De manier hoe we voedsel produceren staat onder druk. Terwijl de wereldbevolking gestaag doorgroeit, zoekt de agrifoodsector naar duurzamere productiesystemen voor ons voedsel. AgriFoodInnovation, een samenwerking tussen verschillende kennisinstellingen, bedrijven en overheid, brengt boeren, data-experts en techneuten bij elkaar. Want de veranderingen waar landbouw en veehouderij voor staan, zijn te groot om alleen op te lossen, zo betoogt directeur Elies Lemkes-Straver.
“Een klein land als Nederland levert voedsel over heel de wereld. De rest van de wereld komt hier kijken hoe we dat doen. Ook onze technieken gaan heel de wereld over. Maar om die voorsprong te behouden is een transitie naar een duurzamer agrifoodsysteem nodig. Daarvoor is samenwerking nodig”, legt Lemkes-Straver uit.
AgriFoodInnovation is ontstaan als initiatief van van de Technische Universiteit Eindhoven, HAS hogeschool, Wageningen Universiteit en ZLTO. Het programma wordt ondersteund door de provincie Noord-Brabant en uitgevoerd samen met ontwikkelmaatschappijen Brainport Development, Rewin West-Brabant en de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). AgriFood Capital is verantwoordelijk voor de projectleiding en mede-uitvoerder. Hier meer
Samenwerking binnen de schakels (bijvoorbeeld een vleesverwerker) van een keten (varkens), maar ook tussen de onderlinge ketens (varkens en een willekeurig gewas) is nodig. “Maar dat is niet vanzelfsprekend. Wij willen ervoor zorgen dat ketens onderling meer in open innovatie met elkaar optrekken”, legt Lemkes-Straver uit. Vergelijkbaar zoals al in high tech-sectoren gebeurt. Volgens Lemkes was ook deze sector lange tijd erg gesloten. “Dat veranderde toen de ontwikkelingen steeds complexer werden en elkaar in rap tempo opvolgden. Toen ontstond de noodzaak om kennis te delen. De agrifoodsector staat nu ook op dat kruispunt. Er moet aan steeds meer eisen worden voldaan en er is behoefte aan meer transparantie. Waar komt mijn eten vandaan en wat zit erin? Het belang van duurzaam voedsel neemt toe en ook de consument vraagt steeds meer kwaliteit. Om de volgende stap te zetten is het nodig om kennis te delen.”
Werken aan gemeenschappelijk doel
Die volgende stap formuleert AgrifoodInnovation in zogenaamde moonshots, waar de verschillende werelden elkaar vinden. “De cross-over tussen landbouw en agrifood aan de ene kant en high tech en data aan de andere kant, kan leiden tot nieuwe combinaties die een nieuw paradepaardje van de Nederlandse export worden”, licht Lemkes-Straver verder toe. AgrifoodInnovation deed onderzoek naar gezamenlijke doelen om aan te werken en samen met de markt kwamen ze tot drie projecten, waarvoor nu verschillende business cases worden uitgewerkt:
- Digitale gewasketen
- Slimme varkensketen
- Verwaarding van plantaardige stromen
“Het is noodzakelijk dat bedrijven en instanties een plek hebben om aan concepten te werken en kennis te delen”, legt Lemkes-Straver uit. Om dit mogelijk te maken richt AgriFoodInnovation verschillende proeftuinen op: voor de digitale gewasketen een proefcentrum voor precisielandbouw bij Jacob van de Borne in Reusel. Deelnemers aan de moonshot plantaardige reststroomverwaarding kunnen terecht bij Foodtechpark Brainport. Als laatste komt voor de duurzame varkensketen een ontwikkel- en expertisecentrum in Oss.
Techneuten, ict’ers en data-experts zijn broodnodig volgens Lemkes-Straver: “Slimme sensoren zijn nodig om gewassen, dieren en bodem goed te monitoren. Als je precies weet wat de stand van je gewas en van de bodem is, kun je veel efficiënter omgaan met water en gewasbeschermingsmiddelen. Dit geldt ook voor de veehouderij. Als je weet hoe gezond je koe of varken is, kun je met minder antibiotica toe.”
Boeren, techneuten en ict’ers hebben allemaal andere invalshoeken bij deze samengestelde projecten. Hoe zorgen ze er bij AgrifoodInnovation voor dat alle neuzen dezelfde kant op staan? Volgens Straver hebben beide sectoren genoeg overeenkomsten die verbindend kunnen werken: “Beide sectoren zijn sterk vertegenwoordigd in Brabant en hun exportwaarde is enorm hoog. Rond beide sectoren is een ecosysteem actief en R&D wordt voornamelijk in Nederland gedaan. Maar het is vooral noodzakelijk om vaak bij elkaar te komen. Vertel elkaar waar je mee bezig bent. Mijn ervaring leert: blijf dit doen dan komt de samenwerking vanzelf.”
De moonshots moeten zorgen voor voor een preciezere, waardevollere, meer verbonden en circulairder voedselsysteem. “Het mes snijdt aan twee kanten. Het levert een bijdrage aan de voedseltransitie en klimaat.Door de reststromen, zoals water of warmte. Maar ook afvalstromen als wortelpulp opnieuw te gebruiken, is er aantonbaar economisch rendement. En met beter gebruik van data kunnen we naar een vraaggestuurde voedselketen waar alleen wordt geproduceerd waar op dat moment vraag naar is. Gewasbestrijding kan omlaag en grond raakt niet overbelast, dit zorgt voor een betere relatie met de omgeving. Ook het grote tekort aan arbeidskrachten in de agrifoodsector kan deze samenwerking een oplossing voor vinden door automatisering en autonome robots. De potentie ligt er om voedselproductiesystemen te ontwikkelen waar de hele wereld van wil profiteren.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
