Windparken op zee zijn voor Nederland een onmisbaar onderdeel van de energietransitie. In 2023 werd het vastgestelde doel voor windenergie op zee al overtroffen: de huidige capaciteit is 4,7 gigawatt, 0,2 gigawatt meer dan het doel. Er zullen alleen maar meer windmolens bijkomen op zee. Rond 2030 wil de Tweede Kamer dat er voor 21 GW aan windparken in de Noordzee staan. Deze leveren dan 16% van alle energie in Nederland en 75% van het huidige elektriciteitsverbruik. Maar, welk effect hebben deze parken op de zee en haar dieren?
Waarom dit belangrijk is:
Windenergie op zee wordt steeds belangrijker voor de Nederlandse energiemix. Maar welk effect hebben windparken op de flora en fauna van de oceaan?
Impact op de natuur
Zo trekken er elk jaar vele miljoenen vogels over de Noordzee. Schattingen van het aantal vogels dat overlijdt doordat ze tegen windmolens aanvliegen, zijn moeilijk te controleren omdat kadavers in zee vallen en wegdrijven. Vattenfall gaat nu speciale warmtecamera’s gebruiken in het windpark Hollandse Kust Zuid om de telling van vogelslachtoffers door windparken op zee te verbeteren.
Voor dit onderzoek wordt een van de turbines uitgerust met zestien infraroodcamera’s die alle hoeken van de turbine bestrijken. De camera’s werken 24/7 en gebruiken AI en speciale software om vallende objecten te detecteren en de relevante beelden te selecteren. De camera’s werken ook ‘s nachts en bij slecht weer, zoals bij regen of mist. Ze kunnen kleine vogels spotten tot een afstand van ongeveer 120 meter. Voor grote vogels is het bereik van de camera tot 300 meter. De camera en AI-oplossing worden geleverd door Wildlife Imaging Systems.
Het onderzoek begint in augustus en duurt een jaar. Het richt zich op de herfst- en lentetrekperiodes en wordt uitgevoerd in samenwerking met Wageningen Environmental Research, dat deel uitmaakt van Wageningen University & Research (WUR).
De camera’s zijn bedoeld om gegevens te verzamelen over vogelaanvaringen en de impact op de vogelpopulaties. Dit is cruciaal voor het ondersteunen van de vergunningverlening voor nieuwe windparken. Karen Krijgsveld van Wageningen Universiteit is als wetenschapper betrokken bij het project van Vattenfall. Hij vertelde aan Trouw dat zangvogels, die vooral ‘s nachts over zee vliegen, risico lopen tijdens hun massale trek, die ongeveer twintig keer per jaar plaatsvindt.
Wat kunnen we leren van de zee? Welke rol kan de oceaan spelen in het opwekken van duurzame energie? En hoe kunnen innovaties ons helpen beter voor de zee te zorgen? generating renewable energy? Je leest het in ons nieuwste magazine IO Next: The Ocean.
Strategische plaatsing van windparken
De locatiekeuze voor windparken is een delicate kwestie. Niet alleen de vliegroutes van vogels moeten worden overwogen, maar ook de leefgebieden van andere zeedieren. Het Wereld Natuur Fonds (WWF) benadrukt het belang van het buiten beschermde zeegebieden plaatsen van windmolenparken. Dit om de biodiversiteit te herstellen en ecologische ruimte te behouden.
De druk op de natuur is hoog, volgens de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn en de Kader Richtlijn Marien. Het WWF pleit daarom voor de bouw van windparken buiten het nog te implementeren ecologisch coherente netwerk van beschermde zeegebieden.
Innovatie en onderzoek
Met de bouw van windparken gaat echter ook geluid en trillingen gepaard, wat een verstoring kan betekenen voor zeezoogdieren en vissen die voor hun oriëntatie en communicatie op geluid vertrouwen. Flexibiliteit en innovatie zijn noodzakelijk, zoals het ‘hei-vrij’ bouwen en het stilzetten van turbines tijdens migratieperioden van zeeleven.
Onderzoek naar de effecten van windmolens op het zeeleven, in combinatie met andere menselijke activiteiten, is van essentieel belang. Het WWF stelt voor om een netwerk van beschermde zeegebieden te creëren als klimaatbuffers, die tevens de ruimte voor wind op zee faciliteren. Alleen door een goed evenwicht tussen energieopwekking en natuurbehoud kan de energietransitie op een duurzame manier plaatsvinden.
Conclusie
Windenergie op de Nederlandse Zuidkust is een cruciaal onderdeel van de transitie naar duurzame energie en het behalen van de CO₂-reductiedoelstellingen. Tegelijkertijd is het van belang dat bij de verdere uitbouw van windenergie op zee rekening gehouden wordt met de natuur. Door middel van monitoring, strategische planning en innovatieve technieken kan de balans tussen duurzame energieproductie en natuurbehoud gewaarborgd worden.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
