Eindhoven wil een smart society worden. Maar hoe gaat dat? Wat gebeurt er al? En van welke voorbeelden kunnen we iets leren? De DATAstudio onderzoekt de transitie die de stad moet doormaken om daadwerkelijk zo’n smart society te worden. Met elke week een nieuwe bijdrage op E52. Deze week: Brainport Smart District. Lees hier alle afleveringen in deze serie.
Het oorspronkelijke idee komt van Elphi Nelissen, decaan bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven. Maar dat er momenteel vier dagen lang door tientallen mensen gebrainstormd wordt over de exacte invulling van de “slimste wijk van Nederland”, dat is toch ook voor een belangrijk deel aan het Helmondse gemeentebestuur te danken. Inmiddels heeft ook de provincie het project Brainport Smart District omarmd en hopen de vijf grote Brabantse steden er allemaal hun voordeel mee te doen. Maar hoe het er in 2022 allemaal precies uit zal zien, dat zal ook zaterdagavond, als de brainstormers hun snelkookpan aan de Automotive Campus in Helmond mogen verlaten, nog niet helemaal duidelijk zijn.
“Wat hebben we vandaag nodig om Brainport Smart District in 2022 als leefbaarste adaptieve woonwijk te presenteren, met gebruik van hoogwaardige technologie en onderzoek om sociaal-economische ontwikkeling te bevorderen?”Malik onderzoeksvraag,
Wethouder Paul Smeulders noemt het zijn ‘eureka’-moment. “Al jaren waren we aan het zoeken hoe we Brandevoort naar de andere kant van het spoor zouden kunnen uitbreiden. Het moest minstens zo iets moois worden als Brandevoort zelf, de wijk waarvoor we alom gelauwerd zijn, maar we wisten niet precies hoe dan wel. Net op dat moment kwan Elphi Nelissen met haar oproep om ergens in Brabant de slimste wijk van Nederland te gaan bouwen. Toen wisten we het: dat past precies bij ons!”
Alle vijf grote Brabantse steden mochten pitchen en het zou maanden duren voordat het besluit over de locatie zou vallen, zo was de verwachting. “Maar na twee dagen waren ze er al uit: het zou Brandevoort worden. Sindsdien is het allemaal snel gaan rollen. De provincie kwam erbij, naast de TU/e ook de universiteit van Tilburg vanwege de nadruk op sociale innovatie en je kunt je niet voorstellen hoe groot de belangstelling uit het bedrijfsleven is. Iedereen wil meedoen. En omgekeerd geldt dat ook: er is geen project dat zoveel deuren voor ons heeft geopend als dit.”
De wijk met als werknaam ‘Brainport Smart District Brandevoort’ moet slim worden in alle opzichten: zowel op het gebied van woningbouw en duurzaamheid, als op het vlak van mobiliteit, gezondheid, veiligheid en sociale samenhang. Van 5 tot en met 8 april buigen 42 vertegenwoordigers van overheden, onderwijsinstellingen, ondernemers én inwoners zich over de vraag hoe zij deze ontwikkeling samen kunnen realiseren. Zij worden daarbij begeleid door het Zwitserse adviesbureau Malik, dat speciaal voor dit soort complexe uitdagingen een unieke procesaanpak genaamd ‘Syntegration’ ontwikkeld heeft.
Het resultaat van de werkconferentie moet niet alleen een inhoudelijk kader voor de realisatie van Brainport Smart District opleveren (hoe gaat de wijk eruit zien, welke technologieën worden gebruikt, wat voor een soort huizen, wegen, openbare ruimte wordt er aangelegd?), maar ook een kader voor hoe de wijk bestuurd kan gaan worden en de business cases die hiervoor nodig zijn (hoe werken overheid, onderwijs, bedrijfsleven en inwoners optimaal samen om een zo leefbaar en toekomstbestendig mogelijke wijk te realiseren?).
Inderdaad, dat is ambitieus. Maar Syntegration heeft naar eigen zeggen een sterk track record. “Van de duizend projecten die we wereldwijd hebben gedraaid, is er niet een mislukt”, zegt bedenker Fredmund Malik. “En wat er hier precies uit gaat komen weten we natuurlijk niet van tevoren, maar ik garandeer je dat er verrassingen bij zullen zitten waar ook de bestuurders tot nu toe niet aan hebben gedacht.” Syntegration moet vooral helpen bij het samenbrengen van de rationaliteit en de emotie van de stakeholders en het oplossen van de complexiteit van het vraagstuk. Malik: “Wij brengen intelligentie naar een hoger plan, door ook de sociale energie erop los te laten.” De uitkomst zal – anders dan in een democratisch proces – in de grootst mogelijke consensus tot stand komen, zo belooft Malik.
Maar na zaterdag begint het pas, weet ook gedeputeerde Annemarie Spierings. Zij heeft hoge verwachtingen van zowel de Syntegration als de slimme wijk zelf. “Wij hebben afgesproken als provincie in 2050 energieneutraal te zijn. Dit soort projecten zijn essentieel om dat doel straks te bereiken. En kijk naar de klimaatverandering: slagen we erin om extremen in water en droogte adequaat op te vangen, wat voor rol speelt de high tech hierin? Maar het gaat om meer: ook sociale veerkracht speelt hier een belangrijke rol, de betrokkenheid van de bewoners zal op alle manieren in beeld moeten komen. Eigenlijk komt alles hier samen, het wordt de showcase voor Brabant, voor Nederland en misschien zelfs wel voor de wereld.”
Over die wereld gesproken: dikke kans dat gelijk met Brandevoort op nog heel veel andere plekken stappen gezet worden om die smart city dichterbij te brengen. Smeulders: “Dat houden we vanzelfsprekend constant in de gaten, vandaar ook onze samenwerking met universiteiten, maar ook met een onderzoeksinstituut als Fraunhofer met hun Morgenstadt-initiatieven.”
Smart Society, smart city en Brainport Smart District vormt ook een van de thema’s tijdens de Dutch Technology Week, vanaf 15 mei. Kijk naar het programma voor de exacte invulling
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
