In en rond het industrieterrein van zinkfabriek Nyrstar in Budel-Dorplein ontstaat het bedrijvenpark van de toekomst: Metalot. Volledig gericht op recycling van metalen en de opslag van energie, is duurzaamheid er het centrale thema. Dat wordt ook zichtbaar in de manier waarop het gebied omgaat met de natuur. Dat is niet alleen goed nieuws voor al het groen in de omgeving, maar ook voor zeldzame diersoorten als het woudaapje en de zandloopkever.
De eerste honderd hectaren van het Nyrstar-terrein zijn inmiddels overgedragen aan Natuurmonumenten. Onder de naam Metalot Nature gaat het gebied een nieuwe fase in. Rob van Schijndel van Natuurmonumenten kan zijn geluk niet op: “Meer dan honderd jaar geleden werd de eerste fabriek in dit gebied gebouwd. De zinkverwerking heeft zeker grote impact gehad op de natuur, maar tegelijkertijd moeten we vaststellen dat ondanks de aanwezigheid van de fabriek het gebied nog goed intact is gebleven. En dat betekent dat we ook nu nog kunnen genieten van heel veel bijzondere natuur.”
Van Schijndel is klaar voor de volgende stap: het vergroten van het natuurgebied en het nog beter bewaren ervan. “De eerste honderd hectaren zijn inmiddels overgedragen, maar er komt nog veel meer bij. Nu is het aan ons om daar iets moois van te maken.” Kraanvogels, insecten, de Duitse zandloopkever, het woudaapje – “van dat vogeltje, want daar hebben we het over, zijn er nog maar 25 in heel Nederland” – zijn de eerste dieren waar Van Schijndel aan denkt. “Eigenlijk zijn de meeste dieren en planten die hier voor de komst van de fabrieken leefden, wel bewaard gebleven. Dat heeft alles te maken met de robuustheid van het gebied.”
Van Schijndel heeft alle lof voor de Nyrstar-directie. “Iedereen wil dat we er iets moois van maken, je merkt dat aan alle kanten. Wat wij hier mogen gaan doen is echt niet om de zaak een beetje groen aan te kleden; nee, dit is structureel en substantieel.” Niet in de laatste plaats vanwege het geld dat ermee gemoeid is. Natuurmonumenten krijgt in totaal 2,75 miljoen voor de verbetering van de natuurlijke omgeving van het terrein: 2 miljoen van Nyrstar en 0,75 miljoen van de gemeente Cranendonck. Via aanvullende subsidies zou dat bedrag zelfs nog wel wat hoger kunnen uitvallen. “Dat wij het daardoor nu voor het zeggen hebben in dit gebied, dat betekent dat het voor altijd natuur zal blijven. Voor altijd!“
Er zijn veel verschillende maatregelen mogelijk, denkt Van Schijndel. Uitgangspunt daarbij is de natuur zo toegankelijk mogelijk te houden voor recreatie. “Maar niet alles gaat open, want er is bijvoorbeeld veel moeras en ook zijn er stukken met behoorlijk wat galigaan, een plant met messcherpe bladeren.”
Als bestemmingsplan onherroepelijk is, naar verwachting binnen enkele weken, gaat Natuurmonumenten echt aan de slag. “We kunnen ook door-investeren”, zgt Van Schijndel. “Natuurbehoud komt op de eerste plaats. Bijvoorbeeld door de kwaliteit van het waterleven te laten toenemen. We willen nog meer woudaapjes laten broeden. Maar we zoeken ook verbetering door dit gebied beter te laten aansluiten op Kempenbroek en, aan de andere kant van het kanaal, de Limburgse natuur. Dat is weliswaar geen onderdeel van ons gebied, maar die dieren trekken zich natuurlijk niks aan van dat soort grenzen.”