vertelde mij over een accessoire dat hij had ontworpen bij een zeer gangbaar koffiezetapparaat. Het ontwerp was tot in de puntjes uitgewerkt, inclusief verpakking. En hij had zijn ontwerp ook nog eens op de best mogelijke manier geregistreerd. Met dit hele pakket onder z’n arm is hij naar de fabrikant van de koffiezetapparaten gestapt. Omdat de designer alles zo goed had uitgewerkt, had de fabrikant eigenlijk nog maar één keuze: hij nam dan ook alles zo in productie. Dat leverde de designer een mooi bedrag op; een bedrag waar hij overigens een paar jaar van heeft kunnen leven. Want een mooi ontwerp dat goed is vastgelegd, is geld waard.
3 tips om je design goed te beschermen
- Registreer je design zorgvuldig. Aan een paar fotootjes insturen heb je meestal niets. Denk goed na over wat jouw design anders maakt dan wat er al bestaat. Wat geeft jouw design een eigen karakter? Zorg ervoor dat dat duidelijk wordt weergegeven in je registratie. Onbelangrijke details laat je weg of geef je weer in stippellijnen.
- Bedenk van tevoren hoe grote bedrijven waarschijnlijk gaan reageren op je ontwerp. Als de kans groot is dat ze je design gaan namaken, is het verstandig om alvast een variant te ontwerpen die heel aantrekkelijk voor ze is, en om deze variant te registreren.
- Maak design-registratie onderdeel van je bedrijfsstrategie. Een complete IP-strategie voegt waarde toe aan je bedrijf.
Over deze column
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Wendy van Ierschot, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Jan Wouters, Katleen Gabriels, Mary Fiers en Hans Helsloot probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.
