Nee, Eindhoven is nog lang geen smart city, hoe hard dat zowel binnen als buiten de stad ook af en toe wordt geroepen. Maar de weg naar dat doel is inmiddels wel stevig geplaveid. Niet alleen is er volop zelfvertrouwen over de lokaal aanwezige voorwaarden, er is zelfs al een werkprogramma dat een eerste invulling moet verschaffen. e52 gaat in een serie artikelen in op de transitie die de stad moet doormaken om daadwerkelijk een smart society te kunnen worden. Vandaag deel 5: iedere stad wil smart zijn. Lees hier alle eerdere bijdragen.
Voer de term “smart city” in op Google Search en koppel dat met om het even welke plaatsnaam en je weet: iedereen wil een smart city zijn. Het gaat echt niet alleen om Amsterdam en Rotterdam. Almere wil het, Nijkerk, en zelfs de allerkleinste gemeente van Nederland vindt zichzelf smart.
Heel erg onderscheidend is het dus niet voor een stad als Eindhoven. Maar misschien maakt dat het verhaal juist wel sterker, want we zagen eerder al dat Eindhoven nogal wat in huis heeft om de claim te onderbouwen. Iets wat wellicht minder geldt voor pakweg Almere, Nijkerk of Rozendaal. De kracht van het collectief, de pioniersgeest, de grote open werkplaatsen, de uitvinderstraditie, het geloof in een betere toekomst… het zijn belangrijke aspecten voor een geslaagde transformatie richting slimme samenleving.
Maar als je daar – zoals Eindhoven het graag ziet – alle burgers bij wilt betrekken, dan is er heel wat meer nodig dan een gezonde ambitie, zo zagen we in de eerdere afleveringen van deze serie. Ook in een regio die zichzelf Brainport noemt.
Wanneer ben je eigenlijk smart? Dat Eindhoven er zelf van overtuigd is, blijkt wel uit de ambitie om de wedstrijd voor de meest innovatieve stad van Europa te gaan winnen. Ligt het aan de aanwezigheid van slimme oplossingen voor de bestaande maatschappelijke problemen? Of is de planning daarvan al voldoende? Is het de optelsom van de smartness van de inwoners? Kortom, wat is er echt nodig om als stad of samenleving met recht deze titel te kunnen dragen?
Misschien zit een deel van het antwoord in de criteria van Triangulum, een samenwerking die Eindhoven vorig jaar samen met Manchester en Stavanger startte en die met (financiële) hulp van de Europese Commissie moet leiden tot slimme maatschappelijke oplossingen. Eindhoven365 schreef daar eerder over:
Het Smart City voorstel “TRIANGULUM omvat sectoroverschrijdende beleidsterreinen van energie, mobiliteit, innovatie en data. Het woord ‘Smart’ duidt vooral op het gebruik van (open) data in combinatie met maatregelen ter verbetering van de kwaliteit van de stedelijke leefomgeving, in het bijzonder ten aanzien van duurzame energie en mobiliteit.
Het voorstel bevat negentien hoofdactiviteiten. De focus ligt op twee voorbeeldwijken in Eindhoven: Strijp-S en Eckart Vaartbroek, de zogenaamde ‘lighthouse-gebieden’. Een mooi voorbeeld is om het op Strijp-S aanwezige innovatieve bedrijfsleven verder te ontwikkelen met slimme toepassingen. Dit gebeurt rondom thema’s als veiligheid, mobiliteit en energie. Een ander voorbeeld is het gebruik van het instrument ‘WoonConnect’ voor huurders en Woonbedrijf in Eckart Vaartbroek. Hiermee kan het effect op de woonkosten bij renovatie van de woningen gecommuniceerd worden.
Het samenwerkingsverband bestaat in Eindhoven uit zes partners: VolkerWessels, Park Strijp Beheer, Woonbedrijf, Technische Universiteit Eindhoven, KPN en gemeente Eindhoven. De drie Triangulum partners hebben ambitieuze doelen. Ze zien hun project als geslaagd wanneer binnen vijf jaar aan deze zeven criteria is voldaan:
- een sterke deelname van de inwoners zelf: a significant increase in joint ownership of Smart City Eindhoven among users. Citizens and other relevant actors will be engaged in the process of investing into Eindhoven as a Smart City;
- een ‘smarter’ functionerende gemeentelijke organisatie: a new, smarter way of working of the city administration that allows true integration of Smart City aims and objectives within and outside the municipal organization;
- een forse teruggang van energierekening en CO2-uitstoot: the implementation of innovative energy saving technologies that will reduce energy bills and limit CO2 emissions with a factor three (67%);
- een impuls aan het open data netwerk in de stad: a boost in data infrastructure and sensor network as the open data platform further facilitates smart city developments;
- Cocreatie als leidend beginsel: civic engagement processes through consultation as projects are implemented through co-creation;
- Duurzaamheid in de publieke ruimte: sustainable transformation of public space, while maintaining housing affordability;
- Een hogere levensstandaard: an uptake of smart solutions and a redefining of quality of life.
Ook Het Nieuwe Instituut, dat Eindhoven begeleidt op weg naar de slimme samenleving, heeft nagedacht over criteria. Maar worstelt daar nogal mee. Linda Vlassenrood in een toelichting op haar eigen platform: “In de 21e eeuw doet de smart city opmars als antwoord op al onze duurzaamheids- en veiligheidsvraagstukken. Het verhaal van de smart city staat echter nog in de kinderschoenen. Heel veel steden in de wereld willen immers een smart city zijn, terwijl niemand weet waar het begrip daadwerkelijk voor staat. Het is voorlopig te duiden als een verzameling van technocratische oplossingen voor een reeks van stedelijke problemen.”
Een smart city wordt volgens Vlassenrood voornamelijk gepresenteerd als veilig, schoon en efficiënt. “Eindhoven heeft de ambitie om zich door te ontwikkelen naar een smart city, maar worstelt met het bezielende verhaal of, anders gesteld, met de intrinsieke motivatie. Eindhoven erkent dat technologie als zodanig geen doel op zich kan zijn, maar ingezet moet worden voor het oplossen van sociaal-maatschappelijke vraagstukken in de stad.” Juist een stad als Eindhoven, waar technologie zo’n belangrijke rol speelt voor het profiel, heeft volgens Vlassenrood de mogelijkheden in handen om de betekenis van een smart city met haar burgers, bedrijfsleven en kennisinstellingen, te definiëren. “Hierbij gaan de gedachten al snel uit naar het creëren van een intelligente gemeenschap en slimme vormen van bestuur, mobiliteit, wonen, zorg en economie. Maar het gaat veel verder.”
Hoofdfoto: Strijp-S (c) Triangulum
