Van puzzels maken met de koning tot autonome bussen. Iedere week geeft Albert Jan Rasker een eigen draai aan de artikelen op IO in zijn cartoons. Maar hoe maakt hij zijn tekeningen? “Joh god, ja hoe kom ik tot zulke tekeningen hè?”, begint het twijfelend, maar na wat voorbeelden te bespreken vertelt Rasker aan één stuk door. Over onderwerpen waarvan hij zo weinig begreep dat ‘het artikel net zo goed in het Chinees geschreven had kunnen zijn’, over zijn Eindhoven-moeheid en de tekening waar hij de meeste reacties op kreeg.
Oma is grootste IO fan
“Maar het allergrappigste vond ik dat de meest trouwe lezer van IO een omaatje bleek te zijn. De artikelen gaan altijd over nieuwe dingen, dan verwacht je een groep millennials die ergens aan technische universiteiten studeren of een stel beta’s die daar zijn afgestudeerd. Maar dat het een omaatje bleek te zijn zonder dat ze een directe link of relatie heeft tot iemand uit de redactie vond ik opmerkelijk. Dat is misschien een vooroordeel dat ik heb, maar dat probeer ik dan wel te verwerken in mijn werk.”
Net als dat mensen over algoritmes flink wat vooroordelen hebben: “Ze vragen zich af of we nog een vrije wil houden met al die AI. Black Friday en algoritmes die uit zichzelf aankopen doen, zijn dan mooie onderwerpen om een soort gimmick van te maken. Vaak ontstaat dat pas tijdens het tekenen en andere keren zie ik het gelijk voor me.”
Maar soms heeft Rasker ook geen enkel idee waar een artikel precies over gaat. Een verhaal over quantum-technologie bijvoorbeeld: ”Dit was zo technisch en voor een bepaalde groep geschreven. Het had net zo goed Chinees kunnen zijn. Zo weinig begreep ik ervan. Ik ben niet dom en snap best wat van innovatie. Maar dit was voor Jan met de pet niet te volgen. Toen ben ik met een paar steekwoorden aan de gang gegaan. Als totale leek heb ik geprobeerd om het zo simpel mogelijk te maken. Maar tegelijkertijd probeer ik wel een verdiepingsslag te maken. Ik wil me ook verplaatsen in manier van denken van de nichemarkt. Maar de cartoon moet wel een zo groot mogelijk publiek aanspreken.”
Scheikunde op de middelbare school
Andere cartoons waren zo gepiept: “Ik ga ervan uit dat de gemiddelde lezer van IO toch wel scheikunde heeft gehad op de middelbare school. Ze weten dat het N-symbool voor stikstof staat. Daar heb ik een struisvogel van gemaakt, ook een grapje. Tegelijkertijd stond dit overal in de kranten, het linkte heel erg aan de actualiteit. Dat is wat ik altijd probeer te doen. Hoe kan ik het maatschappelijk gezien zo interessant mogelijk maken? Net als de obstakels met de zelfrijdende bussen, dat ik de link met Brexit legde. Daar was in die periode ook geen ontkomen aan. Die verbanden waar andere mensen misschien niet zo snel op komen, zorgen er denk ik voor dat m’n tekeningen als grappig worden gezien.”
Alleen een onderwerp kan ook te vaak terugkomen, legt Rasker uit. “Op een gegeven moment was ik wel echt even klaar met al die artikelen over Eindhoven. In een hele korte periode waren het er zo’n 3 of 4 achter elkaar. Het kostte me toen wel moeite om steeds weer met iets vernieuwends te komen. Op een gegeven moment werd ik daar een beetje melig van en heb ik er een carnavaleske cartoon van gemaakt. Mensen boven de rivieren weten vaak niet zo goed wat carnaval precies inhoudt. Ik speel hier met het vooroordeel dat iedere carnavalsvierder maar achterlijk is. Ik ken genoeg mensen uit het Zuiden die voldoende zelfspot hebben om hier om te kunnen lachen. Zij weten ook echt wel dat dit onzin is.”
Op de cartoon over het openen van de Brainport Industries Campus kreeg de cartoonist veel positieve reacties: “Eigenlijk was de tekening vrij simpel en had ik het idee al heel snel bedacht. Puzzelen met de koning is iets dat je meteen voor je ziet. De reacties kwamen vooral toen de kunstenares van het werk, de plaat nog een keer deelde via Linkedin, geloof ik.”