Geen land ter wereld heeft meer hightech start-ups per hoofd van de bevolking dan Israël. In de week van het Eurovisie Songfestival besteedt Innovation Origins in een korte serie aandacht aan dé startup natie. Vandaag: wat kan Nederland leren van Israël?

Peter Ester, socioloog en econoom en Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie, publiceerde eerder twee boeken over Silicon Valley. Nu werkt hij aan een boek over het startup-klimaat van Israël. Volgens hem is dat uniek is in zijn soort. “Vanwege de kleine thuismarkt en de aanhoudende boycot door de arabische buurlanden, zit internationaliseren in het dna van de Israëlische ondernemer.” Dat, gecombineerd met een cultuur die bol staat van de ‘gotspe’ (jiddisch voor lef), maakt dat volgens Ester alle wijzers in het land de goede kant opstaan om startups te helpen met met opschalen.

“Ik denk dat Nederland ontzettend veel kan leren van het Israëlische ecosysteem, waar talent, incubators en facilitators, enorm worden gestimuleerd door de overheid. In Nederland hebben we daar ook wel de mond van vol, maar doet de overheid naar mijn overtuiging te weinig stoere dingen. Nederland heeft echt nog een beetje last van de zesjescultuur: start-ups, dat doen wij er nog een beetje bij, terwijl als je succesvol wilt zijn als start-up nation je er écht voor moet gaan.”

Mentaliteit

Behalve de stimulerende rol van de overheid zit er, volgens Ester, ook iets in de Israëlische mentaliteit. “Door de wordingsgeschiedenis van het land, van immigranten in een vijandige omgeving, dat in een permanente strijd om het voortbestaan verwikkeld is, is Israël eigenlijk zelf ook een start-up. Eind vorige eeuw immigreerden ruim een miljoen Russische Joden, onder wie veel technici, onderzoekers en ingenieurs. Hun komst heeft zeker invloed gehad op de technologische bloei.”

Daarnaast wordt de cultuur volgens Ester gekenmerkt door doorzettingsvermogen, risicobeheersing, samenwerking en leiderschap, die veel Israëlisch in het leger hebben meegekregen. “Waarden die onontbeerlijk zijn voor ondernemerschap. Bovendien is er een cultuur van ‘mogen falen’. Wanneer je in Nederland failliet gaat, word je nog net niet met pek en veren het dorp uit gedragen. In Israël is het bijna andersom: vooral succesvolle ondernemers, vertellen zonder schroom hoe vaak ze vroeger wel failliet zijn gegaan.”

Gaza

Ester gelooft zelfs dat start-ups een sleutel kunnen zijn bij de oplossing van het conflict met de Palestijnen. “We kunnen concluderen dat het oplossen via geweld niets heeft opgelost. Dat is een doodlopende weg. Maar samen ondernemen hebben we nog niet geprobeerd. Stel je eens voor wat voor push het zou kunnen geven als Israëlisch en Palestijnen samen een paar succesvolle bedrijven zouden hebben. Ik geloof dat dat zou kunnen werken. Vorig jaar kwam ik in Stanford, aan de Westkust van de Verenigde Staten, een paar Palestijnse meisjes uit Gaza tegen. Zij zagen ook in dat geweld niet helpt, en waren bezig met start-ups. Als dat lukt, dan zou je het geschiedenis een hele andere wending kunnen geven. Misschien kan de jongste generatie in de 21ste eeuw bijdragen aan de oplossing van dit conflict.”

 

Lees ook: Speeddaten in Tel Aviv, start-up hoofdstad van de wereld