65-plussers hebben drie keer zoveel kans op een ongeluk tijdens het fietsen als jongere mensen, een cijfer dat de laatste jaren alleen maar toeneemt. Die kans kan misschien worden verkleind dankzij de bevindingen van promovenda Carola Engbers van de Universiteit Twente. In haar proefschrift heeft ze gekeken of technologie oudere fietsers kan ondersteunen in veilig en comfortabel fietsen.
Met nieuwe technologieën en onderzoek van Roessingh Research and Development, Indes , TNO en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) kunnen fietsers eerder gewaarschuwd worden voor achteropkomend verkeer en kunnen de fietsers met speciale lichten hun snelheid en richting aangeven.
Een enkelzijdig ongeluk, bijvoorbeeld een botsing met een paaltje, gebeurt bijna nooit uit het niets. “Er gaat vaak een interactie met een andere verkeersdeelnemer aan vooraf”, vertelt Engbers. “Iemand schrikt bijvoorbeeld van iemand anders en belandt daardoor in de berm.” Hoe technologie de interactie tussen oudere fietsers en andere weggebruikers kan verbeteren is één van de drie onderdelen uit haar proefschrift. Daarnaast keek ze naar de behoefte van ouderen aan technologie en kenmerken van oudere fietsers die een valongeluk hebben meegemaakt.
De auto als voorbeeld
Een auto zonder remlichten of richtingaanwijzers kunnen we ons nu niet meer voorstellen. “Veel van de technologieën voor auto’s zijn nooit getest voor de fiets, dus hebben wij gekeken waar behoefte aan was en wat fietsers fijn vonden”, zegt Engbers. “Ook zijn effecten op mentale werklast en fietsgedrag onderzocht.”
In haar onderzoek fietsten 21 ouderen die nog regelmatig fietsen op een soort hometrainer voor een scherm. Aan het stuur waren ledlampjes en handvaten met een trilfunctie bevestigd. De lampjes kleurden groen als er geen achteropkomend verkeer was en rood als er wel achteropkomend verkeer was. De handvatten trilden alleen bij achteropkomend verkeer. Hieruit bleek dat mensen de voorkeur hadden voor trillingen als waarschuwing. Dit signaal komt alleen als het nodig is, waardoor de fietser zijn aandacht bij het verkeer kan houden.
Een kant en klaar veiligheidssysteem voor op de fiets is er nog niet. Daarvoor is nog meer onderzoek nodig, zegt Engbers. “We hebben in eerste instantie gekeken of er potentie was voor technologische hulpmiddelen op de fiets en wat de effecten ervan waren op gedrag, afstand tot de berm of tegenligger en mentale werklast.” Die potentie is er, maar er moet volgens haar meer getest worden voordat de technologie in de winkel te vinden is.
Door haar onderzoek leerde Engbers andere weggebruikers beter te begrijpen. “Zelf ben ik wielrenner. In mijn gesprekken merkte ik dat ouderen vaak boos werden op sportfietsers die niet waarschuwen voor het inhalen. Mede daarom heb ik nu een fietsbel.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
