Sorry voor Staats-Brabant

Excuses door de overheid zijn hot. Van de week ging de Nederlandse regering weer door het stof voor het ondoordacht versoepelen van het coronabeleid. Excuses voor allerlei koloniale praktijken uit het verleden zijn al helemaal een trend. Wordt het onderhand niet eens tijd voor excuses aan de Brabanders vraag ik mij dan af.

Bijna 150 jaar lang, van de vrede van Munster in 1648 tot de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 was Brabant een generaliteitsland dat bestuurd werd door de Staten-Generaal. Holland en zijn zes provinciale bondgenoten degradeerden Brabant – nota bene het centrum van de Opstand – tot een tweederangs, politiek onmondige massa als buffer tegen vijandelijke aanvallen. Een kolonie die in fiscaal opzicht tot het bot toe is afgekloven.

En dat alles terwijl door het chronische oorlogsgeweld van de Tachtigjarige Oorlog sprake was van grootschalige ontvolking en de Brabantse economie onherstelbare schade opliep. Andersdenkenden werden uit overheidsfuncties geweerd. Katholieke goederen geconfisqueerd. De uitoefening van het katholieke geloof verboden en het katholieke onderwijs de kop ingedrukt. Staats-Brabant was simpelweg een militaire buffer ter verdediging van de Republiek. Dat is ook de reden waarom de vestinggordel zich helemaal in het noorden bevindt. Bij de grote rivieren. Het Brabantse platteland bleef daardoor helemaal open liggen voor vijandelijke aanvallen. In dat kader is ook Eindhoven verschillende keren onder de voet gelopen. Zodat van de historische stad weinig overbleef en het tot aan de vestiging van het Philips-concern duurde voordat de stad zich economisch kon herstellen.

Brabantse belastingcentjes

Men gebruikte ongegeneerd publieke gelden uit de Zilvervloot om ‘s-Hertogenbosch te veroveren. Daar was – om maar eens wat te noemen – een prachtige kathedraal in aanbouw. Die situatie is toen bevroren. Daarom staat er nu nog steeds een middeleeuwse toren voor een hoog-gotisch schip. Een schip dat maar liefst twee traveeën langer gepland was. In plaats daarvan zijn Brabantse belastingcentjes geïnvesteerd in een Paleis op de Dam en liggen rond het het koor – sic! – van de St. Jan allemaal protestantse regenten begraven onder omgedraaide katholieke grafstenen voorzien van een nieuw tekstje. Ons ben zuunig he.

Een verkregen ‘sorry’ wint aan betekenis met compensatie. Ook dat fenomeen is aan de orde van de dag. Coronagelden vloeien rijkelijk. En al wat langer zien we een noordelijke provincie huilie huilie spelen over bevinkjes waar ze in landen zoals Chili en Japan, die daar dagelijks echt serieus mee te maken hebben met verbazing op zouden reageren. De vermeende achterstelling van het Noorden – laten we wel wezen – valt natuurlijk in het niet bij wat de Brabanders zonder enige vorm van excuus of compensatie is aangedaan.

Halfhartig getreuzel

Dus waarom doet men moeilijk over het evident innovatieve Van Gogh Nationaal Park? Waarom is er nog steeds geen Rijksmuseum beneden de grote rivieren? Waarom ontvangen de vier randstadsteden rijkelijk gelden voor hun stedelijke voorzieningen en moet Brainport het ook na de herverdeling met veel minder stellen? Al dat halfhartig getreuzel. En dat terwijl we opnieuw het brandpunt van het land zijn. Opnieuw het goede voorbeeld geven. Worden we nog steeds gezien als een soort kolonie of gaat men na een ruimhartig Mea Culpa nu eens overtuigend mee investeren in de uitbouw van het alom geroemde aantrekkelijke vestigingsklimaat dat voor het land als geheel zoveel oplevert? Hopelijk hoeft men dan in de toekomst geen excuses meer te maken. Het succes van de Brainport Regio continueren is echt geen vanzelfsprekendheid.

Over deze column:

In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Eveline van Zeeland, Eugene Franken, Helen Kardan, Katleen Gabriels, Carina Weijma, Bernd Maier-Leppla en Colinda de Beer probeert Innovation Origins te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Morgen zal het dus goed zijn. Hier zijn alle voorgaande afleveringen.