Het leek een aantal maanden terug nog zo’n prettig vooruitzicht: zorgeloos zomervakantie vieren met de pandemie achter de rug en twee vaccins in de bovenarm. 2021 is niet het jaar geworden ‘waarin alles weer goed kwam’, maar een pandemische herhaling van zetten. Omdat het lijkt alsof we weer terug bij af zijn, keert de rubriek ‘Corona in Europa’ in een nieuw jasje terug op Innovation Origins.
Omdat deze pandemie de landsgrenzen overstijgt, kan het zeer verhelderend zijn om iets verder uit te zoomen. Wekelijk speelt een nieuwe reeks coronakaarten en infographics de hoofdrol om zo met een internationale bril de coronapandemie op een visuele wijze te duiden op basis van data. Geen zorgen: dit is minder saai dan het klinkt. De visualisaties zijn zo ontworpen om leken mee te kunnen nemen in complexe pandemische materie.
Om hierbij te helpen is de Coronakaartenreeks voorzien van een make-over met duidelijke kleuren voor de verschillende meetgetallen en meer aandacht voor compositie. Hoe staan we ervoor? Slecht. Hoewel de legenda van de vorige verzameling niet is gewijzigd, spreken de kleuren voor zich. Het leeuwendeel van de gegevens is afkomstig van Risklayer, een team fanatieke Duitse dataverzamelaars met een grote staat van dienst.
Besmettingsrecords en maatregelen
Slechts een handjevol landen verslikte zich de voorbije week niet in de torenhoge besmettingscijfers die ook al hebben geleid tot overvolle ziekenhuizen en oversterfte. Vooral in landen met een lage vaccinatiegraad, zoals Bulgarije, Rusland en Roemenië, is het leed groot. In de afgelopen dagen zijn de hoogste prevalentiecijfers gespot in Slovenië, Kroatië en het zeer fanatiek testende Oostenrijk. In Nederland sneuvelde op Sint-Maarten een dagrecord, maar zelfs dit valt op continentale schaal nauwelijks uit de toon.
Het is bijna overval pompen of verzuipen. Zelfs met de torenhoge 16.287 nieuwe gevallen van donderdag, staat Nederland op een dertiende positie in de twijfelachtige prevalentieranglijst van Europa. Prevalentie zegt meer over de huidige situatie in een land omdat dit cijfer wordt berekend op het voortschrijdende cijfer over zeven dagen per 100.000 inwoners. Dagkoersen kunnen zeer grillig zijn en verschillen sterk tussen week- en weekenddagen. Zo ziet dit eruit op gemeenteniveau voor Nederland en België dat in dit nieuwe Corona in Europa-seizoen een prominentere rol gaat spelen.
Let op: de legenda is op deze kaarten flink naar boven aangepast om niet volledig zwart/rood uit te slaan en onderlinge verschillen te kunnen blijven spotten.
Lage landen, hoge cijfers
Beide landen vormen het toneel van de meest intense virale haarden sinds het begin van de pandemie. In Nederland is een hele duidelijke Bible Belt zichtbaar en in België zitten zware clusters in West-Vlaanderen en Liége. Bijna overal schieten de cijfers door het plafond en nemen de zorgen in rap tempo toe. Toch hebben twee gemeenten deze gehele rampweek de ‘nul gehouden’: het Waddeneiland Schiermonnikoog en het Vlaams Limburgse Herstappe, waar geen van de 78 inwoners naar nieuws ontving over een positieve testuitslag.
Testen, testen, testen: dat wordt al sinds de eerste golf massaal geroepen. Getest wordt er nu massaal, maar gezien het aandeel positieve uitslagen van de eerste volledige week van november lukt het Nederland als België niet om met dit verdedigingsmechanisme grip op de pandemie te krijgen. Als de besmettingen in zo’n laaiend tempo toenemen, kan het aandeel positieve coronatests een betrouwbaardere indicator zijn van de epidemiologische status.
Weinig testen, betekent ook weinig besmettingen. Toch voorkomt dit niet een hoog aandeel positieve tests. De WHO stelt dat de situatie onder controle is bij 5 procent positieve tests of minder. De Belgen zitten hier met een landelijk moyenne van 11,2 procent ver boven. In Nederland gaat het met maar liefst 17,2 procent – en zelfs bijna 23 procent in Veiligheidsregio Zuid-Holland-Zuid – nog slechter.
Prikken voor je leven?
Iedereen die wil, heeft in de afgelopen maanden zijn coronavaccins kunnen halen. Op Europees niveau zitten de lage landen iets boven het gemiddelde, maar de verschillen in vaccinatiegraad tussen de regio’s is groot. In Vlaanderen komen de hoogste percentages voor en ook het oosten van Nederland zit aanzienlijk hoger dan de rest van het land.
Gemeenten met een grote gereformeerde gemeenschap en achterstandswijken in steden kennen de meeste ongevaccineerden. In absolute aantallen baart vooral de situatie in Brussel en Rotterdam zorgen. Op de slotkaart van deze weekepisode staat het percentage volledig gevaccineerde volwassenen afgebeeld.
Waar in Nederland enige overlap met de besmettingenkaart is te zien, bewijst West-Vlaanderen helaas dat zelfs moyennes van dik boven de 90 procent geen felle haarden van de zeer besmettelijke deltavariant kunnen voorkomen. Tijd voor een booster? Het lijkt er wel op.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
