In het centrum van Eindhoven, aan de Lichtstraat 376, omringd door het Victoriapark en een beetje verscholen tussen de woongebouwen als “De Jonkheer” is De Huiskamer. Een ‘ontmoetings- en activeringsplek voor wereldburgers’, vertelt Marcel Berends coördinator van de Stichting Jongerenhuis. “We willen ze een fijne plek gegeven maar wat we niet willen is dat ze hier op de bank komen slapen, zo’n huiskamer is het niet.” Tijdens de Dutch Design Week is De Huiskamer het toneel voor de expositie in VREEMDLAND maken we een tweede kans.
Berends gebruikt liever het woord ‘wereldburgers’ en niet ‘vluchteling’, dat heeft zo’n negatieve lading, vindt hij. “We geven mensen die nergens anders terecht kunnen een veilige plek”, zegt Berends. De Huiskamer draait met vrijwilligers en er zijn drie betaalde krachten, waaronder Berends. “We beginnen normaal gesproken met een lunch waar gemiddeld genomen zo’n 35 tot 45 wereldburgers voor aanschuiven. En dan is er een activiteit of cursus Nederlands of Engels of mensen gaan naar het naaiatelier of naar de fietsenwerkplaats Refu-Bikes.” Gemiddeld genomen ziet Berends zo’n vijftig tot zestig bekende gezichten per week. “Maar niemand blijft er slapen”, benadrukt hij nogmaals.
“Op vrijdagmiddag is het ‘Proeven bij de buren’ dan schuiven er zo’n 10 – 15 senioren aan bij de wereldburgers. Dat is een heel bont gezelschap, een fijne middag”Marcel Berends, coördinator Stichting Jongerenhuis
Ook worden er activiteiten voor bewoners uit de buurt georganiseerd. “Dinsdagavond is de kaartavond. Dan komt zo’n 20 man kaarten. De wereldburgers verzorgen dan de catering. En zo is er op woensdagavond bingo ook weer met een hapje en een drankje. En op vrijdagmiddag is het ‘Proeven bij de buren’ dan schuiven zo’n 10 – 15 senioren aan. Dat is een heel bont gezelschap, een fijne middag.”
De Huiskamer is ontstaan vanuit Jongerenhuis Eindhoven. Deze stichting heeft twee woningen in het Vondelkwartier waar 6 studenten met 6 vluchtelingen samen wonen. “In die twee woonhuizen werd op de maandagavond Nederlandse les gegeven op een gegeven moment zaten daar 20 vluchtelingen Nederlandse les op te slurpen en de studenten moesten toen maar heel stil zijn. Dus dat werkte niet.” Toen ontstond het idee om een ‘huiskamer’ te beginnen, dat was anderhalf jaar geleden. “We zaten eerst in Gestel in de Adventskerk, dat was geen handige plek, ver van alles af. En nu zitten we gewoon midden in het centrum, maar uit het zicht.”
Afgelopen september namen ze hun intrek in de Lichtstaat. Ze huren de ruimte tegen een lage prijs van Woonbedrijf, vertelt initiatiefnemer van het Jongerenhuis, Sjaak Huijser. “Woonbedrijf wil dit gewoon ook. De mensen die in vaste dienst zijn betalen we met sponsors. Dus we bedelen ons een ongeluk, als dit over drie jaar nog bestaat dan hebben we het gered.”
Het idee om De Huiskamer als expositieruimte in te richten kwam van ontwerpstudio Bron van Doen, een ‘creatieve ontwerpstudio’ die zich vooral bezighoudt met sociale projecten. “Wij creëren nieuwe en onverwachte samenwerkingen tussen mensen”, vertelt Ron Krielen, social designer bij Bron van Doen. “Bij ons gaat het om het geven van een tweede kans. En De Huiskamer is dus de ideale plek.”
“Normaal ziet het er niet zo uit, het is nu echt een expositieruimte”, zegt Huijser. Alle ruimtes kregen voor de tien DDW-dagen een nieuwe bestemming: Het lokaal voor naailes doet dienst als personeelsruimte, voor de hosts; de bezoekers van De Huiskamer die tijdens DDW de rondleidingen verzorgen. De gymzaal en andere leslokalen zijn omgetoverd tot expositieruimtes. En boven waar de kantine is, zijn de tafels verruild met tafels en banken van Uit de Buurtfabriek; een stichting die in 2016 is gestart als project van ontwerpstudio Bron van Doen. In de werkplaats van Uit de Buurtfabriek maken mensen met afstand tot de arbeidsmarkt samen meubels en die meubels verkopen ze aan organisaties en sinds kort ook aan particulieren, vertelt Krielen die tevens projectmanager van Uit de Buurtfabriek is. Vrijwilligers van Uit de Buurtfabriek en bezoekers van De Huiskamer hielpen met de verhuizing. Een busje reed driemaal op en neer tussen de Lichtstraat 376 en Readeckerstraat 6 waar Uit de Buurtfabriek haar werkplaats heeft.
Naast de meubels van Uit de Buurtfabriek is er een expositie van De Voorkamer uit Utrecht, een vergelijkbaar initiatief als De Huiskamer. Buro Kato toont een ‘welkomskado’ dat helpt om contact te maken met nieuwkomers. Dick Zoon staat er met ‘Refu-Bikes’. De fietsenwerkplaats waar vluchtelingen leren fietsen te repareren en op te knappen en zelfs nieuwe fietsen te bouwen uit onderdelen van gedoneerde fietsen. Ontwerper Thomas van der Sman maakte het ontwerp voor de Refubike. Dawit (24) uit Ethiopië is er Zoons ‘werkplaatsbaas’. “Hij stuurt de rest een beetje aan, dat is wel een beetje moeilijk want in de culturen waar de meeste jongens vandaan komen, is het zo dat iemand die ouder is, wijzer is, ook al is het niet zo. In het begin had Dawit er moeite mee maar nu gaat het perfect en ze pikken het van hem, hoor.”
Tijdens DDW is Dawit een van de ‘hosts’. In het Nederlands geeft hij een uitleg bij de ‘Welcome tent’. Die heeft in Calais gestaan en is van een Engels gezin dat door Europa reist om hun ‘recipes of HOPE’ te vertellen en te verzamelen. Dawit is vijf jaar in Nederland en woont in een van de studentenhuizen. Omdat het Engelse gezin even weg is, neemt hij de honneurs waar. “Ze willen uit elk land een recept van hoop halen en zorgen dat mensen elkaar ontmoeten. Die recepten komen in een boek. Het project begon toen zij als vrijwilligers in Calais waren en daar deze oude legertent kregen, de tent komt uit 1954. En ze wilden een tweede kans aan die tent geven en het gebruiken voor hoop en vrede. Ze willen van elke cultuur de mensen samenbrengen met muziek, eten en gedichten.” Het gezin bestaat uit Emma die dichteres is, haar man Sparky die kok is en hun zoon en hondje. Dawit vindt het heel leuk om bij de tent te staan, mensen reageren spontaan en zijn echt blij, zegt hij. “Het idee dat eten mensen samen brengt, is echt een waarheid.”
Credits hoofdfoto: Bron van Doen
