Waar in maart en april het aantal diagnoses en overlijdens nog zeer sterk steeg op de meeste plekken in Europa, is hier aan het einde van deze maand een verandering merkbaar. Het effect van de restricties is inmiddels ook goed zichtbaar op de landkaarten. Om de coronacrisis op Europees niveau goed in kaart te brengen moet er eigenlijk over landsgrenzen heen gekeken worden. De onderlinge verschillen per landsdeel kunnen immers sterk verschillen en meerdere landen, zoals Spanje, Tsjechië en Duitsland, hebben inmiddels hun coronabeleid gebaseerd op subnationaal niveau.
Wekelijks wordt de pandemie op subnationaal niveau door mijn team in kaart gebracht. Vanaf deze editie worden ook de gegevens uit Polen, Hongarije, Slowakije, Kroatië en Malta meegenomen om het Europese beeld nog vollediger te maken. En zo zag dit beeld eruit op vrijdag 22 mei.
Zweedse ziekengolf
De blauwe kleuren in Zweden worden steeds feller. Waar het Scandinavische land met het eigenzinnige coronabeleid begin april nog tot de minst getroffen landen behoorde, is dit beeld op dit moment wel anders. Deze ‘inhaalslag’ wordt nog duidelijker zichtbaar in de onderstaande visualisatie met alleen de nieuwe diagnoses in de periode 15 t/m 22 mei.
Toch is enige voorzichtigheid met voorbarige conclusies op basis van deze diagnosedata van afgelopen week wel vereist. Uiteraard kleurt Zweden dieprood, maar dat lag in de lijn der verwachtingen. Deze kaart toont eigenlijk alleen maar aan dat lockdownmaatregelen inderdaad leiden tot minder nieuwe diagnoses. Maar van de 25 regio’s waar in de voorbije week verhoudingsgewijs de meeste nieuwe transmissies werden gemeld liggen er zestien in Zweden.
‘De nul gehouden’
Over de gehele linie daalt het aantal nieuwe diagnoses de afgelopen weken gestaag. Hoewel een tweede golf absoluut niet uit te sluiten is, lijkt de eerste golf bijna voorbij. Op eerdere kaarten kwamen er soms Zwitserse kantons voorbij met enkele tienduizenden inwoners zonder nieuwe diagnoses maar nu is dit ook in grotere landsdelen zichtbaar. Een goed voorbeeld hiervan is Leipzig met iets meer dan een miljoen inwoners. En ook in Kärnten (Oostenrijk) en het Noorse Rogaland is dit het geval.
En aangezien een week vrij kort is, wordt op de onderstaande kaart de ontwikkeling vanaf 30 april gevisualiseerd. Hier vallen de ‘oude haarden’ zoals Spanje en Italië nauwelijks meer op. In België, Groot-Brittannië en Ierland worden, ondanks de restricties, echter nog steeds veel nieuwe coronapatiënten ontdekt. De Centraal-Europese landen, Scandinavië (op Zweden na) en de Baltische staten laten hierop de kleinste toename zien.
Sterfte
Een ander getal dat op landsdeelniveau is opgenomen in het databestand van deze kaarten is het aantal mensen dat aan het virus is gesneuveld. Let wel; op deze sterftekaart is alleen het aantal slachtoffers opgenomen dat kwam te overlijden in het ziekenhuis. De enige uitzonderingen hierop zijn Zweden en België dat als enige in Europa ook de gesneuvelden in zorgcomplexen optelt bij het officiële dodental.
Hierdoor kleuren deze landen vrij donker op deze kaart. Om dit voor andere landen te visualiseren is data van oversterfte op subnationaal niveau nodig en deze data is op dit moment in het leeuwendeel van de landen nog niet voorhanden.
Steeds minder sterfte
De ‘nul houden’ op het gebied van sterfte is in de afgelopen week op meer plekken gelukt, zoals in de Nederlandse provincies Groningen en Drenthe, de Portugese Algarve en Centraal Denemarken. Oostenrijk, Zwitserland een Tsjechië hebben de meeste landssdelen zonder sterfgevallen. En opvallend; het zwaarstgetroffen land door COVID-19 per hoofd van de bevolking – het piepkleine San Marino – behoort ook tot de ‘groene’ gebieden.
Op deze kaart zit Zweden weliswaar boven de waardes van zijn buurlanden, maar hierin is het niet de enige. Dit is echter ook niet gek aangezien sterfte altijd met een forse vertraging komt ten opzichte van het dodental. Gemiddeld zit hier een dag of 17 tussen. De sterfgevallen onder de personen die in de voorbije week gediagnosticeerd zijn, zullen hierom pas medio juni inzichtelijk worden.
Wil je weten hoe de vork voor jouw regio in de steel zit of wil je deze data voor eigen onderzoek gebruiken? Check dan het brondatabestand. Deze is voor iedereen toegankelijk via Google Sheets zodat iedereen ermee kan doen wat hij wil. Meer Europakaarten zien? Het verhaal van vorige week is hier te lezen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
