Als het internet, onze levensader, ineens kapot gaat

Vanaf het moment dat we opstaan tot we naar bed gaan, zijn onze ogen gericht op het scherm. Een gemiddelde Nederlander brengt elke dag ruim vijf uur online door. En als we denken aan de zakelijke wereld, lijkt het web helemaal onmisbaar. Kantoren draaien op Zoom-calls, tools voor projectmanagement, en cloudoplossingen. Bestellingen, logistiek, en communicatie: alles leunt op een soepel draaiend netwerk. Hoe eng zou het zijn, als ons geliefde internet, onze levensader, kapot zou gaan?

Het is onwaarschijnlijk, maar volledig uitgesloten kunnen we  het ook niet: het doorsnijden van diepzeekabels die enorme hoeveelheden internetverkeer tussen continenten vervoeren zou leiden tot ingrijpende verstoringen. Hoewel deze kabels geen makkelijke doelwitten zijn voor aanvallen, raken ze soms toch per ongeluk beschadigd. In 2008 kregen mensen in het Midden-Oosten, India en Zuidoost-Azië te maken met grote internetstoringen door beschadigingen aan onderzeekabels. Dit gebeurde maar liefst drie keer in korte tijd, toen kabels werden doorgesneden of op een andere manier verstoord.

Spannend is het wel: indenken dat ons ‘digitale hart’ stopt met kloppen. Toch wagen we vandaag de sprong. Hoe zou Nederland eruitzien als het internet plotseling maandenlang verdwijnt? En wat zou dit betekenen voor innovatie in ons land?

Boeken lezen

Je wordt wakker, strekt je uit, en grijpt automatisch naar je telefoon. Tot je verbazing zie je niets: geen meldingen, geen berichten. Je lacht erom – misschien werkt de wifi niet goed vandaag. Zodra je aangekleed aan je ontbijt zit, kun je vast weer online. Maar terwijl je aan tafel gaat zitten en probeert je nieuwsapp te openen, verschijnt er een foutmelding. Ook je sociale media en e-mails blijven blanco. Vreemd, maar je hebt geen tijd om erover na te denken; je moet de trein halen.

Op het station wordt de situatie al snel verontrustend. De schermen boven de perrons zijn zwart, en niemand weet wanneer de volgende trein komt. Ook de toegangspoortjes naar de perrons reageren niet – vastgelopen, zonder digitale verbinding. Medewerkers proberen uit te leggen wat ze kunnen, maar de informatievoorziening hapert.

Gefrustreerd besluit je weer naar huis te gaan, maar ook daar blijven de problemen zich opstapelen. Je laptop kan geen verbinding maken met het bedrijfsnetwerk, en een collega sms’t dat het hele systeem plat ligt. Zelfs de televisie zwijgt. Dat wordt boeken lezen vandaag.

Duurzame energie

Een aantal weken zonder internet zou Nederland in een innovatieve crisis storten. Dat heeft enorme gevolgen. Laten we het eerst eens hebben over duurzame energie. Windmolens en zonneparken worden steeds vaker op afstand gemonitord. Sensoren geven realtime data door over prestaties, storingen en onderhoudsbehoeften. Zonder internet vallen deze systemen uit, wat betekent dat problemen niet op tijd worden ontdekt en gerepareerd. Dit zorgt  er onder meer voor dat alle windmolens stil komen te staan. 

Zonne- en windparken baseren hun energieplanning bovendien op gedetailleerde weersvoorspellingen die via internet worden geleverd. Zonder toegang tot die data is het moeilijk om de productie nauwkeurig te voorspellen, wat het lastiger maakt om in te spelen op de verwachte opbrengst. Wellicht moeten de kolencentrales tijdelijk harder stoken.

De landbouw

Dan de agrarische sector, waarin technologieën zoals precisielandbouw en datagestuurde besluitvorming onmisbaar zijn. Boeren die gebruikmaken van slimme sensoren en drones voor hun gewassen kunnen niet langer profiteren van de realtime data. Data die juist zo essentieel zijn voor het optimaliseren van de productie.

Neem bijvoorbeeld de tulpenteelt, een belangrijk exportproduct voor Nederland. Tulpenboeren vertrouwen op sensoren die informatie verzamelen over bodemvochtigheid, temperatuur en lichtintensiteit, waardoor ze hun irrigatie- en bemestingsstrategieën kunnen afstemmen. Zonder toegang tot deze data hebben zij te maken met verminderde bloeikwaliteit en een lagere opbrengst van hun tulpen.

Onderwijs

Alsof dat al niet genoeg is. De onderwijswereld wordt ook zwaar getroffen. Veel instellingen hebben online leermiddelen, platforms voor afstandsonderwijs en digitale communicatietools geïntegreerd in hun curricula. Studenten en docenten zouden moeten terugvallen op traditionele onderwijsmethoden, wat leidt tot een vertraging in het leren en de ontwikkeling van vaardigheden die essentieel zijn voor de toekomst. En inderdaad: geen ChatGPT meer die te hulp schiet voor het maken van verslagen en werkstukken. De bibliotheek zit ineens vol met gestresste studenten die nachtenlang doorbrengen achter hun bureau. 

De zorg

De zorgsector is de laatste jaren steeds afhankelijker geworden van digitale technologieën. Denk bijvoorbeeld aan telemedicine, waarbij patiënten op afstand door artsen kunnen worden geadviseerd of behandeld via videobellen. In een situatie waarin het internet plotseling uitvalt, zou deze innovatieve aanpak volledig tot stilstand komen. Of: stel je voor dat een arts een spoedoperatie moet uitvoeren, maar de benodigde informatie over de patiënt niet kan opvragen. Dit kan letterlijk levens in gevaar brengen.

Pen en papier

Op z’n zachtst gezegd: echt lekker loopt het niet in Nederland mocht het internet stuk gaan. Gelukkig blijft dit scenario vooralsnog een fantasie. 

Toch kunnen we niet garanderen dat alles altijd soepel blijft verlopen. Laten we ons dus sowieso voorbereiden op een wat-als scenario. Ik vermoed dat er nog verbetering mogelijk is. Onlangs werd Nederland namelijk nog ‘platgelegd’. Meerdere overheidsinstanties hadden last van een storing in een netwerk van Defensie. Dit leidde tot problemen bij onder andere hulpdiensten, de Kustwacht, de Koninklijke Marechaussee, DigiD, de GGD en Eindhoven Airport. Dus, mocht het internet offline gaan, dan zijn noodplannen en trainingen onmisbaar, net als robuuste back-upsystemen en lokale netwerken.

Mocht het ooit zo ver komen, dan moet ik als journalist misschien zelfs weer teruggrijpen naar pen en papier. Tijd om mijn handschrift op te frissen!