Dat de coronacijfers op dit continent volledig de verkeerde kant uit gaan, zal voor weinigen meer een verrassing zijn. Niet alleen in de Lage Landen, maar ook in Centraal-Europa worden bijna dagelijks nieuwe records gebroken waar niemand vrolijk van wordt. Het epicentrum van deze intense coronahaard ligt deze week in het voormalige Oostenrijk-Hongarije. Maar ook in Nederland en België zijn de aantallen zeer alarmerend te noemen.
Waar vorige maand landen als Roemenië, Bulgarije en Letland de volle laag kregen, is het begin november goed mis in Slovenië, Oostenrijk, Tsjechië en Slowakije. In de Oostenrijkse deelstaat Salzburg testte in zeven dagen tijd maar liefst 1,7 procent (!) (1.700/100.000) van de totale bevolking positief op Covid-19. Zo’n hoog aantal is nog nooit voorgekomen in het ruim anderhalf jaar bestaan van deze Coronaweekkaarten.
Voor incidenties van boven de 1500 besmettingen per 100.000 inwoners in een week is een nieuwe rode arcering toegevoegd. Deze randen werden eerder eigenlijk alleen in hoge uitzondering gebruikt om uitschieters aan te duiden. Half Europa is onderhand veranderd in een ‘uitschieter’.
Record na record
Met 18.437 nieuwe gevallen bij de Belgen en 23.591 in Nederland, is donderdag opnieuw een dagrecord verbroken. Nu zeggen dagstanden op zichzelf niet superveel, maar het is al de hele week goed mis. De situatie is het ernstigst in Nederlands Limburg en West-Vlaanderen, maar eigenlijk is de verspreiding op dit moment nagenoeg overal onbeheersbaar.
De nieuwe legenda die speciaal voor deze nieuwe Corona in Europa-reeks in het leven is geroepen begin deze maand, lijkt nu al aan vervanging toe. Deze weekkaart van de Lage Landen laat dan ook weinig aan de verbeelding over.
Schuifkaarten en heatmaps
Zulke cijfers zeggen natuurlijk weinig zonder referentiekader. Daarom werden in de vorige reeks door middel van schuifkaarten en een heatmap vergelijkingen gemaakt met eerdere weken.
De schuifkaarten van subnationaal Europa en de Lage Landen zijn terug met vorige week versus deze week. Nog verder terugkijken? Dat kan met de heatmap waarin de cijfers vanaf begin augustus in kleuren worden uitgedrukt zodat ook meteen duidelijk wordt waarom het eigenlijk ‘coronagolven’ genoemd worden.
Testen, testen, testen
Als het aantal nieuwe infecties maar lang genoeg exponentieel oploopt, wordt vanzelf de maximale testcapaciteit van een land bereikt. In Nederland is dit onderhand het geval. Bij veel GGD’en is het momenteel niet of nauwelijks mogelijk om een testafspraak te maken waardoor veel coronapatiënten onder de radar blijven. Besmettingscijfers kunnen hierdoor een te rooskleurig beeld schetsen van de werkelijke situatie. Recordstijging of niet.
Op welke cijfers moeten we in zo’n geval letten? Het aandeel positieve coronatests waar een gebrekkige testcapaciteit nauwelijks invloed op heeft. Dit cijfer geeft bovendien aan in welke mate de situatie onder controle is. De WHO hanteert een norm van 5 procent. Indien een land hieronder zit, kan adequaat bron- en contactonderzoek de verspreiding in het vizier houden.
Concreet voorbeeld: Duitsland en Denemarken zitten min of meer op gelijk niveau qua besmettingen per 100.000 hoofden. Toch spreekt afzwaaiend bondskanselier Angela Merkel van een ‘dramatische coronaweek‘ terwijl de nood bij de noorderburen (nog) niet al te hoog is. Hoe kan dit? In Denemarken wordt relatief veel meer getest. Een laborant zal daar bij slechts 1 op de 100 neusswaps het coronavirus aantreffen terwijl deze kans in Duitsland tienmaal zo hoog is.
Ook de Lage Landen gaan gebukt onder zeer alarmerende percentages. Zelfs na een datacorrectie waarin de resultaten van Testen met Toegang worden meegewogen, is Nederland het slechtste jongetje van de klas naast de directe buurlanden. Het verschil in testbeleid wordt meteen duidelijk na een blik op de onderstaande subnationale testkaart die vanaf nu iedere week ververst wordt.
EK boosterprikken
Hoe komen we door deze golf heen? Op korte termijn niet. De komende weken worden pompen of verzuipen. Hier gaat geen enkele maatregel of noodgreep meer iets aan veranderen. Ook waar op dit moment nog weinig aan de hand is, kan in korte tijd de crisis zwaar escaleren. In Bulgarije en Roemenië, de EU-landen met de laagste vaccinatiegraad, zijn al meer dan een maand lang honderden slachtoffers per dag te betreuren.
Sinds dit najaar worden in veel (rijkere) landen boostervaccins toegediend aan gevaccineerden met een kwetsbare gezondheid om ze met een optimale bescherming de winter door te helpen. Toch is niet iedere regering al massaal aan het prikken geslagen. De continentale koplopers zijn – net als in het voorjaar – Hongarije en het Verenigd Koninkrijk.
Hoeveel derde prikken er tot dusver gezet zijn, is te zien in deze raceanimatie. Omdat sommige landen stroef uit de startblokken komen of nog geen koppeling hebben met de dataset van Our World in Data, kan het zijn dat bepaalde landen ontbreken. In de komende weken wordt dit hoogstwaarschijnlijk rechtgezet.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
