Ard van de Kreeke (52) uit Middelburg werd tien jaar geleden biologische boer. Daarvoor was hij al eigenaar geweest van allerlei bedrijven in de duurzame hoek, maar aangezien hij een boerderij had gekocht als woonhuis met heel veel grond erbij en een beetje klaar was met over de hele wereld reizen, dacht hij: “Daar stop ik mee. Ik word boer.” Sinds dit jaar is hij eigenaar van GrowX vertical farming, een bedrijf dat microgroenten verbouwt en levert aan Amsterdamse toprestaurants. Tegen Innovation Origins vertelt hij over zijn drijfveren.
Wat motiveerde je om GrowX op te richten?
Ik heb het niet opgericht, dat gebeurde in 2016 door John Apesos, een Nederlandse Amerikaan uit Amsterdam. Het bedrijf bleek echter niet levensvatbaar, vanwege de hoge kostprijs van de producten en de slechte afzetmarkt. Apesos wilde voor het grote publiek produceren, maar daar is het product nog niet geschikt voor.
Wat is het product?
Wij verbouwen minigroenten in stellingen, met ledlicht en op cellulose in plaats van aarde. Zonder bestrijdingsmiddelen, alleen licht, zaad en water. We telen bijvoorbeeld wassabimosterdblaadjes, drie kleuren radijsjes en vijf soorten basilicum. Ons pakket bevat nu 50 soorten voor de horeca, vooral de betere restaurants. Vanuit mijn bioboerderij had ik al topkok Sergio Herman als klant en dat is een mooie binnenkomer voor andere toprestaurants. Zo lever ik aan Le Ciel Blue in het Okurahotel, en restaurant La Rive in het Amstel Hotel. Zij gebruiken onze minigroenten het om hun gerechten te versterken.
Wat is het grootste obstakel dat je moest overwinnen?
Ik moest de cultuur van het bedrijf wijzigen van hightech naar gewoon boeren. De techniek werd het middel en niet het doel.
Wat was de grootste doorbraak tot nu toe?
De grootste doorbraak was dat de toprestaurants het product gingen waarderen. Bij groenten uit een kas is toch een beetje het idee: hoe kan dat lekker zijn? Het tegendeel is waar. Je krijgt een geconcentreerdere smaak. Je kunt zelfs smaak beïnvloeden door het licht een andere kleur te geven. Mijn klanten – en die zijn echt superkritisch – lopen ermee weg. Marketing hebben we niet gedaan, mond op mondreclame deed het werk. Een aantal koks, zeg maar de Zeeuwen in Amsterdam, zeiden tegen hun collega’s: dit moet je proeven, ik heb nou wat bijzonders. Nu is de productie van dit jaar al uitverkocht.
Wat kunnen we komend jaar van GrowX verwachten?
We hebben bewezen dat het product werkt. Alleen de productie-unit werkt nog niet zoals we zouden willen, Dat wil zeggen: hij werkt wel, maar de kostprijs is te hoog. Dat komt door personeelskosten, energiekosten en de investering in technologie. Ik wil een groot deel van de productie robotiseren, zodat voortaan een robot de plantjes water geeft en weegt. Dat scheelt 25 procent in de kosten.”
Waar wil je binnen vijf jaar zijn met GrowX?
In principe wil ik dan 25 van dit soort units over de hele wereld hebben staan. In steden, dichtbij de eindgebruiker. Je knipt de groenten en een paar minuten later zijn ze bij de klant. Ik hoop dat we tegen die tijd niet alleen een product voor de high-end-gebruiker hebben, maar ook voor de gewone consument.
Wat verbetert de innovatie van GrowX ten opzichte van producten op de markt in jouw segment?
Er is al wel zo iets, maar dat is zo duur, ik zit daar nu al meer dan 50 procent onder. Vooral door robots en AI kan ik het veel meer sturen. Ben nooit tevreden, maar het is nog niet helemaal wat het moet zijn. Ik heb nu 5 knoppen waar ik aan kan draaien, dat moeten er 20 worden. Het grote voordeel is dat ik snap hoe een topkok denkt. Sergio Herman heeft wel eens tegen mij gezegd: alles moet fucking perfect zijn. Voor minder doen we het niet.
Geïnteresseerd in start-ups? Lees hier alle artikelen uit onze serie.
Meer over vertical farming in dit artikel.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
