Hoe weten we of onze hersenen in staat zijn zichzelf te herstellen?

Kunnen onze hersenen regenereren? En kunnen we dit regeneratieve potentieel benutten tijdens het ouder worden of bij neurodegeneratieve aandoeningen? Deze vragen leidden jarenlang tot heftige controverses binnen de neurowetenschappen. Het Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen laat in een met een persbericht aangekondigde studie zien waarom er tegenstrijdige resultaten zijn en stelt een stappenplan voor om deze kwesties op te lossen.

Het idee om het regeneratieve potentieel van de menselijke hersenen te benutten bij veroudering of neurologische ziekten vormt een bijzonder aantrekkelijk alternatief voor conventionele strategieën om de hersenfunctie te verbeteren of te herstellen, vooral gezien het huidige gebrek aan effectieve therapeutische strategieën bij neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer.

Een controversieel debat

De vraag of het menselijk brein al dan niet in staat is tot regeneratie is al vele jaren het middelpunt van een fel wetenschappelijk debat en recente studies hebben tegenstrijdige resultaten opgeleverd. In een nieuwe studie van Giorgia Tosoni en Dilara Ayyildiz, onder leiding van Evgenia Salta in het laboratorium voor Neurogenese en Neurodegeneratie, worden eerder gepubliceerde datasets kritisch besproken en opnieuw geanalyseerd. Hoe is het mogelijk dat we nog geen duidelijk antwoord hebben gevonden op dit mysterie?

Eerdere studies waarbij delende cellen werden gelabeld in postmortale menselijke hersenen, toonden aan dat in de hippocampus van onze hersenen inderdaad gedurende de hele volwassenheid nieuwe cellen kunnen ontstaan, een structuur die een belangrijke rol speelt bij leren en geheugen, en die ook ernstig is aangetast bij de ziekte van Alzheimer. Andere studies spreken deze resultaten echter tegen en kunnen de generatie van nieuwe hersencellen in dit gebied niet detecteren. Zowel conceptuele als methodologische factoren hebben waarschijnlijk bijgedragen tot deze schijnbaar tegengestelde waarnemingen. Daarom blijft het een uitdaging om de mate van regeneratie in de menselijke hersenen op te helderen.

Digitale therapie van Brain+ kan levenskwaliteit van Alzheimerpatiënten verhogen

Tijdens zijn “klassieke corporate carrière” raakt de Deense Kim Baden-Kristensen gefascineerd door de psychologie achter het mens-zijn.

Nieuwe geavanceerde technologieën

Recente vooruitgang in single-cell transcriptomics technologieën hebben waardevolle inzichten opgeleverd in de verschillende celtypes die worden aangetroffen in menselijke hersenen van overleden donoren met verschillende hersenziekten. Tot op heden zijn single-cell transcriptomics technologieën gebruikt om zeldzame celpopulaties in de menselijke hersenen te karakteriseren. Naast het identificeren van specifieke celtypes kan single-nucleus RNA sequencing ook specifieke genexpressie profielen onderzoeken om de complexiteit van de cellen in de hippocampus volledig te ontrafelen.

De komst van single-cell transcriptomics technologieën werd aanvankelijk gezien als een wondermiddel om de controverse op dit gebied op te lossen. Recente single-cell RNA sequencing studies in de menselijke hippocampus leverden echter tegenstrijdige resultaten op. Twee studies identificeerden inderdaad neurale stamcellen, terwijl een derde studie geen neurogene populaties kon ontdekken. Zijn deze nieuwe benaderingen – opnieuw – niet in staat de controverse over het bestaan van hippocampusregeneratie bij de mens definitief op te lossen? Zullen we uiteindelijk in staat zijn de conceptuele en technische uitdagingen te overwinnen en deze – ogenschijnlijk – tegengestelde opvattingen en bevindingen met elkaar te verzoenen?

Demente mensen moeten midden in de samenleving blijven

Het is van groot belang dat demente mensen zoveel mogelijk midden in de samenleving blijven. Dat blijkt uit een studie in Duitsland.

Technische kwesties

In deze studie hebben de onderzoekers eerder gepubliceerde single-cell transcriptomics datasets kritisch besproken en opnieuw geanalyseerd. Zij waarschuwen dat de opzet, analyse en interpretatie van deze studies in de volwassen menselijke hippocampus kunnen worden verstoord door specifieke problemen, die vragen om conceptuele, methodologische en computationele aanpassingen. Door eerder gepubliceerde datasets opnieuw te analyseren, werd een reeks specifieke uitdagingen aan het licht gebracht die bijzondere aandacht behoeven en veel baat zouden hebben bij een open discussie in het veld.