Nederland zet steeds meer in op groene energie en er worden, zowel op land als op zee, in rap tempo windmolens bijgebouwd. Maar wat te doen met de wieken van de windmolens die met pensioen gaan? In de Eemshaven in Groningen is een circulair recyclingproces opgezet, van de ontmanteling van deze rotorbladen tot aan het hergebruik van de grondstoffen. “Die kun je gebruiken in 3D-printers en talloze andere toepassingen”, zegt Maaike van Heeren, communicatieadviseur bij Chemport Europe: incubator voor groene chemie, betrokken bij het project.
Wie denkt aan windmolens, denkt al gauw aan een schoon milieu. Hoewel windenergie een onmisbare bijdrage levert aan de energietransitie, is recycling van de wieken nog lang niet altijd duurzaam te noemen. Ze belanden meestal op een vuilnisbelt of in een verbrandingsoven en worden nog weinig hergebruikt voor hoogwaardige toepassingen. In Groningen komt daar nu verandering in. Verschillende bedrijven, organisaties en onderwijsinstellingen slaan de handen ineen en zetten het consortium Decom North op. Ze zorgen er daarmee voor dat recycling mogelijk wordt. Dat is een hele opgave: de bladen zijn gemaakt van composiet, een materiaal zo sterk als staal. Toch is het mogelijk. Onder andere Chemport Europe, Groningen Seaports en het Offshore Wind Innovation Centre spelen een belangrijke rol in de totstandkoming van het consortium.
Een volledige keten
“Het recyclen van composieten is niet nieuw”, zegt Van Heeren. “Maar het is wel nieuw dat er een volledige keten wordt opgezet. De ontmanteling, de logistiek, het verwerken van de composieten, het maken van nieuwe grondstoffen en het doen van onderzoek naar hoogwaardige toepassingen: het gebeurt allemaal hier in Groningen.” Het uiteindelijke doel is duidelijk. “Windmolens voor windmolens”, zegt Van Heeren. “Dat is op dit moment echter nog niet mogelijk, want zodra je de bladen kapot knipt, gaat de kracht uit het materiaal, dat van glasvezels en hars is gemaakt. Uiteindelijk moet het wel mogelijk zijn. Maar tot die tijd zijn er talloze andere toepassingen mogelijk. Het mooie is dat het nu al daadwerkelijk gebeurt, het verwerken van de bladen tot nieuwe producten. Daardoor besparen we dus nu al wel CO2. ”
Proeffabriek
In een gloednieuwe proeffabriek in Eemshaven, waar de wieken chemisch gerecycled worden, is er ruimte voor onderzoekers en studenten in het kader van het Kennisproject Hoogwaardige Toepassingen. Hier wordt gezocht naar zo hoogwaardig mogelijke toepassingen. Studenten van onder andere Hogeschool Windesheim, Stenden en Hanze Hogeschool kunnen met projecten aan de slag in de proeffabriek. “Ik vind het heel tof dat studenten uit de regio erbij betrokken worden en zo kunnen bijdragen aan de energietransitie”, zegt Van Heeren. De studenten kunnen aan verschillende onderzoeksvragen werken. “Welke materialen kunnen er allemaal gebruikt worden? Welke eigenschappen heeft een bepaalde grondstof? En hoeveel CO2 kun je besparen? Ik zie legio mogelijkheden voor de studenten.”
Oeverkantbeschoeiing en bouwmateriaal
Sylvia Oomen, directeur van Circular Recycling Company (CRC) is betrokken bij de proeffabriek die in Eemshaven komt te staan. “Het doel van de fabriek is om bij de recycling van de bladen grondstoffen te maken en daarbij CO2 te besparen. Toepassingen zijn mogelijk in oeverkant beschoeiingen (red. een beschoeiing dient als een bescherming voor de oever, tegen onder andere golfslag). Vaak worden daar palen neergezet die gemaakt zijn van tropisch hardhout. In plaats daarvan kunnen we grondstoffen uit de proeffabriek inzetten. Daarnaast kan een bedrijf als Nedcam uit Heerenveen grondstoffen gebruiken voor het 3D-printen van objecten. Ook ben ik enthousiast over toepassingen in de bouwsector. De bouw is traditioneel gezien niet bepaald circulair te noemen. We kunnen onze grondstoffen inzetten om duurzamere platen en palen te maken.”
Ook interessant: Snel schade opsporen in wieken van windmolens met Tarucca’s AI
Testen en uitdagingen
Voordat die toepassingen werkelijkheid worden, moeten er nog tests en berekeningen gedaan worden. Totdat het zover is, wendt het consortium zich tot Neocomp in Bremen. Dat bedrijf verwerkt de glasvezels en kunsthars uitgeknipte rotorbladen in cement. Oomen: “We staan voor grote uitdagingen. We moeten namelijk wel consistente, betrouwbare materialen kunnen leveren aan bijvoorbeeld de bouw- en automotive sector. Daarbij komen complexe berekeningen kijken. En we moeten bijvoorbeeld kijken naar trekkrachten op het materiaal door gietproeven te doen waarbij we werken met mallen.
Mede door deze uitdagingen gaat het nog wel even duren voordat het volledig circulaire ‘windmolens voor windmolens’ proces plaats kan vinden. “Er staat waanzinnig veel kracht op de wieken van windmolens. Is je materiaal niet consistent, en is een wiek tien procent zwaarder, dan heb je al te maken met veel minder energieopbrengst. Uiteindelijk moet het mogelijk zijn om toepassingen voor windmolens te vinden, maar tot die tijd hebben we al mooie producten die we kunnen maken.”
Pas het begin
Oomen ziet het voor zich dat komende jaren elders in het land soortgelijke projecten gestart zullen worden. “Het project past volledig bij de doelen die Nederland stelt om te vergroenen. Als je er als consument achterkomt dat jouw groene stroom wordt opgewekt door een windmolen die uiteindelijk verbrand of begraven wordt, dan word je daar niet vrolijk van. Ik heb er vertrouwen in dat we als land steeds bewuster worden en zorg dragen voor de aarde.”
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
