Snel internet, groene energie en duurzame woningen centraal in Italiaanse plannen

Een crisis als de coronapandemie vraagt om stevige maatregelen. De EU heeft 723,8 miljard vrijgemaakt om met het coronaherstelfonds (Recovery and Resilience Facility; RRF) de Europese economie uit de door corona veroorzaakte recessie te trekken. Om aanspraak te maken op een deel van die grote zak geld, dienen lidstaten een plan in bij de Europese Commissie. In de serie Decarbonizing Europe leggen we die plannen onder een vergrootglas. Deze week: Italië.

“Het nationaal plan voor herstel en veerkracht (PNRR) maakt investeringen mogelijk die tot enkele dagen geleden onmogelijk, ondenkbaar zouden zijn geweest”, verklaarde de Italiaanse premier Mario Draghi bij de presentatie van ervan aan het parlement. Italië is het land dat het meest profiteert van het coronaherstelfonds. Deze lidstaat ontvangt 68,9 miljard euro aan subsidies en 122,6 miljard euro aan leningen.

Woningrenovatie als speerpunt

De grootste door Italië geplande investering betreft de renovatie van particuliere gebouwen. Voor de belastingregeling om die renovatieplannen te stimuleren, trekt het kabinet ongeveer 14 miljard euro uit. Daarnaast wordt 6 miljard euro geïnvesteerd in de energie-efficiëntie van openbare gebouwen, waardoor de renovatie van gebouwen goed is voor ongeveer 10 procent van het plan.

Volgens een rapport van het Italiaanse nationale agentschap voor nieuwe technologieën, energie en duurzame economische ontwikkeling (ENEA) uit 2020 valt meer dan 60 procent van het vastgoed in de energiecategorieën F en G – de minder efficiënte categorieën. Uit het ENEA-rapport blijkt dat het aantal gebouwen met hoge energieprestaties toeneemt. Maar aangezien de meeste daarvan tussen 1945 en 1976 zijn gebouwd, voldoen ze niet aan de huidige normen.

“Alle gebouwen die via deze maatregel worden gefinancierd, moeten hun algemene energieprestaties met ten minste twee klassen verbeteren”, legt Salvatore Marceddu uit, een ingenieur die aan verschillende renovaties heeft meegewerkt.

Het doel van de regering is om tegen 2026 meer dan 100.000 gebouwen te renoveren, waardoor de uitstoot van broeikasgassen met 667 Kton CO₂ wordt verminderd.

Inmiddels heeft in Italië de regeling al wel weer tot krantenkoppen geleid. Zoals de NOS bericht, heef de politie al verschillende frauduleuze bouwbedrijven opgespoord , die voor honderden miljoenen belastingkorting aangevraagd voor werk dat zie niet hadden uitgevoerd.

Duurzame energie 

Wat het gebruik van hernieuwbare energiebronnen betreft, bleek uit de metingen van Eurostat voor 2019 dat 18,8 procent van de in Italië gebruikte energie afkomstig was uit duurzame bronnen. Beduidend meer trouwens dan in Nederland, waar dit slechts 8,8 procent was.

Slechts ongeveer 9 procent van de totale energie die in de vervoersector wordt gebruikt, is hernieuwbaar. Om dit cijfer te verbeteren, zal meer dan 3,5 miljard euro worden geïnvesteerd in de aankoop van bussen en treinen die elektrisch of op waterstof rijden, en in de bouw van oplaadstations.

€ 2 miljard euro is bestemd voor waterstof in sectoren waar duurzame energie moeilijk toepasbaar is. Dat gaat echter niet zomaar. Ten eerste moet de Italiaanse regering een wet goedkeuren die de technische aspecten voor waterstof – productie, vervoer en opslag – regelt. Ten tweede moet een andere hervorming betrekking hebben op de bevordering van de productie en het verbruik van H₂.

Snellere verbindingen

Italië loopt achter op het gebied van snelle internetverbindingen. Volgens cijfers van Eurostat beschikte in 2020 slechts 33,7 procent van de huishoudens over een snelle internetverbinding. Om de wijdverspreide uitrol van snelle netwerken te bevorderen, is 6,7 miljard euro uitgetrokken voor 5G en glasvezel. De investering heeft tot doel 5G-dekking in het hele land te brengen, scholen en ziekenhuizen te voorzien van 1 gigabit breedbandconnectiviteit en zelfs de kleinste eilanden te voorzien van ultrasnelle verbindingen.

Ook interessant: Je hebt nu nog maar 2 minuten nodig om een glasvezelverbinding aan te leggen

Meer dan 1,5 miljard euro gaat naar een fonds om een innovatie- en onderzoeksnetwerk op te zetten. Minimaal 30 projecten – die voldoen aan de EU-benchmarks voor broeikasgasemissies – zullen worden gefinancierd, met de bedoeling academische kennis naar het bedrijfsleven te brengen. 300 miljoen euro wordt uitgetrokken voor start-ups. Bedrijven die actief zijn op het gebied van fossiele brandstoffen mogen niet meedoen. Voor de overige bedrijven geldt dat hun emissies onder de Europese normen moeten liggen. Bovendien zal geen enkel bedrijf dat op lange termijn milieuvervuilend is, in de financiering worden opgenomen.

Groen zijn kost geld

“De grootste zorg betreft de kosten van de groene omschakeling. We willen allemaal duurzamer zijn en een kleinere koolstofvoetafdruk op het milieu hebben, maar zo’n omschakeling brengt hoge kosten met zich mee,” benadrukt Luciano Monti. Hij is hoogleraar Europees Uniebeleid aan de LUISS-universiteit in Rome.

“Vervuilende bedrijven moeten overschakelen op groenere energie. Maar om dat te doen moeten zij de bestaande energiebronnen vervangen. Daarnaast moet je je werknemers leren om iets anders te doen, eventueel zonder iemand te ontslaan. De circulaire economie is geweldig, maar we moeten bedrijven helpen om erin te investeren”, voegt Monti eraan toe.

Italië heeft afgelopen zomer ongeveer 25 miljard euro aan voorfinanciering ontvangen. Eind juni moet het land 45 doelstellingen en mijlpalen hebben bereikt om de tweede tranche te krijgen. Nu de regering het laatste jaar van haar bewind ingaat, is het van cruciaal belang dat deze doelstellingen worden gehaald om de overgang gaande te houden.

Lees ook: Italië zet vol in op ecologische transitie